Smużka szara: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
PBbot (dyskusja | edycje)
Boty
339 430 edycji
wstawienie {{Kontrola autorytatywna}}
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 3: Linia 3:
|nazwa łacińska = ''Sicista pseudonapaea''
|nazwa łacińska = ''Sicista pseudonapaea''
|TSN = 609774
|TSN = 609774
|zoolog = [[E.I. Strautman|Strautman]], 1949
|zoolog = [[Jewgienij Joganowicz Strautman|Strautman]], 1949{{r|Strautman}}
|okres istnienia =
|okres istnienia =
|grafika =
|grafika =
Linia 26: Linia 26:
|commons =
|commons =
}}
}}
'''Smużka szara'''{{r|miiz}} (''Sicista pseudonapaea'') – gatunek [[gryzonie|gryzonia]] z rodziny [[smużki (ssaki)|smużek]] (Sminthidae).
'''Smużka szara'''{{r|Cichocki&inni}} (''Sicista pseudonapaea'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[ssaki|ssaka]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[smużki (ssaki)|smużek]] (Sminthidae).


== Klasyfikacja ==
== Zasięg występowania ==
Gatunek został opisany naukowo w 1949 przez E.I. Strautmana na podstawie okazu z okolic [[Katon-Karagaj]]u na północnych stokach [[Naryn (góry w Kazachstanie)|Narynu]] w [[Kazachska Socjalistyczna Republika Radziecka|Kazachskiej SRR]]{{r|MSW3}}.
Smużka szara występuje w południowej części gór [[Ałtaj]] na północnych i południowych stokach [[Naryn (góry w Kazachstanie)|Narynu]] pomiędzy rzeką [[Buktyrma]] a jeziorem [[Markaköl]] (wschodni [[Kazachstan]]); być może występuje w przylegającym północnym [[Sinciang]]u (północno-zachodnia [[Chińska Republika Ludowa]]){{r|Burgin&inni}}.

== Taksonomia ==
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1949 roku [[Jewgienij Strautman]] nadając mu nazwę ''Sicista pseudonapaea''{{r|Strautman}}. [[Holotyp]] [[miejsce typowe|pochodził]] z okolic [[Katon-Karagaj]]u na północnych stokach Narynu we wschodnim Kazachstanie{{r|Wilson&Reeder}}.

''S. pseudonapaea'' należy do północnej grupy gatunkowej{{r|Holden&inni|Burgin&inni}}. Wykryto istotną rozbieżność genetyczną między ''S. pseudonapaea'' i ''S. napaea''{{r|Cserkész&inni}}. Autorzy ''Illustrated Checklist of the Mammals of the World'' uznają ten [[takson]] za [[gatunek monotypowy]]{{r|Burgin&inni}}.

=== Etymologia ===
* ''Sicista'': etymologia niejasna, J.E. Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej; [[Theodore Sherman Palmer|Palmer]] sugeruje że nazwa to pochodzi od [[język tatarski|tatarskiego]] słowa ''sikistan'', oznaczającego „stadną mysz”, bazując na opisie [[Peter Simon Pallas|Pallasa]]{{r|Palmer}}. Sam Pallas jednak wymienia nazwę tatarską ''dshilkis-sitskan'' („Dʃhilkis-Sitʃkan”), gdzie ''dshilkis'' to „stadny, żyjący w stadzie, gromadny” ({{łac.|gregalis}}), natomiast ''sitskan'' to „mysz” (łac. ''mus'', ''muris''){{r|Pallas}}, por. w jedenastowiecznym słowniku [[Mahmud al-Kaszgari|Mahmuda z Kaszgaru]]: '' yılkı'' „stado” i ''sıçgan'' „mysz”{{r|DLT}}.
* ''pseudonapaea'': {{gr.|ψευδος}} ''pseudos'' „fałszywy”; epitet gatunkowy ''Sicista napaea'' {{small|[[Ned Hollister|Hollister]], 1912}}{{r|Jaeger}}.

== Morfologia ==
Długość ciała (bez ogona) 65–77 mm, długość ogona 82–102 mm, długość ucha 12–18 mm, długość tylnej stopy 12–17 mm; masa ciała 10–13,3 g{{r|Holden&inni}}.


