Przejdź do zawartości

Wiktor Grosz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wiktor Grosz
Izaak Medres
Ilustracja
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

24 lipca 1907
Warszawa, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

9 stycznia 1956
Warszawa, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1943–1945

Siły zbrojne

Ludowe Wojsko Polskie

Stanowiska

szef Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Wojska Polskiego

Późniejsza praca

ambasador PRL w Czechosłowacji

Odznaczenia
Order Krzyża Grunwaldu II klasy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Order Krzyża Grunwaldu III klasy Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Medal za Warszawę 1939–1945 Order Lenina Order 9 września 1944, III klasy (Bułgaria)

Wiktor Grosz, właśc. Izaak (Icchak) Medres (ur. 24 lipca 1907 w Warszawie, zm. 9 stycznia 1956 tamże) – polski publicysta lewicowy, dyplomata, generał brygady ludowego Wojska Polskiego i działacz komunistyczny pochodzenia żydowskiego, członek Państwowej Komisji Bezpieczeństwa[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodzony w rodzinie żydowskiej jako syn inżyniera elektryka Rafała Medresa (zm. 4 marca 1934). Studiował na Politechnice Warszawskiej, był absolwentem Szkoły Dziennikarstwa. Tłumaczył też z angielskiego (Grey Owl, Sejdżio i jej bobry, Historia opuszczonego szałasu, Pielgrzymi puszczy; John Reed, Dziesięć dni, które wstrząsnęły światem, używał pseudonimów Wojciech Bylina i Aleksander Dobrot). Od 1934 należał do Komunistycznej Partii Polski.

Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę znalazł się na terenie okupacji sowieckiej we Lwowie. Był sekretarzem redakcji polskojęzycznego „Czerwonego Sztandaru”, organu Lwowskiego Komitetu Obwodowego i Miejskiego Komunistycznej Partii (bolszewików) Ukrainy. Po ataku III Rzeszy na ZSRR ewakuowany do Saratowa. Współorganizator Związku Patriotów Polskich w ZSRR i 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Służył w LWP w stopniu pułkownika jako politruk współpracujący z NKWD[2]. W latach 1944–1945 pełnił funkcję szefa Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Wojska Polskiego.

Był autorem poufnej instrukcji wyznaczającej nową politykę PPR i PKWN w wojsku, w której napisał: Mamy liczne dowody zbieżności haseł głoszonych przez AK i propagandę Goebelsa, mamy liczne dowody współdziałania AK-NSZ z bandami bulbowskimi i gestapo, nie pora więc okazywać im „zrozumienie”, „szacunek” i tolerować „przywiązanie do przeszłości[3].

Z wojska odszedł w stopniu generała brygady. Po wojnie pracował w MSZ, kierował Departamentem Prasy. W latach 1950–1954 był ambasadorem Polski w Czechosłowacji. Współpracował z Polskim Radiem, gdzie prowadził audycję Naszym zdaniem. W latach 1954–1955 był członkiem Międzynarodowej Komisji Kontroli i Nadzoru w Kambodży. Pobyt w Kambodży opisał w książce Przygoda dyplomatyczna (PIW, 1957).

Zmarł w Warszawie. Pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A25-tuje-16)[4].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jego pierwszą żoną była Irena z domu Sznajberg (1907–1979), drugą Hanna z domu Wyszomirska (1916–1996).

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Bohdan Urbankowski, Czerwona msza, czyli uśmiech Stalina, t. I, Warszawa 1998, s. 632.
  2. E. Kospath-Pawłowski, Sławomir Cenckiewicz Długie ramię Moskwy, s. 44.
  3. Jerzy Ślaski, Skrobów. Dzieje obozu NKWD dla żołnierzy AK 1944–1945, Warszawa 1990, s. 20–21.
  4. Juliusz Jerzy Malczewski: Cmentarz komunalny (dawny wojskowy) na Powązkach. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1975, s. 11.
  5. M.P. z 1952 r. nr 9, poz. 77 „za zasługi w pracy zawodowej”.
  6. Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia. Warszawa: 2008, s. 93.
  7. M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 „w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”.
  8. Wojskowy Przegląd Historyczny, nr 3 (39), 1966, s. 410.
  9. Symbole braterskiej współpracy [w:] „Gazeta Robotnicza”, nr 149, 1 czerwca 1948, s. 2.
  10. Wysokie odznaczenia dla osobistości polskich i węgierskich [w:] Dziennik Zachodni,nr 32, 1-2 lutego 1948, s. 1.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Hanna Jędruszczak, Tadeusz Jędruszczak: Ostatnie lata Drugiej Rzeczypospolitej (1935–1939). Warszawa: Książka i Wiedza, 1970.
  • Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 2, Warszawa 1987.