Przejdź do zawartości

Badylarka pospolita: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
PBbot (dyskusja | edycje)
Boty
364 152 edycje
wstawienie {{Kontrola autorytatywna}}
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, c.d.n.
Linia 24: Linia 24:
|gatunek = badylarka pospolita
|gatunek = badylarka pospolita
|synonimy =
|synonimy =
* ''Mus minutus'' {{small|Pallas, 1771}}{{r|Pallas}}
* ''Mus soricinus'' {{small|[[Johann Hermann|Hermann]], 1780}}{{r|Hermann}}
* ''Mus triticeus'' {{small|[[Pieter Boddaert|Boddaert]], 1785}}{{r|Boddaert}}
* ''Mus minimus'' {{small|[[Gilbert White|White]], 1789}}{{r|White}}
* ''Mus messorius'' {{small|Kerr, 1792}}{{odn|Kerr|1792|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/38664254 230]}}
* ''Mus flavus'' {{small|Kerr, 1792}}{{odn|Kerr|1792|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/38664256 232]}}
* ''Mus avenarius'' {{small|Wolf, 1794}}{{odn|Hermann|1804|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/50170408 61]}}
* ''Mus pendulinus'' {{small|Hermann, 1804}}{{odn|Hermann|1804|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/50170408 61]}}
* ''Mus parvulus'' {{small|Hermann, 1804}}{{odn|Hermann|1804|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/50170409 62]}}
* ''Mus arvensis''<ref group="uwaga">''[[Nomen nudum]]''.</ref> {{small|[[William Elford Leach|Leach]], 1816}}{{r|Leach}}
* ''Mus campestris'' {{small|[[Anselme Gaëtan Desmarest|Desmarest]], 1822}}{{r|Desmarest}}
* ''Mus pratensis'' {{small|Ockskay, 1831}}{{r|Ockskay}}
* ''Mus minatus'' {{small|[[Heinrich Rudolf Schinz|Schinz]], 1840}}{{r|Schinz}}
* ''Micromys agilis'' {{small|Dehne, 1841}}{{r|Dehne}}
* ''Mus oryzivorus'' {{small|[[Edmond de Selys Longchamps|de Sélys-Longchamps]], 1841}}{{r|Sélys-Longchamps}}
* ''Mus pumilus'' {{small|[[Frédéric Cuvier|F. Cuvier]], 1842}}{{r|Cuvier}}
* ''meridionalis'' {{small|Costa, 1844}}
* ''pygmaeus'' {{small|Milne-Edwards, 1872}}
* ''arundinaceus'' {{small|Petenyi, 1882}}
* ''typicus'' {{small|Barrett-Hamilton, 1899}}
* ''ussuricus'' {{small|Barrett-Hamilton, 1899}}
* ''japonicus'' {{small|O. Thomas, 1906}}
* ''batarovi'' {{small|Kastschenko, 1910}}
* ''kytmanovi'' {{small|Kastschenko, 1910}}
* ''fenniae'' {{small|Hilzheimer, 1911}}
* ''sareptae'' {{small|Hilzheimer, 1911}}
* ''kastschenkoi'' {{small|Charlamagne, 1915}}
* ''aokii'' {{small|Kuroda, 1922}}
* ''mehelyi'' {{small|Bolkay, 1925}}
* ''berezowskii'' {{small|Argyropulo, 1929}}
* ''brauneri'' {{small|Martino, 1930}}
* ''hondonis'' {{small|Kuroda, 1933}}
* ''subobscurus'' {{small|Fritsche, 1934}}
* ''takasagoensis'' {{small|Tokuda, 1939}}
* ''takasagoensis'' {{small|Tokuda, 1941}}
* ''kurodai'' {{small|Mori, 1942}}
* ''hertigi'' {{small|Johnson & Jones, 1955}}
* ''danubialis'' {{small|Simonescu, 1971}}
* ''pianmaensis'' {{small|Peng, 1981}}
|status IUCN = LC
|status IUCN = LC
|IUCN id = 13373
|IUCN id = 13373
|mapa występowania = Distribution of Harvest Mouse.png
⚫
|opis mapy występowania =
|wikispecies = Micromys minutus
|wikispecies = Micromys minutus
|commons = Category:Micromys minutus
|commons = Category:Micromys minutus
}}
}}
'''Badylarka pospolita'''{{r|miiz}} (''Micromys minutus'') – [[Gatunek (biologia)|gatunek]] [[Ssaki|ssaka]] z [[Rodzina (biologia)|rodziny]] [[myszowate|myszowatych]] (Muridae).
'''Badylarka pospolita'''{{r|Cichocki&inni}} (''Micromys minutus'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[ssaki|ssaka]] z [[rodzina (biologia)|podrodziny]] [[myszy]] (Murinae) w obrębie [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[myszowate|myszowatych]] (Muridae), występujący w [[Eurazja|Eurazji]].


