Przejdź do zawartości

Łuna 16

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Łuna 16
Ilustracja
Inne nazwy

Łuna 16

Zaangażowani

 ZSRR

Indeks COSPAR

1970-072A

Rakieta nośna

Proton K/D

Miejsce startu

Bajkonur, Kazachstan

Cel misji

Księżyc

Orbita (docelowa, początkowa)
Okrążane ciało niebieskie

Księżyc

Perycentrum

111 km

Apocentrum

111 km

Okres obiegu

119 min

Nachylenie

70°

Mimośród

0

Czas trwania
Początek misji

12 września 1970 (13:25:53 UTC)

Data lądowania

20 września 1970 (05:18 UTC)

Powrót na Ziemię

24 września 1970

Wymiary
Masa całkowita

5600 kg

Łuna 16 – jedna z radzieckich bezzałogowych sond kosmicznych należąca do programu Łuna. Była to pierwsza bezzałogowa sonda kosmiczna, która powróciła z Księżyca (przywożąc ze sobą 101 gramów księżycowego gruntu).

Statek ten został wyposażony w kamerę telewizyjną, sprzęt do monitorowania promieniowania kosmicznego oraz temperatury, wyposażenie komunikacyjne, a także w ramię z wiertłem, które umożliwiało zebranie próbek regolitu księżycowego.

Przebieg misji

[edytuj | edytuj kod]

W czasie lotu sondy pojawiało się wiele problemów związanych z odchyleniem od ustalonej orbity, skutkiem czego lądownik mógł uderzyć w niezamierzone miejsce na Srebrnym Globie. Dokonano wielu poprawek i korekt.

Podczas zbliżenia się do lądowania uruchomiono główny silnik, który spowolnił opadanie statku. 20 września 1970 o 05:18 UTC sonda wylądowała w miejscu o współrzędnych lunarnych 0°41’ S, 56°18’ E[1]. W mniej niż godzinę po lądowaniu o godz. 06:03 rozpoczęto automatyczne wiercenie otworu w glebie w celu pobrania próbek. Po siedmiu minutach urządzenie zatrzymało się 35 cm pod powierzchnią, a następnie zaczęło się wycofywać, zbierając tym samym księżycowy pył.

Po 26 godzinach i 25 minutach od lądowania na powierzchni Księżyca, 21 września o godzinie 07:43 rozpoczęto procedurę startu w celu powrotu na Ziemię. Trzy dni później, 24 września kapsuły z próbkami księżycowego gruntu dotarły do atmosfery ziemskiej z prędkością 11 km/s. Materiał wylądował 80 km na południowy wschód od miasta Żezkazgan w Kazachstanie o godzinie 05:25. Analizy przywiezionego bazaltu wykazały bliskie podobieństwo do gleby badanej (na miejscu) przez amerykańską misję załogową Apollo 12.

Znaczenie misji

[edytuj | edytuj kod]

Dzięki tej misji przekazano na Ziemię także wiele dobrej jakości fotografii struktury powierzchni Księżyca.

Sonda Łuna 16 miała ogromne znaczenie w poznawaniu i eksploracji przestrzeni kosmicznej nie tylko dla Związku Radzieckiego, ale i dla całej ludzkości. Zaczęła się rozwijać technologia w pełni automatycznego pobierania próbek z innych ciał niebieskich. Ogółem radzieckie misje dostarczyły na Ziemię około 300 g skał z Księżyca[2][3]:

Lądownik
Masa próbki
gleby
Rok
Łuna 16 101 g 1970
Łuna 20 30 g 1972
Łuna 24 170,1 g 1976


Trzy niewielkie próbki gruntu księżycowego (po 2 gramy), dostarczone przez sondę Łuna 16, sprzedano na aukcji Sotheby’s w 1993 r. za 442 500 dolarów[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. „Encyklopedia Geograficzna Świata – Wszechświat”, wyd. OPRES, Kraków 1997 r. ISBN 83-85909-29-X
  2. Luna 20. [w:] NSSDC Master Catalog [on-line]. NASA. [dostęp 2013-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  3. Luna 24. [w:] NSSDC Master Catalog [on-line]. NASA. [dostęp 2013-06-30]. (ang.).
  4. Lawrence van Gelder: F.B.I. Revisits Earthly Theft of Moon Rock. The New York Times, 1995-12-02. [dostęp 2012-11-14]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Luna 16. [w:] NSSDC Master Catalog [on-line]. NASA. [dostęp 2015-12-08]. (ang.).