Driakiew: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
drobne merytoryczne (aktualizacja taksonomiczna) |
||
Linia 19: | Linia 19: | ||
|nazwa łacińska = Scabiosa |
|nazwa łacińska = Scabiosa |
||
|autor = [[Karol Linneusz|L.]] |
|autor = [[Karol Linneusz|L.]] |
||
|cytat = [[Species Plantarum|Sp. Pl. 98 |
|cytat = [[Species Plantarum|Sp. Pl.: 98 (1753)]]<ref name="powo" /> |
||
|typ nomenklatoryczny = ''[[driakiew gołębia|Scabiosa columbaria]]'' L.<ref name="A">{{Cytuj stronę |url=http://botany.si.edu/ing/ |tytuł=Index Nominum Genericorum|data dostępu =2009-03-05}}</ref> |
|typ nomenklatoryczny = ''[[driakiew gołębia|Scabiosa columbaria]]'' L.<ref name="A">{{Cytuj stronę |url=http://botany.si.edu/ing/ |tytuł=Index Nominum Genericorum|data dostępu =2009-03-05}}</ref> |
||
|synonimy = |
|synonimy = |
||
* ''Acura'' Hill |
|||
⚫ | |||
* ''Anisodens'' Dulac |
|||
⚫ | |||
* ''Astrocephalus'' Raf. |
|||
* ''Chetastrum'' Neck. |
|||
* ''Columbaria'' J.Presl & C.Presl |
|||
* ''Cyrtostemma'' (Mert. & W.D.J.Koch) Spach |
|||
* ''Euptilia'' Raf. |
|||
* ''Gonokeros'' Raf. |
|||
* ''Pentena'' Raf. |
|||
* ''Scabiosella'' Tiegh. |
|||
* ''Sclerostemma'' Schott |
|||
* ''Sixalix'' Raf. |
|||
* ''Spongostemma'' (Rchb.) Rchb. |
|||
* ''Trichopteris'' Neck. |
|||
* ''Trochocephalus'' (Mert. & W.D.J.Koch) Opiz<ref name=powo/> |
|||
|wikispecies = Scabiosa |
|wikispecies = Scabiosa |
||
|commons = Category:Scabiosa |
|commons = Category:Scabiosa |
||
Linia 28: | Linia 43: | ||
[[Plik:Scabiosa lucida RHu.JPG|thumb|[[Driakiew lśniąca]]]] |
[[Plik:Scabiosa lucida RHu.JPG|thumb|[[Driakiew lśniąca]]]] |
||
[[Plik:20181109Scabiosa ochroleuca2.jpg|thumb|[[Driakiew żółta]]]] |
[[Plik:20181109Scabiosa ochroleuca2.jpg|thumb|[[Driakiew żółta]]]] |
||
'''Driakiew''' (''Scabiosa'' [[Karol Linneusz|L.]]) – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] roślin w zależności od ujęcia zaliczany do rodziny [[przewiertniowate|przewiertniowatych]] ''Caprifoliaceae'' lub [[szczeciowate|szczeciowatych]] ''Dipsacaceae''. Należy do niego blisko 70 gatunków<ref name="powo">{{Cytuj | tytuł = Scabiosa L. | url = https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:14326-1 | opublikowany = Royal Botanic Gardens, Kew | data dostępu = 2024-06-23 | praca = Plants of the World Online}}</ref>, ewentualnie więcej w przypadku włączenia tu gatunków z różnie ujmowanych rodzajów ''[[Lomelosia]] |
'''Driakiew''' (''Scabiosa'' [[Karol Linneusz|L.]]) – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] roślin w zależności od ujęcia zaliczany do rodziny [[przewiertniowate|przewiertniowatych]] ''Caprifoliaceae'' lub [[szczeciowate|szczeciowatych]] ''Dipsacaceae''. Należy do niego blisko 70 gatunków<ref name="powo">{{Cytuj | tytuł = Scabiosa L. | url = https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:14326-1 | opublikowany = Royal Botanic Gardens, Kew | data dostępu = 2024-06-23 | praca = Plants of the World Online}}</ref>, ewentualnie więcej w przypadku włączenia tu gatunków z różnie ujmowanych rodzajów ''[[Lomelosia]]''<ref name="philips">{{cytuj książkę|autor=Roger Philips, Martyn Rix|tytuł=The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals|wydawca=Macmillan |miejsce=London |data=2002 |strony=323 |isbn=0333748905}}</ref><ref name="mabb">{{Mabberley2017 |s = 832}}</ref>. Rośliny te występują w [[strefy umiarkowane|strefie umiarkowanej]] w [[Europa|Europie]] i [[Azja|Azji]] (po [[Japonia|Japonię]] i [[Tajwan (wyspa)|Tajwan]] na wschodzie) oraz w górach we wschodniej i południowej Afryce<ref name="philips" /><ref name=powo/>. W Polsce rosną dziko cztery gatunki: [[driakiew gołębia]] ''S. columbaria'', [[driakiew lśniąca]] ''Scabiosa lucida'', [[driakiew wonna]] ''S. canescens'' i [[driakiew żółta]] ''S. ochroleuca''<ref name="checklist">{{Cytuj | autor = Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając | tytuł = Vascular plants of Poland. An annotated checklist | miejsce = Kraków | wydawca = W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences | data = 2020 | s=161-162 | isbn = 978-83-62975-45-7}}</ref>. |