⚫
== Zasięg występowania ==
Jest jednym z najmniejszych [[Gryzonie|gryzoni]], długość jej ciała wynosi od 6 do 7,5 cm (z wyłączeniem dość długiego, nieowłosionego, chwytnego ogona). Jej ubarwienie jest żółtawe do rdzawobrunatnego, zawsze z białym brzuchem. Występuje w [[Europa|Europie]] i [[Azja|Azji]]. Zamieszkuje wilgotne [[łąka|łąki]], o wysokiej trawie. Jest aktywna za dnia. Żywi się [[Nasiono|nasionami]] i [[Owady|owadami]]{{r|Britannica}}.
Badylarka pospolita występuje od północnej [[Hiszpania|Hiszpanii]] i [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] na wschód przez [[Europa|Europę]], [[Rosja|Rosję]] i [[Kazachstan]] po północną [[Mongolia|Mongolię]], [[Chińska Republika Ludowa|Chińską Republiką Ludową]], [[Korea|Koreę]] i [[Japonia|Japonię]]{{r|Burgin&inni}}.


== Taksonomia ==
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami [[binominalne nazewnictwo gatunków|nazewnictwa binominalnego]] opisał w 1771 roku niemiecki przyrodnik [[Peter Simon Pallas]] nadając mu nazwę ''Mus minutus''{{r|Pallas}}. [[Holotyp]] [[miejsce typowe|pochodził]] z [[Uljanowsk]]a, z obszaru środkowego biegu rzeki [[Wołga]], w Rosji{{r|Wilson&Reeder}}.

Obecnie uważa się, że populacje ''M. minutus'' w południowo-wschodniej Azji i południowo-zachodniej Chińskiej Republiki Ludowej{{r|Abramov&inni|Yasuda&inni}} reprezentują odrębny gatunek{{r|Burgin&inni}}, ale potrzebne są dodatkowe okazy i ocena, aby to potwierdzić i granice rozmieszczenia między tymi dwoma taksonami{{r|Burgin&inni}}. Autorzy ''Illustrated Checklist of the Mammals of the World'' uznają ten takson za [[gatunek monotypowy]]{{r|Burgin&inni}}.

=== Etymologia ===
* ''Micromys'': {{gr.|μικρος}} ''mikros'' „mały”; μυς ''mus'', μυος ''muos'' „mysz”{{r|Palmer}}.
* ''minutus'': {{łac.|minutus}} „mały”, od ''minuere'' „zmniejszyć się”<ref>{{The Key to Scientific Names|nazwa=minutus|data dostępu=2022-01-20}}</ref>.

== Morfologia ==
[[Plik:Micromys minutus summer nest.JPG|mały|lewo|Gniazdo badylarki]]
[[Plik:Micromys minutus summer nest.JPG|mały|lewo|Gniazdo badylarki]]
Długość ciała (bez ogona) 48–80 mm, długość ogona 39–72 mm, długość ucha 8–10 mm, długość tylnej stopy 12–16 mm; masa ciała 4–11 g{{r|Denys&inni}}. Jest jednym z najmniejszych [[Gryzonie|gryzoni]], z długim, nieowłosionym i chwytnym ogonem. Jej ubarwienie jest żółtawe do rdzawobrunatnego, zawsze z białym brzuchem.

