Mity klimatyczne: Różnice pomiędzy wersjami
Nowy artykuł |
(Brak różnic)
|
Wersja z 12:06, 31 sie 2016
Mity klimatyczne to ogólne określenie nieprawdziwych argumentów wymyślanych i formułowanych przez osoby będące w opozycji do oficjalnej nauki w zakresie klimatologii. Określenie mity klimatyczne zostało rozpowszechnione przez serwis Skeptical Science, gdzie John Cook utworzył bazę mitów klimatycznych wraz z naukowym odniesieniem się nich i pokazaniem błędów[1][2]. Podstawową charakterystyką mitów klimatycznych jest ich chwytliwość, łatwość zapamiętania, brak potrzeby posiadania głębokiej wiedzy naukowej by mit powtarzać oraz często występujące błędy logiczno-językowe. Przykładem takiego mitu jest popularne wśród laików stwierdzenie, że "klimat zmieniał się zawsze, więc obecne zmiany nie mogą być spowodowane przez człowieka". Stwierdzenie to zawiera dość oczywisty błąd logiczny, jednak jest ono na tyle proste, że jest jednym z najczęściej powtarzanych mitów klimatycznych.
Charakterystyka mitów klimatycznych
Mity klimatyczne charakteryzują pewne wspólne cechy (nie muszą występować wszystkie razem):
- są proste i łatwe do zapamiętania (zapadają w pamięć). Używają zwykle także nieskomplikowanego języka;
- odnoszą się do naszych powszechnych doświadczeń i ogólnej wiedzy;
- są krótkie;
- łatwo je powtarzać;
- wpasowują się w nasze dotychczasowe poglądy i pomagają się w nich utwierdzać;
- zawierają dużo ukrytych założeń, których osoba powtarzająca nie musi być świadoma;
- odnoszą się do emocji;
- dają proste wyjaśnienia skomplikowanych zjawisk.
Klasyfikacja mitów klimatycznych
Mity klimatyczne można poklasyfikować wg następujących kategorii[3][2]:
- teorie spiskowe;
- fałszywi eksperci;
- oczekiwania niemożliwe do spełnienia;
- przeinaczanie i błędy logiczno-językowe;
- wybiórcze podawanie faktów.
Teorie spiskowe
Przykładem teorii spiskowej jest Climategate, gdzie wyrwane z kontekstu dyskusje naukowców dotyczące szczegółów prac naukowych zostały przedstawione jako spisek naukowców. Celem tego mitu jest budowanie obrazu świata nauki jako grupy osób, która w ukryciu przed światem dokonuje manipulacji danych. Tymczasem żadne z przeprowadzonych później śledztw nie wykryło nieprawidłowości, w wyniku samej afery nie został z publikacji wycofany żaden artykuł naukowy.
Fałszywi eksperci
Podstawowym mitem wymienianym w tej kategorii jest stwierdzenie, jakoby nie było zgodności środowiska naukowego w kwestii antropogeniczności globalnego ocieplenia. Powstały liczne prace weryfikujące poglądy na globalne ocieplenie formułowane w publikacjach naukowych polegające na przeglądaniu prac naukowych zgodnie z przyjętą uprzednio metodą i klasyfikowanie. Badania te wskazują, że konsensus naukowy w zależności o sposobu formułowania warunków wynosi od 90% do 100% (Oreskes 2004 (100%) [4], Doran 2009 (97%) [5], Anderegg 2010 (97%) [6], Verheggen 2014 (90%) [7], Stenhouse 2014 (93%) [8], Carlton 2015 (97%) [9], Cook 2013 (97%) [10]). Mit ten jest formułowany poprzez tworzenie różnego rodzaju list osób, które nie zgadzają się ze stanowiskiem nauki. Najbardziej popularnym przykładem takiej listy jest Petycja Oregońska[11].