||
Rośliny z tego rodzaju rosną zwykle na łąkach, murawach, na terenach skalistych i w widnych lasach<ref name="philips" />. Kwiaty zapylane są przez [[pszczoły]], [[motyle]] i [[muchówki]]<ref name="philips" />. |
Rośliny z tego rodzaju rosną zwykle na łąkach, murawach, na terenach skalistych i w widnych lasach<ref name="philips" />. Kwiaty zapylane są przez [[pszczoły]], [[motyle]] i [[muchówki]]<ref name="philips" />. |
||
Linia 38: | Linia 53: | ||
[[Plik:Frutos - Scabiosa columbaria (15319937149).jpg|thumb|[[Diakiew gołębia]] – owoce]] |
[[Plik:Frutos - Scabiosa columbaria (15319937149).jpg|thumb|[[Diakiew gołębia]] – owoce]] |
||
[[Plik:Scabiosa atropurpurea.jpg|thumb|[[Driakiew purpurowa]] 'Scarlet']] |
[[Plik:Scabiosa atropurpurea.jpg|thumb|[[Driakiew purpurowa]] 'Scarlet']] |
||
; Pokrój: [[roślina jednoroczna|Rośliny jednoroczne]], [[roślina dwuletnia|dwuletnie]] i [[Bylina (botanika)|byliny]]<ref name="E">{{Botanica2005}}</ref><ref name="philips" />, rzadko także [[półkrzew]]y<ref name="flora">{{Cytuj książkę | autor = Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.) | tytuł = Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XIII | wydawca = PAN, PWN | miejsce = Warszawa, Kraków | data = 1972 | strony = 16-17}}</ref> i niskie [[krzew]]y<ref name="philips" />. Osiągają do 1 m wysokości<ref name="philips" />. |
; Pokrój: [[roślina jednoroczna|Rośliny jednoroczne]] (tylko dwa gatunki<ref name=kubitzki>{{Cytuj | tytuł = The Families and Genera of Vascular Plants | redaktor = K. Kubitzki | wolumin = XIV. Flowering Plants. Eudicots | wydawca = Springer | data = 2016 | s = 159-160 | isbn = 978-3-319-28532-0}}</ref>), [[roślina dwuletnia|dwuletnie]] i [[Bylina (botanika)|byliny]]<ref name="E">{{Botanica2005}}</ref><ref name="philips" />, rzadko także [[półkrzew]]y<ref name="flora">{{Cytuj książkę | autor = Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.) | tytuł = Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XIII | wydawca = PAN, PWN | miejsce = Warszawa, Kraków | data = 1972 | strony = 16-17}}</ref> i niskie [[krzew]]y<ref name="philips" />. Osiągają do 1 m wysokości<ref name="philips" />. [[Łodyga]] jest zwykle krótko owłosiona<ref name=kubitzki/>. |
||
; [[Liść|Liście]]: [[Ulistnienie]] nakrzyżległe. Dolne liście zwykle całobrzegie, ząbkowane lub pierzasto wcinane, górne klapowane pierzasto<ref name="philips" />. |
; [[Liść|Liście]]: [[Ulistnienie]] nakrzyżległe. Dolne liście zwykle całobrzegie, ząbkowane lub pierzasto wcinane, górne klapowane pierzasto<ref name="philips" />. Dolne liście zwykle skupione w rozety przyziemne<ref name=kubitzki/>. |
||
; [[Kwiat]]y: Zebrane w spłaszczone [[koszyczek|koszyczki]] lub kulistawe [[główka (botanika)|główki]] ([[Osadnik (botanika)|dno kwiatostanowe]] jest nagie, wypukłe lub półkuliste), wsparte miękkimi listkami [[okrywa|okrywy]] zakończonymi szydlasto. Kwiaty brzeżne są wyraźnie większe od znajdujących się wewnątrz kwiatostanu<ref name="philips" /><ref name="flora" />. Kolor kwiatów u różnych gatunków od białego poprzez żółty, różowy do purpurowoniebieskiego<ref name="philips" />. Kwiat u nasady okryty jest kubkowatym [[kieliszek (botanika)|kieliszkiem]] z 8 bruzdami, w górze z talerzykowato rozpostartym rąbkiem<ref name="flora" />. W czasie owocowania kieliszek powiększa się i staje się papierzasty<ref name="philips" />. [[Kielich (botanika)|Kielich]] u dołu zrośnięty, w górze zwieńczony 5 szczecinkami. [[korona kwiatu|Korona]] z 5 łatkami na końcu, silnie grzbiecista<ref name="flora" />. [[Pręcik (botanika)|Pręciki]] cztery. [[Zalążnia]] dolna, jednokomorowa, z jednym [[zalążek|zalążkiem]]. Szyjka słupka pojedyncza<ref name="philips" />. |