== Ekologia ==
Zamieszkuje wilgotne [[łąka|łąki]], o wysokiej trawie. Jest aktywna za dnia. Żywi się [[Nasiono|nasionami]] i [[Owady|owadami]]{{r|Britannica}}.

Buduje kuliste gniazda na łodygach, na wysokości 20 do 100 cm od ziemi. Jest aktywna w dzień i w nocy. Żywi się nasionami [[trawa|traw]] i [[zioła|ziół]], pąkami i pędami roślin, [[Jagoda (botanika)|jagodami]], [[Owady|owadami]] oraz [[Ziarniak|ziarnami]]. Jej okres godowy trwa od kwietnia do września, a na rok przypada od 2 do 4 miotów, po 4 do 7 młodych. Gniazda zakłada wśród łąk i pól, lubi tereny wilgotne. Ciąża samicy trwa 21 dni. Po urodzeniu młode są ślepe, otwierają oczy po 8 do 10 dniach i pozostają z matką przez dwa tygodnie, potem stają się samodzielne. W wieku pięciu tygodni są dojrzałe płciowo.
Buduje kuliste gniazda na łodygach, na wysokości 20 do 100 cm od ziemi. Jest aktywna w dzień i w nocy. Żywi się nasionami [[trawa|traw]] i [[zioła|ziół]], pąkami i pędami roślin, [[Jagoda (botanika)|jagodami]], [[Owady|owadami]] oraz [[Ziarniak|ziarnami]]. Jej okres godowy trwa od kwietnia do września, a na rok przypada od 2 do 4 miotów, po 4 do 7 młodych. Gniazda zakłada wśród łąk i pól, lubi tereny wilgotne. Ciąża samicy trwa 21 dni. Po urodzeniu młode są ślepe, otwierają oczy po 8 do 10 dniach i pozostają z matką przez dwa tygodnie, potem stają się samodzielne. W wieku pięciu tygodni są dojrzałe płciowo.

W Polsce od 2011 r. objęta jest częściową ochroną gatunkową{{r|rozp2011|rozp2014|rozp2016}}.
== Status zagrożenia i ochrona ==
W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów]] został zaliczony do kategorii LC ({{ang.|Least Concern}} „najmniejszej troski”){{r|iucn}}. W Polsce od 2011 r. objęta jest częściową ochroną gatunkową{{r|rozp2011|rozp2014|rozp2016}}.


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
* [[ssaki Polski]]
* [[ssaki Polski]]