Oczekiwania niemożliwe do spełnienia
Mity z tej kategorii wykorzystują fakt, że badania naukowe zawsze są obarczone pewnym stopniem niepewności. Jest to podstawowa cecha nauk ścisłych, dlatego oczekiwanie stuprocentowej pewności nigdy nie będzie możliwe do spełnienia. Jednym z najpopularniejszych mitów z tej kategorii jest stwierdzenie, że "modele klimatyczne są niewiarygodne". Mit ten wykorzystuje fakt, że modele klimatyczne, jak każdy model a naukach ścisłych zawsze będą zawierały niepewności, których nigdy nie da się wyjaśnić. Tym niemniej ogólne przewidywania modeli oraz jakościowe wyniki nie zmienią się nawet, gdyby te niepewności usunąć[12].
Przeinaczanie i błędy logiczno-językowe
Ten rodzaj mitów jest oparty na podawaniu zmodyfikowanych informacji i/lub opiera się na błędnym wnioskowaniu (np. podawanie argumentów, które nie mają związku z tezą; przechodzenie do konkluzji bez argumentów; argumenty odwołujące się do emocji; obalanie tez, które nie zostały sformułowane). Najczęściej występującym mitem w tej kategorii jest stwierdzenie, że "klimat zmieniał się w przeszłości". Stwierdzenie to w oczywisty sposób nie ma żadnego związku z obecnym globalnym ociepleniem. Fakt, że zjawiska w przeszłości przebiegały w jakiś sposób nie oznacza, że dzisiaj przebiegają tak samo[13]. Ażeby taki argument był właściwy należałoby wskazać naturalne zmiany w przeszłości oraz ich przyczyny i udowodnić, że obecne zmiany mają dokładnie taką samą naturę i przebiegają w taki sam sposób. Jest to typowy błąd wnioskowania logicznego. Innym błędem, który występuje w tym micie jest przeinaczenie. W przeszłości Ziemi były raptowne zmiany klimatu, spowodowane były ogromnymi emisjami dwutlenku węgla a ich skutkiem było masowe wymieranie (np. szacuje się, że Paleoceńsko-eoceńskie maksimum termiczne, które skutkowało masowym wymieraniem trwało ok. 200 000 lat, przy czym wulkaniczne emisje dwutlenku węgla trwały mniej niż 20 000lat a temperatura podniosła się o 5-8K[14]).
Wybiórcze podawanie faktów
Ta kategoria mitów opiera się na wybieraniu tylko tych danych pomiarowych, które zgadzają się z głoszoną tezą. Przykładem takiego mitu jest "globalne ocieplenie skończyło się w 1998r". Ze względu na to, że na powolny trend globalnego ocieplenia nałożone są fluktuacje związane z naturalnymi wahaniami (np. wybuchy wulkanów i El Nino/La Niña) oraz te fluktuacje w krótkim okresie dominują to zawsze można wybrać taką niezbyt odległe daty początkową i końcową pomiarów temperatur, dla których trend nie będzie rosnący[15]. Do tego różne pomiary (np. pomiary temperatur w różnych warstwach atmosfery) wykazują inną czułość na bieżące fluktuacje (przykładowo temperatura dolnej troposfery jest bardziej czuła na zjawisko El Nino/La Niña niż temperatura 2m nad Ziemią). Z serii mierzących temperatury przez satelity wybierane są te, które potwierdzają tezę o zatrzymaniu ocieplenia, pomija się na wykresach błędy związane z metodą pomiaru (satelity nie mierzą bezpośrednio temperatury tylko mierzą promieniowanie podczerwone z całej atmosfery i poprzez skomplikowane modele numeryczne otrzymuje się przybliżenie temperatury jednej warstwy).