; [[Kwiat]]y: Zebrane w spłaszczone [[koszyczek|koszyczki]] lub kulistawe [[główka (botanika)|główki]] ([[Osadnik (botanika)|dno kwiatostanowe]] jest nagie, wypukłe lub półkuliste), wsparte miękkimi listkami [[okrywa|okrywy]] zakończonymi szydlasto. Kwiaty brzeżne są wyraźnie większe od znajdujących się wewnątrz kwiatostanu<ref name="philips" /><ref name="flora" />. Kolor kwiatów u różnych gatunków od białego poprzez żółty, różowy do purpurowoniebieskiego<ref name="philips" />. Kwiat u nasady okryty jest kubkowatym [[kieliszek (botanika)|kieliszkiem]] z 8 bruzdami, w górze z talerzykowato rozpostartym rąbkiem<ref name="flora" />. W czasie owocowania kieliszek powiększa się i staje się papierzasty<ref name="philips" />. [[Kielich (botanika)|Kielich]] u dołu zrośnięty, w górze zwieńczony 5 szczecinkami. [[korona kwiatu|Korona]] z 5 łatkami na końcu, silnie grzbiecista<ref name="flora" />. [[Pręcik (botanika)|Pręciki]] cztery. [[Zalążnia]] dolna, jednokomorowa, z jednym [[zalążek|zalążkiem]]. Szyjka słupka pojedyncza<ref name="philips" />. |
||
; [[Owoc]]e: [[Niełupka|Niełupki]] okryte trwałym kielichem i kieliszkiem, z 5 ośćmi<ref name="philips" /><ref name="flora" />. |
; [[Owoc]]e: [[Niełupka|Niełupki]] okryte trwałym kielichem i kieliszkiem, z 5 ośćmi<ref name="philips" /><ref name="flora" />. |
||
Linia 48: | Linia 63: | ||
W niektórych ujęciach zaliczane są tu także gatunki z rodzajów ''[[Lomelosia]]'' (np. ''S. caucasica'') i ''Sixalix'' (''S. atropurpurea'')<ref name="philips" /><ref name="mabb" />. |
W niektórych ujęciach zaliczane są tu także gatunki z rodzajów ''[[Lomelosia]]'' (np. ''S. caucasica'') i ''Sixalix'' (''S. atropurpurea'')<ref name="philips" /><ref name="mabb" />. |
||
; Wykaz gatunków ( |
; Wykaz gatunków (ujęcie wg Plants of the World Online)<ref name=powo/><ref name="gawrys">{{cytuj książkę|autor=Wiesław Gawryś|tytuł=Słownik roślin zielnych|wydawca=Officina botanica |miejsce=Kraków|data=2008|strony=160-161 |isbn=9788392511052}}</ref><ref name="checklist" /><ref>{{cytuj książkę |autor=Ludmiła Karpowiczowa (red.)|tytuł=Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński |rok=1973 |wydawca=Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego |miejsce=Warszawa}}</ref>: |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
* ''[[Scabiosa africana]]'' <small>L.</small> |
* ''[[Scabiosa africana]]'' <small>L.</small> |
||
* ''[[Scabiosa albanensis]]'' <small>R.A. |
* ''[[Scabiosa albanensis]]'' <small>R.A.Dyer</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa amoena]]'' <small>J.Jacq.</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa andryalifolia]]'' <small>(Pau) Devesa</small> |
||
* ''[[Scabiosa angustiloba]]'' <small>B.L. |
* ''[[Scabiosa angustiloba]]'' <small>(Sond.) B.L.Burtt ex Hutch.</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa arenaria]]'' <small>Forssk.</small> |
||
* ''Scabiosa atropurpurea'' <small>L.</small> – [[driakiew purpurowa]] |
* ''Scabiosa atropurpurea'' <small>L.</small> – [[driakiew purpurowa]] |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa austroafricana]]'' <small>Heine</small> |
||
* ''[[Scabiosa balcanica]]'' <small>Velen. |
* ''[[Scabiosa balcanica]]'' <small>(Velen.) Velen.</small> |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