== Uwagi ==
{{Uwagi}}


== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy|
{{Przypisy|
# <ref name="Pallas">{{cytuj książkę| autor = P.S. Pallas | tytuł = Reise durch verschiedene Provinzen des Rußischen Reichs|url = https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k973339/f466.item|rok = 1771|wydawca = Kayserl. Akademie der Wissenschaften|miejsce = St. Petersburg|część = 1|strony = 454|język = la}}</ref>
# <ref name="Hermann">{{cytuj książkę| autor = J.Ch.D. von Schreber| tytuł = Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/42529311|rok = 1792|wydawca = Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes| autor r = J. Hermann| rozdział = Sechs und zwanzigstes Geschlecht. Die Maus| adres rozdziału = https://www.biodiversitylibrary.org/page/42529387| miejsce = Erlangen |część = 4 | tytuł części = Das Stachelthier. Die Savie. Der Biber. Die Maus. Das Murmelthier. Das Eichhorn. Der Schläfer. Der Springer. Der Hafe. Der Klippschliefer|strony = 661|język = de}}</ref>
# <ref name="Boddaert">{{cytuj książkę| autor = P. Boddaert| tytuł = Elenchus animalium, volumen I: sistens quadrupedia huc usque nota, eorumque varietates: ad ductum naturae, quantum fieri potuit disposita|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/28230075|rok = 1784|wydawca = Apud C.R. Hake|miejsce = Roterodami |strony = 111|język = la}}</ref>
# <ref name="White">{{cytuj książkę| autor = G. White| tytuł = The natural history and antiquities of Selborne, in the county of Southampton: with engravings, and an appendix |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/47944949| rok = 1789|wydawca = Printed by T. Bensley, for B. White and Son, at Horace's Head, Fleet Street|miejsce = London| strony = 43|język = en}}</ref>
# <ref name="Leach">{{cytuj książkę| autor = W.E. Leach| tytuł = Systematic catalogue of the specimens of the indigenous mammalia and birds in the British Museum|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/18961907|rok = 1816|wydawca = Printed by Richard and Arthur Taylor|miejsce = London| strony = 8|język = en}}</ref>
# <ref name="Desmarest">{{cytuj książkę| autor = A.G. Desmarest| tytuł = Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/39521987|rok = 1822|wydawca = Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire|miejsce = Paris|seria = Encyclopédie méthodique|część = 2|strony = 543| język = fr}}</ref>
# <ref name="Ockskay">{{cytuj pismo |autor = F.L.B. Ockskay|tytuł = Mus pratensis, nov. sp. |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/37007957|czasopismo = Nova Acta Physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum| wolumin = 15|numer = 2|strony = 243|rok = 1831|język = en}}</ref>
# <ref name="Schinz">{{cytuj książkę| autor = H.R. Schinz| tytuł = Europäische Fauna oder Verzeichniss der Wirbelthiere Europa’s|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/41502885|rok = 1840|wydawca = Schweizerbart|miejsce = Stuttgart|część = 1|tytuł części = Säugethiere und Vögel|strony = 70|język = de}}</ref>
# <ref name="Dehne">{{cytuj książkę| autor = J.F.A. Dehne| tytuł = Micromys agilis, Kleinmaus, ein neues Säugethier der Fauna von Dresden, aus der Ordnung der Nager|url = |rok = 1841|wydawca = Autor|miejsce = Hoflößnitz | strony = 1|język = de}}</ref>
# <ref name="Sélys-Longchamps">{{cytuj pismo |autor = E. de Sélys-Longchamps|tytuł = &#91;Notka bez tytułu&#93;|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/6767423|czasopismo = Atti della prima Reunione degli Scienzati Italiani| wolumin = 1|numer = |strony = 247|rok = 1841|język = it}}</ref>
# <ref name="Cuvier">{{cytuj książkę| autor = É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier| tytuł = Histoire naturelle des mammifères, avec figures originales, coloriées, dessinées d’après des animaux vivants|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/44518527 | rok = 1842|wydawca = Chez A. Belin|miejsce = Paris|tom = 7| strony = Table generale 4| język = fr}}</ref>
# <ref name="iucn">{{IUCN |id = 13373|nazwa = Micromys minutus|autor = B. Kryštufek, D.P. Lunde, H. Meinig, K. Aplin, N. Batsaikhan & H. Henttonen | iucn rok = 2019| wersja = 2021-3 |data dostępu = 2022-01-20}}</ref>
⚫
