Szczur wierchowy

Szczur wierchowy

Rattus baluensis
(Thomas, 1894)
Szczur wierchowy odwiedzający dzbanecznik radży
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Rodzaj	szczur
Gatunek	Rattus baluensis
Kategoria zagrożenia (CKGZ)
najmniejszej troski

Szczur wierchowy (Rattus baluensis) – gatunek gryzonia z rodziny myszowatych, występujący wyłącznie na górze Kinabalu na północnym Borneo.

Systematyka

Gatunek został opisany naukowo w 1894 roku przez O. Thomasa. Należy do grupy gatunków pokrewnych szczurowi śniademu (R. rattus). Najbliżej spokrewnionym gatunkiem jest szczur malajski (R. tiomanicus).

Biologia

Szczur wierchowy jest ssakiem endemicznym dla wyspy Borneo, gdzie zamieszkuje malezyjską prowincję Sabah. Żyje na górze Kinabalu od wysokości 1524 do 3810 m n.p.m., przy czym od 2130 m n.p.m. staje się pospolity. Jego środowiskiem życia jest górski las, a także karłowaty las i zarośla położone bliżej szczytu. Podobnie jak pokrewne gatunki, może być odporny na zmiany środowiska.

Symbioza

W obszarze występowania tego gryzonia rośnie dzbanecznik radży (Nepenthes rajah), roślina mięsożerna wytwarzająca duże liście łowne w kształcie dzbanka. Roślina wabi szczury wierchowe wytwarzając nektar o owocowym zapachu, bogaty w cukry, którym to wszystkożerne zwierzę uzupełnia dietę. Relacja między dzbanecznikiem a szczurem ma charakter mutualistyczny: szczury wierchowe podczas wizyt defekują w około 84% do dzbanka, dostarczając roślinie potrzebne jej składniki odżywcze. Dzbanecznik radży żyje w symbiozie także z wiewiórecznikiem Tupaia montana, który odwiedza roślinę wyłącznie w dzień, podczas gdy szczury wierchowe przeważnie nocą, co jest odzwierciedleniem ich głównie nocnego trybu życia.

Populacja

Szczur wierchowy ma ograniczony zasięg występowania, ale mieści się on w całości w obrębie Parku Narodowego Kinabalu. Szczur ten jest często spotykany i prawdopodobnie ma dużą liczebność. Populacja jest stabilna, nie są znane zagrożenia dla gatunku. Wcześniej (od 1996) był wpisany do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych IUCN jako gatunek narażony na wyginięcie, obecnie (od 2008) jest uznawany za gatunek najmniejszej troski.