Smużka szara
| Sicista pseudonapaea[1] | |
| Strautman, 1949[2] | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
smużka szara |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 brak danych
| |
Smużka szara[4] (Sicista pseudonapaea) – gatunek ssaka z rodziny smużek (Sminthidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Smużka szara występuje w południowej części gór Ałtaj na północnych i południowych stokach Narynu pomiędzy rzeką Buktyrma a jeziorem Markaköl (wschodni Kazachstan); być może występuje w przylegającym północnym Sinciangu (północno-zachodnia Chińska Republika Ludowa)[5].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1949 roku Jewgienij Strautman, nadając mu nazwę Sicista pseudonapaea[2]. Holotyp pochodził z okolic Katon-Karagaju na północnych stokach Narynu we wschodnim Kazachstanie[6].
S. pseudonapaea należy do północnej grupy gatunkowej[7][5]. Wykryto istotną rozbieżność genetyczną między S. pseudonapaea i S. napaea[8]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[5].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Sicista: etymologia niejasna, J.E. Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej; Palmer sugeruje, że nazwa ta pochodzi od tatarskiego słowa sikistan, oznaczającego „stadną mysz”, bazując na opisie Pallasa[9]. Sam Pallas jednak wymienia nazwę tatarską dshilkis-sitskan („Dʃhilkis-Sitʃkan”), gdzie dshilkis to „stadny, żyjący w stadzie, gromadny” (łac. gregalis), natomiast sitskan to „mysz” (łac. mus, muris)[10], por. w jedenastowiecznym słowniku Mahmuda z Kaszgaru: yılkı „stado” i sıçgan „mysz”[11].
- pseudonapaea: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; epitet gatunkowy Sicista napaea Hollister, 1912[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 65–77 mm, długość ogona 82–102 mm, długość ucha 12–18 mm, długość tylnej stopy 12–17 mm; masa ciała 10–13,3 g[7].
Biologia[edytuj | edytuj kod]
Gryzoń ten jest spotykany na łąkach, obszarach porośniętych krzewami i w widnych górskich lasach modrzewiowych (górskiej tajdze), na wysokościach od 1000 do 2000 m n.p.m.[3]
Smużka szara jest aktywna o zmroku, prowadzi samotny tryb życia. Żywi się bezkręgowcami i nasionami. Zimą hibernuje, rozmnaża się raz w roku[3].
Populacja[edytuj | edytuj kod]
Gryzoń ten zamieszkuje ograniczony obszar (niewiele więcej niż 20 tysięcy kilometrów kwadratowych), nie jest pospolity. Bardzo niewiele wiadomo o zmianach liczebności jego populacji i potencjalnych zagrożeniach. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody rekomenduje dodatkowe badania nad środowiskiem życia, ekologią i możliwościami ochrony tego gatunku; aktualnie nie ma wystarczających danych, aby przydzielić mu którąś z kategorii zagrożeń[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sicista pseudonapaea, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b E.I. Strautman. „Vestnik Akademii Nauk Kazakhskoi SSR”. 5, s. 109, 1949. (ros.).
- ↑ a b c d E. Clayton, Sicista pseudonapaea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-24] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 316. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Sicista pseudonapaea. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-24].
- ↑ a b M.E. Holden, T. Cserkész & G. Musser: Family Sminthidae (Birch Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 43–44. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ T. Cserkész, A. Fülöp, S. Almerekova, T. Kondor, L. Laczkó & G. Sramkó. Phylogenetic and Morphological Analysis of Birch Mice (Genus Sicista, Family Sminthidae, Rodentia) in the Kazak Cradle with Description of a New Species. „Journal of Mammalian Evolution”. 26, s. 147–163, 2019. DOI: 10.1007/s10914-017-9409-6. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 630, 1904. (ang.).
- ↑ P.S. Pallas: Novae species quadrupedum e Glirium ordine, cum illustrationibus variis complurium ex hoc ordine animalium. Erlangae: sumtu Wolfgangi Waltheri, 1778, s. 328. (łac.).
- ↑ Divan-i Luqat-i it-Türk Dizini. Türk Dil Kurumu, 2003, s. 242, 156. (tur.).
- ↑ Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, xvii, OCLC 637083062 (ang.).