# <ref name="Cichocki&inni">Nazwy polskie za: {{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 273| język = pl en}}</ref>
# <ref name="Burgin&inni">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest | tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world/|rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 1|tytuł części = Monotremata to Rodentia|isbn = 978-84-16728-34-3|strony = 462|język = en}}</ref>
# <ref name="Wilson&Reeder">{{cytuj stronę|autor = D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy)|url = https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?id=13001529|tytuł = Species ''Micromys minutus'' |opublikowany = Johns Hopkins University Press |praca = Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) |rok = 2005 | data dostępu = 2021-01-20}}</ref>
# <ref name="Palmer">{{cytuj pismo| autor = T.S. Palmer| autor link = Theodore Sherman Palmer|tytuł = Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655578|rok = 1904|czasopismo = North American Fauna |wolumin = 23| strony = 422 |język = en}}</ref>
# <ref name="Denys&inni">{{Cytuj książkę | autor = D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy)| tytuł = [[Handbook of the Mammals of the World]] | autor r = Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies | rozdział = Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives)| część = 7 | tytuł części = Rodents II| wydawca = Lynx Edicions | miejsce = Barcelona | strony = 813–814| isbn = 978-84-16728-04-6| rok = 2017 | język = en}}</ref>
# <ref name="Abramov&inni">{{cytuj pismo |autor = A.V. Abramov, I.G. Meschersky & V.V. Rozhnov|tytuł = On the taxonomic status of the harvest mouse Micromys minutus (Rodentia: Muridae) from Vietnam|url = |czasopismo = [[Zootaxa]]| wolumin = 2199|numer = 1|strony = 58–68|rok = 2009|doi = 10.11646/zootaxa.2199.1.2|język = en}}</ref>
# <ref name="Yasuda&inni">{{cytuj pismo |autor = S.P. Yasuda, P. Vogel, K. Tsuchiya, S.-H. Han, L.-K. Lin & H. Suzuki|tytuł = Phylogeographic patterning of mtDNA in the widely distributed harvest mouse (Micromys minutus) suggests dramatic cycles of range contraction and expansion during the mid- to late Pleistocene|url = |czasopismo = Canadian Journal of Zoology| wolumin = 83|numer = 11|strony = 1411–1420|rok = 2005|doi = 10.1139/z05-139|język = en}}</ref>
# <ref name="Britannica">{{Cytuj książkę |tytuł = Encyklopedia Audiowizualna Britannica. Zoologia I: A–O |strony = 12 |wydawca = Axel Springer Polska |miejsce = Poznań |data = 2006 |isbn = 978-83-60563-05-2}}</ref>
# <ref name="Britannica">{{Cytuj książkę |tytuł = Encyklopedia Audiowizualna Britannica. Zoologia I: A–O |strony = 12 |wydawca = Axel Springer Polska |miejsce = Poznań |data = 2006 |isbn = 978-83-60563-05-2}}</ref>
⚫
# <ref name=miiz>{{Cytuj książkę |autor = Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz |tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata |wydawca = [[Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk]] |miejsce = Warszawa |rok = 2015 |isbn = 978-83-88147-15-9 |strony = 297}}</ref>
# <ref name=rozp2011>{{cytuj stronę |url = http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20112371419 |tytuł = Dz.U. 2011 nr 237, poz. 1419 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt |data dostępu= 2015-02-02}}</ref>
# <ref name=rozp2011>{{cytuj stronę |url = http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20112371419 |tytuł = Dz.U. 2011 nr 237, poz. 1419 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt |data dostępu= 2015-02-02}}</ref>
# <ref name=rozp2014>{{cytuj stronę |url = http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20140001348 |tytuł = Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348)| data dostępu= 2014-10-08}}</ref>
# <ref name=rozp2014>{{cytuj stronę |url = http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20140001348 |tytuł = Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348)| data dostępu= 2014-10-08}}</ref>
Linia 52: Linia 128:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę| odn = tak| imię = R. | nazwisko = Kerr| tytuł = The animal kingdom, or zoological system, of the celebrated Sir Charles Linnæus. containing a complete systematic description, arrangement, and nomenclature, of all the known species and varieties of the mammalia, or animals which give suck to their young. Class I, Mammalia|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/38664031|rok = 1792|wydawca = A. Strahan, and T. Cadell, London, and W. Creech|miejsce = Edinburgh | strony = 1–462|język = en}}
* {{MSW3|id=13001528|nazwa=''Micromys minutus''|data=29 listopada 2007}}
* {{cytuj książkę| odn = tak| imię = J. | nazwisko = Hermann| tytuł = Observationes Zoologicae: quibus novae complures, aliaeque animalium species describuntur et illustrantur|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/50170468| rok = 1804 |wydawca = Amandum Koenig|miejsce = [[Strasburg|Argentorati]]|strony = 1–328|język = la}}
* {{cytuj stronę|autor = D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy)|url = https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?id=13001529|tytuł = Species ''Micromys minutus'' |opublikowany = Johns Hopkins University Press |praca = Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) |rok = 2005 | data dostępu = 2021-01-20}}


