Ulica Inflancka w Warszawie
| Muranów | |||||||||||||||||||
 Ulica Inflancka (2015) | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Długość |
783 m | ||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||
 52°15′15,0″N 20°59′23,6″E/52,254167 20,989889
| |||||||||||||||||||
Ulica Inflancka – ulica na osiedlu Muranów w Warszawie, biegnąca od ul. Pokornej i kończąca się ślepo.
Historia
[edit | edit source]Dawna droga narolna[1]. Jako ulica została wytyczona po roku 1753 jako droga dojazdowa do folwarku biskupa inflanckiego Antoniego Ostrowskiego (stąd jej nazwa, nadana urzędowo w 1770)[2]. Swój bieg zaczynała od okolic skrzyżowania dzisiejszych ulic Międzyparkowej i Słomińskiego, następnie biegła ku ulicy Pokornej. Przed rokiem 1762 uregulowano południową stronę drogi – od nieistniejącej dziś ul. Zielonej do Bonifraterskiej.
W rejonie ul. Zielonej wzniesiono zabudowania gospodarcze folwarku; w dalszej części tej pierzei rozciągał się ogród oddzielony szpalerem drzew, zaś przeciwną stronę ulicy zajmowały w tym okresie pola.
Przed rokiem 1769 drzewa wykarczowano, by wznieść na ich miejscu kolejne budynki; wybudowano także browar, kamienicę i wiatrak, wzniesiony na tyłach domu mieszkalnego położonego u zbiegu z ul. Zieloną.
Do roku 1775 uregulowano całą ulicę; jednocześnie przeprowadzono jej przedłużenie aż do ul. Dzikiej i nadano dzisiejszą nazwę. Przekupny biskup opłacany przez rosyjską ambasadę zmarł w roku 1784; krótko przed tą datą jego dawny folwark rozparcelowano: browar zmienił właściciela, zaś ziemię podzielono na mniejsze parcele, rychło zabudowane drewnianymi budynkami.
Inflancka weszła w okres szybkiej zabudowy w momencie utworzenia Królestwa Kongresowego; w rejonie ul. Pokornej wzniesiono wtedy kilka piętrowych kamienic, wśród których wyróżniała się największa, należąca do Stanisława Sorettiego. Budowano także oficyny i już przy dalszym, środkowym odcinku ulicy – domki parterowe. W międzyczasie folwark Ostrowskiego zmienił właściciela; pojawiły się w nim nowe zabudowania, jednak w dużej mierze drewniane. W okresie 1821-22 w zachodnim odcinku Inflanckiej wytyczono nieistniejący dziś Plac Broni, rozciągający się między ulicami Pokorną i Dziką; tym samym ów niezabudowany fragment Inflanckiej zlikwidowano. Tymczasem na Żoliborzu od roku 1832 trwała budowa Cytadeli Warszawskiej; w związku z wytyczeniem wokół twierdzy esplanady i rozbiórką okolicznych budynków, działający dotąd przy ul. Zielonej szpital żydowski w roku 1827 przeniósł się na Inflancką – do kamienicy Sorettiego. Budynek ów szybko okazał się zbyt ciasny w stosunku do dużej liczby chorych: w okresie 1835-38 szpital rozbudowano według projektu Henryka Marconiego, dobudowując dodatkowe skrzydło. Ostatecznie szpital na Inflanckiej rozwinął swe możliwości do liczby 400 łóżek; w roku 1902 wyprowadził się do nowej siedziby przy ul. Kasprzaka, gdzie działał pod nazwą Szpital Starozakonnych w Warszawie.
W latach 1832–1838 przy Inflanckiej powstało kilka parterowych i piętrowych kamienic, jednak poszerzenie esplanady Cytadeli około roku 1850 spowodowało wyburzenie dużej liczby domów na odcinku pomiędzy Zieloną i Bonifraterską; ocalały zabudowania dawnego folwarku, które zostały przejęte przez wojsko. Kolejne, tym razem ostatnie poszerzenie esplanady Cytadeli nastąpiło w roku 1875; doprowadziło to do zagłady niemal całej ulicy – ocalały tylko brukowana jezdnia i gmach żydowskiego szpitala.
Ten stan rzeczy utrzymał się aż do odzyskania niepodległości w roku 1918; zaplanowano wtedy przywrócenie zachodniego odcinka Inflanckiej. Ulicę przedłużono w okresie 1935-37; częściowo zmieniono jej bieg omijając wzniesione w międzyczasie baraki przy bocznicy. Docelowo Inflancka miała sięgać aż do ul. Młocińskiej, jednak do roku 1939 zamierzeń tych nie zrealizowano. Jedynym obiektem wybudowanym przy nowym odcinku ulicy był gmach składów miejskich; wzniesiony w okresie 1938−1939 i ocalały po ostatniej wojnie.
Wcześniej, w latach 1925-26 przy środkowym odcinku ulicy pod nr. 1 wzniesiono dom mieszkalny pracowników Państwowego Monopolu Spirytusowego projektu Jana Rybickiego.
W 1938 rozpoczęto budowę zajezdni autobusowej obliczonej na 100 pojazdów; nowoczesną halę zaprojektowali Stanisław Hempel i Roman Kalinowski.
W roku 1939 hala została zajęta przez okupantów na magazyn zbożowy, oni też wysadzili ją w powietrze w roku 1944; również w dniach powstania zniszczono budynek dawnego szpitala żydowskiego. Ocalał uszkodzony dom pracowników Państwowego Monopolu Spirytusowego, rozebrano go jednak w roku 1948 w związku z budową nowego wiaduktu nad torami kolejowymi. Przeprowadzenie ulicy Marcelego Nowotki (dziś ul. Władysława Andersa) doprowadziło do unicestwienia szeregu dawnych ulic: Radziszewskiego, Przebieg, Sierakowskiej, placu Muranowskiego, Żoliborskiej i Szymanowskiej. Z Inflanckiej ocalał jedynie najpóźniej wytyczony fragment z lat trzydziestych XX wieku, zaś zajezdnię odbudowano w nieco zmienionym, acz nawiązującym do przedwojennego kształcie.
W latach 1974–1978 przy ulicy Inflanckiej wzniesiono osiedle Stawki[3]. Powstał tam także zespół basenów kąpielowych[4].
W miejscu zlikwidowanej w 2003 zajezdni autobusowej „Inflancka” wzniesiono budynki mieszkalne oraz kompleks biurowy Gdański Business Center.
Ważniejsze obiekty
[edit | edit source]Obiekty nieistniejące
[edit | edit source]- Stary Szpital Starozakonnych
- Zajezdnia autobusowa „Inflancka”
- Szpital Specjalistyczny „Inflancka” im. Krysi Niżyńskiej – „Zakurzonej”
Przypisy
[edit | edit source]- ↑ Daniela Kosacka: Północna Warszawa w XVIII wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 133.
- ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 150. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ Barbara Petrozolin-Skowrońska (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 810, ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita“, 1987, s. 37. ISBN 83-85028-56-0.
Bibliografia
[edit | edit source]- Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, tom 5. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 15. ISBN 83909794-6-2.