Zespół dworski Mostowskich w Warszawie
 Klasycystyczna oficyna (tzw. pałac) Mostowskich, fragment frontowej elewacji | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Mehoffera 2 |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
2 |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°19′06,5280″N 20°56′19,6080″E/52,318480 20,938780
| |
Zespół dworski Mostowskich, także zespół pałacowo-parkowy Mostowskich[1] lub zespół dworski Tarchomin[2] – zabytek z przełomu XVIII i XIX wieku na terenie parku krajobrazowego nad Wisłą przy ulicy Mehoffera 2 w Tarchominie, na warszawskiej Białołęce.
Należą do niego drewniany dwór z końca XVIII wieku, pałacowa oficyna, budynek gospodarczy i park. Od 1921 własność Warszawskiej Kurii Metropolitalnej, jest siedzibą Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Warszawsko-Praskiej.
Dwór
[edytuj | edytuj kod]
Parterowy dwór został zbudowany prawdopodobnie przez Józefa Kantego Ossolińskiego, który kupił majątek w Tarchominie w 1738. Drewniany barokowy budynek ma kryty gontem, charakterystyczny dla polskich dworków, łamany dach. Odwrócony tyłem do Wisły, tuż przy wale przeciwpowodziowym, ozdobiony jest od frontu gankiem wspartym na czterech modrzewiowych kolumnach. Około 1790 kupił go wraz z całym parkiem Tadeusz Antoni Mostowski. Dworek stał się miejscem często odwiedzanym przez hrabiego, ze względu na walory krajobrazowe tego terenu, co przyczyniło się do decyzji o budowie pałacu w Tarchominie. Obecnie budynek jest odrestaurowany i otynkowany.
Pałac
[edytuj | edytuj kod]Mostowski zlecił projekt przyszłej rezydencji Szymonowi Zugowi. Rezydencja nie została jednak ostatecznie ukończona. W latach 1801–1825 zbudowano jedynie oficynę (autorstwo projektu przypisuje się Henrykowi Ittarowi), która swoimi rozmiarami zdominowała stojący obok drewniany dworek. Budowla ma dwie kondygnacje, jest wąska i długa (13-osiowa), skierowana frontową fasadą na południe, urozmaicona w środku czterokolumnowym wgłębnym portykiem. Ma czterospadowy zagospodarowany dach z lukarnami; ściany parteru boniowane. Klasycystyczny budynek jest nazywany pałacem[1].
Po upadku powstania listopadowego majątek przejął Pawieł Aleksandrowicz Muchanow, przedstawiciel władz zaborczych. Muchanow ożenił się z Józefą z Mostowskich, córką byłego właściciela, która po przymusowym wyjeździe z kraju ojca – powstańca, zarządzała majątkiem w Tarchominie.
Kolejnym właścicielem był Siergiej Siergiejewicz Muchanow, mąż Marii Kalergis, następnym, od 1881 – inżynier dróg i komunikacji Władysław Kisiel-Kiślański pełniący m.in. funkcję szambelana papieża Piusa XI. Fakt ten wpłynął na ostatnią wolę Kisiela-Kiślańskiego, który zapisał swoje tarchomińskie dobra fundacji im. Ojca Świętego Piusa XI. Od 1921 zespół dworski przy Mehoffera należy do Kościoła. Obecnie mieści się tam Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Warszawsko-Praskiej. Budowę seminarium według projektu Leszka Klejnerta rozpoczęto w 1999. Nowy budynek harmonizuje z otoczeniem pałacu i jest z nim połączony szklaną klatką schodową przylegającą do zabytku od północnej strony.
Obiekty w rejestrze zabytków
[edytuj | edytuj kod]- park – nr rejestru: 664/2[2]
- dwór – nr rejestru: 664/3[2]
- oficyna (tzw. pałac) – nr rejestru: 664/4[2]
- budynek administracyjno-gospodarczy – nr rejestru: 664/5[2]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 91.
- ↑ a b c d e Zestawienia zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 30 czerwca 2018 r. woj. mazowieckie (Warszawa. [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 1. [dostęp 2018-09-22].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tarchomin. W: Jerzy Kasprzycki, Jerzy S. Majewski: Korzenie miasta tom VI, Niedaleko od Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Veda, 2004. ISBN 83-85584-84-6.