== Biologia ==
== Biologia ==
''Sicista pseudonapaea'' zamieszkuje środkowe pasmo [[Ałtaj]]u we wschodnim [[Kazachstan]]ie, jej zasięg obejmuje też północny skrawek terytorium [[Chińska Republika Ludowa|chińskiego]] [[Sinciang]]u. Gryzoń ten jest spotykany na łąkach, obszarach porośniętych krzewami i w widnych górskich lasach [[modrzew]]iowych (górskiej [[tajga|tajdze]]), na wysokościach od 1000 do 2000 m [[n.p.m.]]{{r|iucn}}
Gryzoń ten jest spotykany na łąkach, obszarach porośniętych krzewami i w widnych górskich lasach [[modrzew]]iowych (górskiej [[tajga|tajdze]]), na wysokościach od 1000 do 2000 m [[n.p.m.]]{{r|iucn}}


''Sicista pseudonapaea'' jest aktywna o zmroku, prowadzi samotny tryb życia. Żywi się bezkręgowcami i nasionami. Zimą [[Sen zimowy|hibernuje]], rozmnaża się raz w roku{{r|iucn}}.
Smużka szara jest aktywna o zmroku, prowadzi samotny tryb życia. Żywi się bezkręgowcami i nasionami. Zimą [[Sen zimowy|hibernuje]], rozmnaża się raz w roku{{r|iucn}}.


== Populacja ==
== Populacja ==
Linia 41: Linia 53:
== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy|
{{Przypisy|
# <ref name="iucn">{{IUCN |id = 20191 |nazwa = Sicista pseudonapaea |autor = E. Clayton |iucn rok = 2020 |wersja = 2020-2 |data dostępu = 2020-11-15}}</ref>
# <ref name="Strautman">{{cytuj pismo |autor = E.I. Strautman|tytuł = |url = |czasopismo = Vestnik Akademii Nauk Kazakhskoi SSR| wolumin = 5|numer = |strony = 109|rok = 1949|doi = |język = ru}}</ref>
⚫
# <ref name="iucn">{{IUCN |id = 20191 |nazwa = Sicista pseudonapaea |autor = E. Clayton |iucn rok = 2016 |wersja = 2021-2 |data dostępu = 2021-10-24}}</ref>
<ref name=miiz>{{Cytuj książkę | autor = Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz | tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = [[Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk]] | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9 | strony = 230}}</ref>
# <ref name="Cichocki&inni">Nazwy polskie za: {{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 230| język = pl en}}</ref>
⚫
<ref name="MSW3">{{MSW3 | id = 12900071 | nazwa = ''Sicista pseudonapaea'' | data = 2015-09-09}}</ref>
# <ref name="Burgin&inni">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest | tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world/|rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 1|tytuł części = Monotremata to Rodentia|isbn = 978-84-16728-34-3|strony = 316|język = en}}</ref>
# <ref name="Holden&inni">{{Cytuj książkę | autor = D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.)| tytuł = [[Handbook of the Mammals of the World]] | autor r = M.E. Holden, T. Cserkész & G. Musser| rozdział = Family Sminthidae (Birch Mice)| część = 7 | tytuł części = Rodents II| wydawca = Lynx Edicions | miejsce = Barcelona | strony = 43–44| isbn = 978-84-16728-04-6| rok = 2017 | język = en}}</ref>
# <ref name="Wilson&Reeder">{{cytuj stronę|autor = D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy)|url = https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?id=12900072|tytuł = Species ''Sicista pseudonapaea'' |opublikowany = Johns Hopkins University Press |praca = Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) |rok = 2005 | data dostępu = 2021-10-24}}</ref>
# <ref name="Cserkész&inni">{{cytuj pismo |autor = T. Cserkész, A. Fülöp, S. Almerekova, T. Kondor, L. Laczkó & G. Sramkó|tytuł = Phylogenetic and Morphological Analysis of Birch Mice (Genus Sicista, Family Sminthidae, Rodentia) in the Kazak Cradle with Description of a New Species|url = |czasopismo = Journal of Mammalian Evolution| wolumin = 26|numer = |strony = 147–163|rok = 2019|doi = 10.1007/s10914-017-9409-6|język = en}}</ref>
# <ref name="Palmer">{{cytuj pismo| autor = T.S. Palmer| autor link = Theodore Sherman Palmer|tytuł = Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792377|rok = 1904|czasopismo = North American Fauna |wolumin = 23| strony = 630|język = en}}</ref>
# <ref name="Pallas">{{cytuj książkę| autor = P.S. Pallas | tytuł = Novae species quadrupedum e Glirium ordine, cum illustrationibus variis complurium ex hoc ordine animalium|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/15495156| rok = 1778|wydawca = sumtu Wolfgangi Waltheri|miejsce = Erlangae|strony = 328|język = la}}</ref>
# <ref name="DLT">{{Cytuj książkę | tytuł = Divan-i Luqat-i it-Türk Dizini | wydawca = Türk Dil Kurumu | data = 2003 | strony = 242, 156 | url = http://www.achiq.org/pitikler/dlt---.pdf | język = tr}}</ref>
# <ref name="Jaeger">{{cytuj książkę| imię = E.C.| nazwisko = Jaeger| tytuł = Source-book of biological names and terms|url = https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=21|rok = 1944|wydawca = Charles C. Thomas|miejsce = Springfield|wydanie = 1| strony = xvii| język = en}}</ref>
}}
}}


Wersja z 19:26, 24 paź 2021

Smużka szara
Sicista pseudonapaea[1]
Strautman, 1949[2]
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Nadgromada

żuchwowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

skoczkowce

Rodzina

smużki

Rodzaj

smużka

Gatunek

smużka szara

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

brak danych
Systematyka w Wikispecies

Smużka szara[4] (Sicista pseudonapaea) – gatunek ssaka z rodziny smużek (Sminthidae).