Podejście do obalania mitów
Obalanie mitów natrafia na wiele trudności wśród których można wymienić następujące:
- mit jest zwykle prosty i łatwy do zapamiętania, jego wyjaśnienie jest skomplikowane i często wymaga wiedzy eskperckiej;
- mit jest zwykle potwierdzeniem poglądów osoby je wyrażającej, dlatego obalenie mitu powoduje powstanie dziury poznawczej;
- wyjaśnienie mitu, który jest związany z poglądami osoby głoszącej mit, zwykle jest przyjmowane jako atak na tę osobę i powoduje naturalną obronę;
- w miejsce mitu należy podać jakiś inny fakt, który będzie wypełni lukę w światopoglądzie osoby głoszącej mit;
- głoszenie mitu zwykle nie wymaga odwoływania się żadnych zewnętrznych danych, podczas gdy jego wyjaśnienie wymaga tych danych;
- wyjaśniając mit często powtarzamy sam mit, co powoduje jego utrwalenie w świadomości drugiej strony;
- mity odwołują się często do prostych przykładów lub tzw. "zdrowego rozsądku", który niekoniecznie musi oznaczać właściwy sposób rozumowania.
Ze względu na trudności w komunikacji prawdziwych informacji na temat zmian klimatycznych oraz powszechnie istniejące w świadomości społecznej mity portal Skeptical Science wydał w 2010r. The Scientific Guide to Global Warming Skepticism (przetłumaczony na język polski w 2011r.[16]).
- ↑ Dana Nuccitelli: Climatology versus pseudoscience : exposing the failed predictions of global warming skeptics. Santa Barbara, California: Praeger, an imprint of ABC-CLIO, LLC, 2015. ISBN 1-4408-3201-3. (ang.).
- ↑ a b Haydn Washington, John Cook: Climate change denial : heads in the sand. London: Earthscan, 2011. ISBN 978-1-84971-336-8. (ang.).
- ↑ P. Diethelm, M. McKee. Denialism: what is it and how should scientists respond?. „The European Journal of Public Health”. 19 (1), s. 2–4, 2008. DOI: 10.1093/eurpub/ckn139. ISSN 1101-1262. (ang.).
- ↑ "The 928 papers were divided into six categories: explicit endorsement of the consensus position, evaluation of impacts, mitigation proposals, methods, paleoclimate analysis, and rejection of the consensus position. Of all the papers, 75% fell into the first three categories, either explicitly or implicitly accepting the consensus view; 25% dealt with methods or paleoclimate, taking no position on current anthropogenic climate change. Remarkably, none of the papers disagreed with the consensus position." N. Oreskes. BEYOND THE IVORY TOWER: The Scientific Consensus on Climate Change. „Science”. 306 (5702), s. 1686–1686, 2004. DOI: 10.1126/science.1103618. ISSN 0036-8075. (ang.).
- ↑ "It seems that the debate on the authenticity of global warming and the role played by human activity is largely nonexistent among those who understand the nuances and scientific basis of long-term climate processes. The challenge, rather, appears to be how to effectively communicate this fact to policy makers and to a public that continues to mistakenly perceive debate among scientists." Peter T. Doran, Maggie Kendall Zimmerman. Examining the Scientific Consensus on Climate Change. „Eos, Transactions American Geophysical Union”. 90 (3), s. 22, 2009. DOI: 10.1029/2009EO030002. ISSN 0096-3941. (ang.).
- ↑ "Here, we use an extensive dataset of 1,372 climate researchers and their publication and citation data to show that (i)97–98% of the climate researchers most actively publishing in the field surveyed here support the tenets of ACC outlined by the Intergovernmental Panel on Climate Change, and (ii) the relative climate expertise and scientific prominence of the researchers unconvinced of ACC are substantially below that of the convinced researchers." W. R. L. Anderegg, J. W. Prall, J. Harold, S. H. Schneider. Expert credibility in climate change. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 107 (27), s. 12107–12109, 2010. DOI: 10.1073/pnas.1003187107. ISSN 0027-8424. (ang.).