{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}

Wersja z 17:36, 20 sty 2022

Badylarka pospolita
Micromys minutus[1]
(Pallas, 1771)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Infratyp

żuchwowce

Nadgromada

czworonogi

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

myszowate

Podrodzina

myszy

Plemię

Rattini

Rodzaj

badylarka

Gatunek

badylarka pospolita

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[17]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Badylarka pospolita[18] (Micromys minutus) – gatunek ssaka z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w Eurazji.

Zasięg występowania

Badylarka pospolita występuje od północnej Hiszpanii i Wielkiej Brytanii na wschód przez Europę, Rosję i Kazachstan po północną Mongolię, Chińską Republiką Ludową, Koreę i Japonię[19].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1771 roku niemiecki przyrodnik Peter Simon Pallas nadając mu nazwę Mus minutus[2]. Holotyp pochodził z Uljanowska, z obszaru środkowego biegu rzeki Wołga, w Rosji[20].

Obecnie uważa się, że populacje M. minutus w południowo-wschodniej Azji i południowo-zachodniej Chińskiej Republiki Ludowej[21][22] reprezentują odrębny gatunek[19], ale potrzebne są dodatkowe okazy i ocena, aby to potwierdzić i granice rozmieszczenia między tymi dwoma taksonami[19]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[19].

Etymologia

  • Micromys: gr. μικρος mikros „mały”; μυς mus, μυος muos „mysz”[23].
  • minutus: łac. minutus „mały”, od minuere „zmniejszyć się”[24].

Morfologia

Gniazdo badylarki

Długość ciała (bez ogona) 48–80 mm, długość ogona 39–72 mm, długość ucha 8–10 mm, długość tylnej stopy 12–16 mm; masa ciała 4–11 g[25]. Jest jednym z najmniejszych gryzoni, z długim, nieowłosionym i chwytnym ogonem. Jej ubarwienie jest żółtawe do rdzawobrunatnego, zawsze z białym brzuchem.

Ekologia

Zamieszkuje wilgotne łąki, o wysokiej trawie. Jest aktywna za dnia. Żywi się nasionami i owadami[26].

Buduje kuliste gniazda na łodygach, na wysokości 20 do 100 cm od ziemi. Jest aktywna w dzień i w nocy. Żywi się nasionami traw i ziół, pąkami i pędami roślin, jagodami, owadami oraz ziarnami. Jej okres godowy trwa od kwietnia do września, a na rok przypada od 2 do 4 miotów, po 4 do 7 młodych. Gniazda zakłada wśród łąk i pól, lubi tereny wilgotne. Ciąża samicy trwa 21 dni. Po urodzeniu młode są ślepe, otwierają oczy po 8 do 10 dniach i pozostają z matką przez dwa tygodnie, potem stają się samodzielne. W wieku pięciu tygodni są dojrzałe płciowo.

Status zagrożenia i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern „najmniejszej troski”)[17]. W Polsce od 2011 r. objęta jest częściową ochroną gatunkową[27][28][29].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Nomen nudum.