Zasięg występowania

Smużka szara występuje w południowej części gór Ałtaj na północnych i południowych stokach Narynu pomiędzy rzeką Buktyrma a jeziorem Markaköl (wschodni Kazachstan); być może występuje w przylegającym północnym Sinciangu (północno-zachodnia Chińska Republika Ludowa)[5].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1949 roku Jewgienij Strautman nadając mu nazwę Sicista pseudonapaea[2]. Holotyp pochodził z okolic Katon-Karagaju na północnych stokach Narynu we wschodnim Kazachstanie[6].

S. pseudonapaea należy do północnej grupy gatunkowej[7][5]. Wykryto istotną rozbieżność genetyczną między S. pseudonapaea i S. napaea[8]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[5].

Etymologia

  • Sicista: etymologia niejasna, J.E. Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej; Palmer sugeruje że nazwa to pochodzi od tatarskiego słowa sikistan, oznaczającego „stadną mysz”, bazując na opisie Pallasa[9]. Sam Pallas jednak wymienia nazwę tatarską dshilkis-sitskan („Dʃhilkis-Sitʃkan”), gdzie dshilkis to „stadny, żyjący w stadzie, gromadny” (łac. gregalis), natomiast sitskan to „mysz” (łac. mus, muris)[10], por. w jedenastowiecznym słowniku Mahmuda z Kaszgaru: yılkı „stado” i sıçgan „mysz”[11].
  • pseudonapaea: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; epitet gatunkowy Sicista napaea Hollister, 1912[12].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 65–77 mm, długość ogona 82–102 mm, długość ucha 12–18 mm, długość tylnej stopy 12–17 mm; masa ciała 10–13,3 g[7].

Biologia

Gryzoń ten jest spotykany na łąkach, obszarach porośniętych krzewami i w widnych górskich lasach modrzewiowych (górskiej tajdze), na wysokościach od 1000 do 2000 m n.p.m.[3]

Smużka szara jest aktywna o zmroku, prowadzi samotny tryb życia. Żywi się bezkręgowcami i nasionami. Zimą hibernuje, rozmnaża się raz w roku[3].

Populacja

Gryzoń ten zamieszkuje ograniczony obszar (niewiele więcej niż 20 tysięcy kilometrów kwadratowych), nie jest pospolity. Bardzo niewiele wiadomo o zmianach liczebności jego populacji i potencjalnych zagrożeniach. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody rekomenduje dodatkowe badania nad środowiskiem życia, ekologią i możliwościami ochrony tego gatunku; aktualnie nie ma wystarczających danych, aby przydzielić mu którąś z kategorii zagrożeń[3].

Przypisy

  1. ↑ Sicista pseudonapaea, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b E.I. Strautman. „Vestnik Akademii Nauk Kazakhskoi SSR”. 5, s. 109, 1949. (ros.). 
  3. ↑ a b c d E. Clayton, Sicista pseudonapaea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-24] (ang.).
  4. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  5. ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 316. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  6. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Sicista pseudonapaea. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-24].
  7. ↑ a b M.E. Holden, T. Cserkész & G. Musser: Family Sminthidae (Birch Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 43–44. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  8. ↑ T. Cserkész, A. Fülöp, S. Almerekova, T. Kondor, L. Laczkó & G. Sramkó. Phylogenetic and Morphological Analysis of Birch Mice (Genus Sicista, Family Sminthidae, Rodentia) in the Kazak Cradle with Description of a New Species. „Journal of Mammalian Evolution”. 26, s. 147–163, 2019. DOI: 10.1007/s10914-017-9409-6. (ang.). 
  9. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 630, 1904. (ang.). 
  10. ↑ P.S. Pallas: Novae species quadrupedum e Glirium ordine, cum illustrationibus variis complurium ex hoc ordine animalium. Erlangae: sumtu Wolfgangi Waltheri, 1778, s. 328. (łac.).
  11. ↑ Divan-i Luqat-i it-Türk Dizini. Türk Dil Kurumu, 2003, s. 242, 156. (tur.).
  12. ↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 1. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. xvii. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Smużka_szara&oldid=64890677”