- ↑ "Results are presented from a survey held among 1868 scientists studying various aspects of climate change, including physical climate, climate impacts, and mitigation. The survey was unique in its size, broadness and level of detail. Consistent with other research, we found that, as the level of expertise in climate science grew, so too did the level of agreement on anthropogenic causation. 90% of respondents with more than 10 climate-related peer-reviewed publications (about half of all respondents), explicitly agreed with anthropogenic greenhouse gases (GHGs) being the dominant driver of recent global warming. The respondents’ quantitative estimate of the GHG contribution appeared to strongly depend on their judgment or knowledge of the cooling effect of aerosols." Bart Verheggen, Bart Strengers, John Cook, Rob van Dorland i inni. Scientists’ Views about Attribution of Global Warming. „Environmental Science & Technology”. 48 (16), s. 8963–8971, 2014. DOI: 10.1021/es501998e. ISSN 0013-936X. (ang.).
- ↑ Neil Stenhouse, Edward Maibach, Sara Cobb, Ray Ban i inni. Meteorologists' Views About Global Warming: A Survey of American Meteorological Society Professional Members. „Bulletin of the American Meteorological Society”. 95 (7), s. 1029–1040, 2014. DOI: 10.1175/BAMS-D-13-00091.1. ISSN 0003-0007. (ang.).
- ↑ J S Carlton, Rebecca Perry-Hill, Matthew Huber, Linda S Prokopy. The climate change consensus extends beyond climate scientists. „Environmental Research Letters”. 10 (9), s. 094025, 2015. DOI: 10.1088/1748-9326/10/9/094025. ISSN 1748-9326. (ang.).
- ↑ "We analyze the evolution of the scientific consensus on anthropogenic global warming (AGW) in the peer-reviewed scientific literature, examining 11 944 climate abstracts from 1991–2011 matching the topics ‘global climate change’ or ‘global warming’. We find that 66.4% of abstracts expressed no position on AGW, 32.6% endorsed AGW, 0.7% rejected AGW and 0.3% were uncertain about the cause of global warming. Among abstracts expressing a position on AGW, 97.1% endorsed the consensus position that humans are causing global warming. In a second phase of this study, we invited authors to rate their own papers. Compared to abstract ratings, a smaller percentage of self-rated papers expressed no position on AGW (35.5%). Among self-rated papers expressing a position on AGW, 97.2% endorsed the consensus. For both abstract ratings and authors’ self-ratings, the percentage of endorsements among papers expressing a position on AGW marginally increased over time. Our analysis indicates that the number of papers rejecting the consensus on AGW is a vanishingly small proportion of the published research." John Cook, Dana Nuccitelli, Sarah A Green, Mark Richardson i inni. Quantifying the consensus on anthropogenic global warming in the scientific literature. „Environmental Research Letters”. 8 (2), s. 024024, 2013. DOI: 10.1088/1748-9326/8/2/024024. ISSN 1748-9326. (ang.).
- ↑ Marcin Popkiewicz: Mit: Petycja Oregońska podważa teorię antropogenicznej zmiany klimatu. 2014-05-08 16:46. [dostęp 2016-08-31].
- ↑ Marcin Popkiewicz: Mit: Modele klimatyczne są niewiarygodne. 2013-08-02 21:02. [dostęp 2016-08-31]. (pol.).
- ↑ Marcin Popkiewicz: Mit: Klimat zmieniał się już wcześniej - dziś jest tak samo. [dostęp 2016-08-31].
- ↑ McInherney, F.A... A perturbation of carbon cycle, climate, and biosphere with implications for the future. „Annual Review of Earth and Planetary Sciences”. 39, s. 489–516, 2011. DOI: 10.1146/annurev-earth-040610-133431. Bibcode: 2011AREPS..39..489M. (ang.).
- ↑ Marcin Popkiewicz: Mit: W globalnym ociepleniu nastąpiła 15-letnia pauza. 2013-08-01 22:02. [dostęp 2016-08-31]. (pol.).
- ↑ John Cook: Przewodnik Naukowy do Sceptycyzmu Globalnego Ocieplenia. 31 grudnia 2010. (pol.).