Wiewióra

Wiewióra
	Ratufa
	J.E. Gray, 1867
	; Przedstawiciel podrodziny – wiewióra dekańska (R. indica)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	wiewiórkowate
Podrodzina	wiewióry
Rodzaj	wiewióra
	Typ nomenklatoryczny
	Sciurus indicus Erxleben, 1777
Synonimy
	Rukaia J.E. Gray, 1867; Eosciurus Trouessart, 1880;
	Rukaia J.E. Gray, 1867; Eosciurus Trouessart, 1880;
Gatunki
	6 gatunków (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	6 gatunków (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wiewióra^[4] (Ratufa) – rodzaj ssaków z podrodziny wiewiór (Ratufinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące od południowo-wschodniego Tybetu do Hajnanu w Chińskiej Republice Ludowej, w północno-wschodnich, środkowych i południowych Indiach, w Sri Lance, wschodnim Nepalu, Mjanmie, Tajlandii, Laosie, Kambodży, Wietnamie, na Półwyspie Malajskim, Sumatrze, Borneo, Jawie, Bali i pobliskich małych wyspach^[5]^[6]^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 323–450 mm, długość ogona 350–490 mm; masa ciała 0,9–2,3 kg^[6]^[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1867 roku angielski zoolog John Edward Gray na łamach The Annals and Magazine of Natural History<^[1]. Na gatunek typowy Gray wyznaczył (oznaczenie monotypowe) wiewiórę dekańską (R. indica).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Ratufa: nazwa Ratuphar używana przez ludność Biharu w Indiach na określenie wiewióry dekańskiej^[9].
Rukaia: syngal. nazwa Rukiya dla wiewióry cejlońskiej^[10]. Gatunek typowy: Gray wymienił trzy gatunki – Sciurus ephippium^[a] S. Müller, 1838, Sciurus bicolor Sparrman, 1778 i Sciurus macrourus Pennant, 1769 – nie wyznaczając gatunku typowego; typ nomenklatoryczny (późniejsze oznaczenie) – Sciurus macrourus Pennant, 1769.
Eosciurus: gr. εως eōs lub ηως ēōs ‘świt’; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758 (wiewiórka)^[11]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sciurus bicolor Sparrman, 1778.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[12]^[8]^[5]^[4]:

Ratufa macroura (Pennant, 1769) – wiewióra cejlońska
Ratufa affinis (Raffles, 1821) – wiewióra kremowa
Ratufa indica (Erxleben, 1777) – wiewióra dekańska
Ratufa bicolor (Sparrman, 1778) – wiewióra czarna

Opisano również gatunki wymarłe z miocenu Azji:

Ratufa maelongensis Mein, Ginsburg & Ratanasthien, 1990^[13]
Ratufa sylva Flynn, 2003^[14].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Podgatunek R. affinis.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Gray 1867 ↓, s. 273.
↑ Gray 1867 ↓, s. 275.
↑ É.L. Trouessart. Revision de genre écureuil (Sciurus). „Le Naturaliste”. 1 (37), s. 291, 1880. (fr.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 192. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 582–584. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b J.L. Koprowski, E.A. Goldstein, K.R. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 711–713. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Ratufa. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-10].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 375. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 602.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 613.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 264.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-19]. (ang.).
↑ P. Mein, L. Ginsburg & B. Ratanasthien. Nouveaux rongeurs du Miocène de Li (Thaïlande). „Comptes Rendus de l’Académie des Sciences de Paris”. Série II. 310 (2), s. 861, 1990. (fr.).
↑ L.J. Flynn. Small mammal indicators of forest paleoenvironment in the Siwalik deposits of the Potwar Plateau, Pakistan. „Deinsea”. 10 (1), s. 188, 2003. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

J.E. Gray. Synopsis of the Asiatic Squirrels (Sciuridæ) in the Collection of the British Museum, describing one new Genus and some new Species. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third series. 20 (118), s. 270–286, 1867. (ang.).
T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[11] Podgatunek R. affinis.

[CITEREFGray1867[https://biodiversitylibrary.org/page/15624230_273]-1] Gray 1867 ↓, s. 273.

[CITEREFGray1867[https://biodiversitylibrary.org/page/15624232_275]-2] Gray 1867 ↓, s. 275.

[Trouessart-3] É.L. Trouessart. Revision de genre écureuil (Sciurus). „Le Naturaliste”. 1 (37), s. 291, 1880. (fr.).

[Cichocki&inni-4] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 192. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 582–584. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Koprowski&inni-6] J.L. Koprowski, E.A. Goldstein, K.R. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 711–713. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Ratufa. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-10].

[amw-8] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 375. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27792349_602]-9] Palmer 1904 ↓, s. 602.

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27792360_613]-10] Palmer 1904 ↓, s. 613.

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27792011_264]-12] Palmer 1904 ↓, s. 264.

[mdd-13] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-19]. (ang.).

[mein&inni-14] P. Mein, L. Ginsburg & B. Ratanasthien. Nouveaux rongeurs du Miocène de Li (Thaïlande). „Comptes Rendus de l’Académie des Sciences de Paris”. Série II. 310 (2), s. 861, 1990. (fr.).

[fly-15] L.J. Flynn. Small mammal indicators of forest paleoenvironment in the Siwalik deposits of the Potwar Plateau, Pakistan. „Deinsea”. 10 (1), s. 188, 2003. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[a]

[11]

[12]

[13]

[14]