Wikipedia:Artykuły na medal/Lipiec-Sierpień 2009

zajawka

Konstancja wodzisławska (zm. 1351) – księżna wodzisławska z dynastii Piastów. Imiennie Konstancja pojawia się w źródłach dwukrotnie. Jako księżna (ducissa) raciborska występuje w indulgencji papieskiej z 1321, natomiast Kronika raciborska, tytułując ją księżną wodzisławską, wspomina o jej śmierci w roku 1351. Żadne ze źródeł nie przekazało pochodzenia Konstancji. Według jednych źródeł Konstancja była córką Władysława opolskiego. Została wydana za mąż za Henryka IV Prawego, który po kilku latach współżycia oddalił ją od siebie. Porzucona przybyła do Raciborza, do braci Mieszka i Przemysława. Z księstwa raciborskiego został wydzielony dla niej Wodzisław, w którym rezydowała do śmierci. Badacze niezgadzający się z tą hipotezą podają, że Władysław opolski miał córkę o nieznanym imieniu, która zmarła albo wkrótce po zaślubinach z Henrykiem, albo pomiędzy odsunięciem jej przez męża a zawarciem przez niego kolejnego małżeństwa.

zajawka

Kaplica zamkowa pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego – wybudowana pod koniec XIII w., mieści się we wschodnim skrzydle zamku w Raciborzu-Ostrogu. Budowla pierwotnie wybudowana w stylu gotyckim, posiada jednak elementy barokowe i neogotyckie. W latach 1288–1416 przy kaplicy znajdowała się kolegiata, którą ufundował biskup wrocławski Tomasz II. Świątynię wielokrotnie trawiły pożary, m.in. w 1519, 1637 czy w 1858 r. W 1988 r. w wyniku prac renowacyjnych znaleziono tzw. Mapę Schneidera, na której widniał odręcznie naniesiony, legendarny tunel prowadzący pod Odrą. W kaplicy znajdowały się najprawdopodobniej relikwie Tomasza Becketa lub św. Stanisława.

zajawka

Ubikacje w Japonii: istnieją dwa rodzaje ubikacji powszechnie spotykanych w Japonii. Pierwszy i zarazem najstarszy to prosta ubikacja kucana, która nadal jest powszechna wśród ubikacji publicznych. Po II wojnie światowej upowszechnił się drugi rodzaj: współczesne muszle klozetowe i pisuary. Obecnie szczytem techniki dla ubikacji w stylu zachodnim jest połączenie muszli klozetowej z bidetem. Według danych z 2004 roku są one zainstalowane w ponad połowie japońskich gospodarstw domowych. W Japonii ten typ ubikacji jest popularnie nazywany washletem (jap. ウォシュレット woshuretto), po marce Toto Ltd., i posiada zaawansowane wyposażenie, które jest rzadko spotykane poza Azją. W zależności od konkretnego modelu washlet taki może być zaprojektowany do: automatycznego podnoszenia i opuszczania deski sedesowej; mycia odbytu lub sromu; suszenia ciepłym powietrzem; samoczynnego spłukiwania.

zajawka

Operacja Pedestal – brytyjska operacja na zachodnim Morzu Śródziemnym podczas II wojny światowej, polegająca na rejsie silnego konwoju z zaopatrzeniem z Wielkiej Brytanii poprzez Gibraltar na Maltę. Zasadnicza część operacji – rejs statków konwoju przez Morze Śródziemne – trwała między 9 a 15 sierpnia 1942. Najbardziej zacięte walki z niemieckim i włoskim lotnictwem, okrętami podwodnymi i kutrami torpedowymi, toczyły się w dniach 11–13 sierpnia. Pomimo ciężkich strat zaangażowanych sił brytyjskich i zatopienia większości statków, część konwoju udało się doprowadzić na Maltę, co stanowiło strategiczne zwycięstwo alianckie. Powodzenie operacji umożliwiło utrzymanie obrony wyspy, a w konsekwencji miało wpływ na przebieg kampanii w Afryce Północnej. Konwój operacji Pedestal na Malcie znany jest jako Santa Marija Convoy (konwój Najświętszej Marii), ponieważ data przybycia ostatniego statku przypadła na święto Wniebowzięcia NMP. Przez Włochów operacja określana jest jako „bitwa z połowy sierpnia” (battaglia di mezzo agosto).

zajawka

El Hadj Omar Bongo Ondimba (ur. jako Albert-Bernard Bongo 30 grudnia 1935 w Lewai, zm. 8 czerwca 2009 w Barcelonie) – gaboński polityk, minister, wiceprezydent w latach 1966–1967, prezydent Gabonu od 1967 do 2009. Rządził przez 42 lata.W latach 60. XX w., jako młody urzędnik, objął kluczowe stanowiska w administracji prezydenta Léona M’by. Był szefem jego gabinetu, ministrem, a w 1966 został wiceprezydentem Gabonu. W 1967, po śmierci M’by, przejął władzę w państwie. Wprowadził jednopartyjny system rządów. Jego Gabońska Partia Demokratyczna do 1990 pozostawała jedyną legalnie działającą partią polityczną. W 1973, jako jedyny kandydat, po raz pierwszy wygrał wybory prezydenckie. W następnych latach sześciokrotnie uzyskiwał reelekcję (w 1979, 1986, 1993, 1998, 2005). W 1990, dzięki interwencji wojsk francuskich, przywrócił spokój w państwie, po fali strajków z powodu złej sytuacji ekonomicznej. Zmarł w czasie pełnienia urzędu, w barcelońskiej klinice, gdzie był leczony na raka jelita grubego.

zajawka

Bronislaw Onuf-Onufrowicz (Bronislaus Onufrowicz, Bronislaw Onuf, ur. 4 lipca 1863 w Jenisejsku, zm. 29 grudnia 1928 w Rutherford, New Jersey) – rosyjsko-szwajcarsko-amerykański lekarz neurolog, psychiatra, psychoanalityk i neuroanatom polskiego pochodzenia. W 1899 jako pierwszy opisał jądro w odcinku krzyżowym rdzenia kręgowego, zwane dziś na jego cześć jądrem Onufa. Autor ponad 40 publikacji naukowych. Publikował liczne opisy przypadków, prace poglądowe i doświadczalne. Większość prac ogłosił w języku angielskim; kilka po niemiecku i przynajmniej jedną po hiszpańsku. Zdecydowana większość prac Onufa dotyczyła neurologii i psychiatrii. Jednym z wyjątków jest jego opis przypadku niezwykłego zespołu wad wrodzonych, określanego dziś jako diprosopus. Onuf był jednym z pierwszych zwolenników psychoanalizy w Stanach.

zajawka

Rifaksymina (Ryfaksymina, L 105, ang. Rifaximin, łac. Rifaximinum) – organiczny związek chemiczny, antybiotyk należący do grupy rifamycyn, wchłaniający się w nieznacznym stopniu z przewodu pokarmowego, stosowany w leczeniu zakażeń jelitowych. Jego stosowanie wiąże się ze względnie niewielkimi działaniami ubocznymi i z niskim ryzykiem rozwinięcia oporności u bakterii. Syntezę rifaksyminy opatentowali Egidio Marchi i Lauretta Montecchi z Alfa Farmaceutici S.p. A. w 1982. Rifaksymina należy do antybiotyków o działaniu bakteriobójczym, efekt ten jest osiągany poprzez nieodwracalne wiązanie leku z podjednostką β polimerazy RNA zależnej od DNA w komórce bakterii, co prowadzi do zablokowania syntezy RNA i białek.