Przypisy

  1. ↑ Micromys minutus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b P.S. Pallas: Reise durch verschiedene Provinzen des Rußischen Reichs. Cz. 1. St. Petersburg: Kayserl. Akademie der Wissenschaften, 1771, s. 454. (łac.).
  3. ↑ J. Hermann: Sechs und zwanzigstes Geschlecht. Die Maus. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 4: Das Stachelthier. Die Savie. Der Biber. Die Maus. Das Murmelthier. Das Eichhorn. Der Schläfer. Der Springer. Der Hafe. Der Klippschliefer. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1792, s. 661. (niem.).
  4. ↑ P. Boddaert: Elenchus animalium, volumen I: sistens quadrupedia huc usque nota, eorumque varietates: ad ductum naturae, quantum fieri potuit disposita. Roterodami: Apud C.R. Hake, 1784, s. 111. (łac.).
  5. ↑ G. White: The natural history and antiquities of Selborne, in the county of Southampton: with engravings, and an appendix. London: Printed by T. Bensley, for B. White and Son, at Horace's Head, Fleet Street, 1789, s. 43. (ang.).
  6. ↑ Kerr 1792 ↓, s. 230.
  7. ↑ Kerr 1792 ↓, s. 232.
  8. ↑ a b Hermann 1804 ↓, s. 61.
  9. ↑ Hermann 1804 ↓, s. 62.
  10. ↑ W.E. Leach: Systematic catalogue of the specimens of the indigenous mammalia and birds in the British Museum. London: Printed by Richard and Arthur Taylor, 1816, s. 8. (ang.).
  11. ↑ A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Cz. 2. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1822, s. 543, seria: Encyclopédie méthodique. (fr.).
  12. ↑ F.L.B. Ockskay. Mus pratensis, nov. sp.. „Nova Acta Physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum”. 15 (2), s. 243, 1831. (ang.). 
  13. ↑ H.R. Schinz: Europäische Fauna oder Verzeichniss der Wirbelthiere Europa’s. Cz. 1: Säugethiere und Vögel. Stuttgart: Schweizerbart, 1840, s. 70. (niem.).
  14. ↑ J.F.A. Dehne: Micromys agilis, Kleinmaus, ein neues Säugethier der Fauna von Dresden, aus der Ordnung der Nager. Hoflößnitz: Autor, 1841, s. 1. (niem.).
  15. ↑ E. de Sélys-Longchamps. [Notka bez tytułu]. „Atti della prima Reunione degli Scienzati Italiani”. 1, s. 247, 1841. (wł.). 
  16. ↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier: Histoire naturelle des mammifères, avec figures originales, coloriées, dessinées d’après des animaux vivants. T. 7. Paris: Chez A. Belin, 1842, s. Table generale 4. (fr.).
  17. ↑ a b B. Kryštufek i inni, Micromys minutus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-20] (ang.).
  18. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 273. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  19. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 462. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  20. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Micromys minutus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-20].
  21. ↑ A.V. Abramov, I.G. Meschersky & V.V. Rozhnov. On the taxonomic status of the harvest mouse Micromys minutus (Rodentia: Muridae) from Vietnam. „Zootaxa”. 2199 (1), s. 58–68, 2009. DOI: 10.11646/zootaxa.2199.1.2. (ang.). 
  22. ↑ S.P. Yasuda, P. Vogel, K. Tsuchiya, S.-H. Han, L.-K. Lin & H. Suzuki. Phylogeographic patterning of mtDNA in the widely distributed harvest mouse (Micromys minutus) suggests dramatic cycles of range contraction and expansion during the mid- to late Pleistocene. „Canadian Journal of Zoology”. 83 (11), s. 1411–1420, 2005. DOI: 10.1139/z05-139. (ang.). 
  23. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 422, 1904. (ang.). 
  24. ↑ minutus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-20] (ang.).
  25. ↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 813–814. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  26. ↑ Encyklopedia Audiowizualna Britannica. Zoologia I: A–O. Poznań: Axel Springer Polska, 2006, s. 12. ISBN 978-83-60563-05-2.
  27. ↑ Dz.U. 2011 nr 237, poz. 1419 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. [dostęp 2015-02-02].
  28. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348). [dostęp 2014-10-08].
  29. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16].

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Badylarka_pospolita&oldid=66020163”