Zdzisław Libera

Zdzisław Libera
	; Od lewej: Zdzisław Libera, Artur Międzyrzecki i Ryszard Kapuściński (1996)
Data i miejsce urodzenia	26 lutego 1913 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	26 marca 1998 ; Warszawa
	Profesor nauk humanistycznych
	Specjalność: historia literatury
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Profesura	1954
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Warszawski
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Zdzisław Libera, pierwotnie Libin^[1] (ur. 26 lutego 1913 w Warszawie, zm. 26 marca 1998 tamże) – polski historyk literatury, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w żydowskiej rodzinie Mateusza Libina (zm. 1936)^[2] i Ludwiki z Zająców. Miał brata Antoniego. Matka i brat zostali zamordowani podczas II wojny światowej, padając ofiarą Holocaustu^[3].

Ukończył Gimnazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie. Później studiował polonistykę, filozofię i historię na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskując w 1936 dyplom magistra, a w 1938 dyplom nauczyciela szkół średnich^[4]. Następnie rozpoczął pracę nauczyciela w męskim gimnazjum „Spójnia”.

Podczas okupacji niemieckiej został przesiedlony do getta warszawskiego, gdzie prowadził tajne komplety z języka polskiego^[1]. Po pewnym czasie przeszedł z żoną na stronę aryjską. Współpracował wtedy z pismami: „Czyn”, „Myśl Demokratyczna”, „Realizacje”. Walczył w powstaniu warszawskim jako żołnierz Armii Krajowej.

Po wojnie, w latach 1945–1950 był nauczycielem szkół średnich. W 1946 doktoryzował się na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego na podstawie rozprawy Działalność literacka Stanisława Kostki Potockiego. Od 1950 był wykładowcą, od 1954 profesorem historii literatury polskiej na Uniwersytecie Warszawskim (od 1971 - profesorem zwyczajnym). W latach 1952–1960 był dziekanem Wydziału Filologicznego UW^[4].

Był przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu Literatury Polskiej i Katedry Kultury Polskiej, a także członkiem Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN, zasiadał w radach naukowych wielu instytucji, m.in. Instytutu Badań Literackich PAN, Biblioteki Narodowej^[4]. Działał w Towarzystwie Literackim im. Adama Mickiewicza. 23 sierpnia 1980 roku dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami^[5]. Członek Collegium Invisibile^[6]. Od 1982 był członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Jego prace naukowe dotyczą okresu oświecenia w Polsce, ale też współczesności. Był pomysłodawcą i redaktorem naczelnym czasopisma „Wiek Oświecenia”. Ponadto zasiadał w komitetach redakcyjnych czasopism i wydawnictw zbiorowych (m.in. „Rocznika Literackiego”, „Polonistyki” i „Rocznika Warszawskiego”).

Był mężem Heleny ze Żmijewskich (1914–2013)^[7], ojcem literata Antoniego Libery.

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C19-5-10)^[7].

Najważniejsze prace[edytuj | edytuj kod]

1956: Adam Mickiewicz Wielki Poeta Polskiego Romantyzmu
1963: Maria Dąbrowska
1966: „Konrad Wallenrod” Adama Mickiewicza
1967: Oświecenie
1969: Problemy polskiego oświecenia. Kultura i styl
1971: Życie literackie w Warszawie w czasach Stanisława Augusta
1974: Literatura polska od średniowiecza do pozytywizmu (współautor)
1976: Poezja polska XVIII wieku (antologia)
1984: Poezja polska 1800–1830 (antologia)
1985: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny (współautor)
1986: Wiek oświecony
1994: Rozważania o wieku tolerancji, rozumu i gustu
2004: Od Sejmu Czteroletniego do Napoleona

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Złoty Krzyż Zasługi (30 września 1952)^[8]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[9]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Zdzisław Libin-Libera. [dostęp 2009-05-02].
↑ Grób Mateusza Libina w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
↑ Grób Ludwiki Libin w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
↑ ^a ^b ^c Teresa Kostkiewiczowa. Zdzisław Libera (26 lutego 1913 – 26 kwietnia 1998). „Pamiętnik Literacki”. Nr 3, s. 239–243, 1998. Wrocław: Instytut Badań Literackich PAN. ISSN 0031-0514. [dostęp 2024-04-08].
↑ Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s])
↑ Lista tutorów Collegium Invisibile. ci.edu.pl. [dostęp 2011-04-02].
↑ ^a ^b Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2024-04-08] .
↑ M.P. z 1952 r. nr 86, poz. 1353 „za zasługi położone w pracy naukowej i dydaktyczno-wychowawczej”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego - wymieniony jako dr Liblin-Libera Zdzisław.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Prof. zw. dr Zdzisław Libera, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2012-06-15] .^{[martwy link]}
Zdzisław Libera – publikacje w bibliotece Polona

[Libera1-1] Zdzisław Libin-Libera. [dostęp 2009-05-02].

[2] Grób Mateusza Libina w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie

[3] Grób Ludwiki Libin w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie

[:1-4] Teresa Kostkiewiczowa. Zdzisław Libera (26 lutego 1913 – 26 kwietnia 1998). „Pamiętnik Literacki”. Nr 3, s. 239–243, 1998. Wrocław: Instytut Badań Literackich PAN. ISSN 0031-0514. [dostęp 2024-04-08].

[5] Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s])

[6] Lista tutorów Collegium Invisibile. ci.edu.pl. [dostęp 2011-04-02].

[:0-7] Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2024-04-08] .

[8] M.P. z 1952 r. nr 86, poz. 1353 „za zasługi położone w pracy naukowej i dydaktyczno-wychowawczej”.

[9] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego - wymieniony jako dr Liblin-Libera Zdzisław.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]