* ''[[Scabiosa buekiana]]'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> |
* ''[[Scabiosa buekiana]]'' <small>Eckl. & Zeyh.</small> |
||
⚫ | |||
* ''Scabiosa canescens'' <small>Waldst. & Kit.</small> – [[driakiew wonna]] |
* ''Scabiosa canescens'' <small>Waldst. & Kit.</small> – [[driakiew wonna]] |
||
* ''Scabiosa |
* ''[[Scabiosa cartenniana]]'' <small>A.Pons & Quézel</small> |
||
⚫ | |||
* ''Scabiosa cinerea'' <small>Lapeyr. ex Lam.</small> – [[driakiew szara]] |
* ''Scabiosa cinerea'' <small>Lapeyr. ex Lam.</small> – [[driakiew szara]] |
||
⚫ | |||
* ''Scabiosa columbaria'' <small>L.</small> – [[driakiew gołębia]] |
* ''Scabiosa columbaria'' <small>L.</small> – [[driakiew gołębia]] |
||
* ''[[Scabiosa comosa]]'' <small>Fisch. ex Roem. & Schult.</small> |
* ''[[Scabiosa comosa]]'' <small>Fisch. ex Roem. & Schult.</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa correvoniana]]'' <small>Sommier & Levier</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa corsica]]'' <small>(Litard.) Gamisans</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa crinita]]'' <small>Kotschy & Boiss.</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa daucoides]]'' <small>Desf.</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa delminiana]]'' <small>Abadžić</small> |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
* ''[[Scabiosa farinosa]]'' <small>Coss.</small> |
|||
* ''[[Scabiosa fumarioides]]'' <small>Vis. & Pančić</small> |
* ''[[Scabiosa fumarioides]]'' <small>Vis. & Pančić</small> |
||
* ''Scabiosa |
* ''[[Scabiosa galianoi]]'' <small>Devesa, Ortega Oliv. & J.López</small> |
||
⚫ | |||
* ''Scabiosa hispidula'' <small>Boiss.</small> – [[driakiew szczecinkowata]] |
|||
* ''Scabiosa holosericea'' <small>Bertol.</small> – [[driakiew jedwabista]] |
* ''Scabiosa holosericea'' <small>Bertol.</small> – [[driakiew jedwabista]] |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa hyrcanica]]'' <small>Steven</small> |
||
* ''[[Scabiosa imeretica]]'' <small>(Sommier & Levier) Sulak.</small> |
|||
* ''[[Scabiosa incisa]]'' <small>Mill.</small> |
* ''[[Scabiosa incisa]]'' <small>Mill.</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa ispartaca]]'' <small>Yıld.</small> |
||
* ''Scabiosa japonica'' <small>Miq.</small> – [[driakiew japońska]] |
* ''Scabiosa japonica'' <small>Miq.</small> – [[driakiew japońska]] |
||
* ''[[Scabiosa jezoensis]]'' <small>Nakai</small> |
|||
* ''[[Scabiosa lacerifolia]]'' <small>Hayata</small> |
* ''[[Scabiosa lacerifolia]]'' <small>Hayata</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa lachnophylla]]'' <small>Kitag.</small> |
||
⚫ | |||
* ''Scabiosa lucida'' <small>Vill.</small> – [[driakiew lśniąca]] |
* ''Scabiosa lucida'' <small>Vill.</small> – [[driakiew lśniąca]] |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa × lucidula]]'' <small>Beck</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa mollissima]]'' <small>Viv.</small> |
||
⚫ | |||
* ''[[Scabiosa nitens]]'' <small>Roem. & Schult.</small> |
* ''[[Scabiosa nitens]]'' <small>Roem. & Schult.</small> |
||
* ''Scabiosa ochroleuca'' <small>L.</small> – [[driakiew żółta]] |
* ''Scabiosa ochroleuca'' <small>L.</small> – [[driakiew żółta]] |
||
* ''Scabiosa |
* ''[[Scabiosa owerinii]]'' <small>Boiss.</small> |
||
* ''[[Scabiosa paphlagonica]]'' <small>Bornm.</small> |
|||
* ''[[Scabiosa parielii]]'' <small>Maire</small> |
|||
* ''[[Scabiosa parviflora]]'' <small>Desf.</small> |
* ''[[Scabiosa parviflora]]'' <small>Desf.</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa praemontana]]'' <small>Privalova</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa pyrenaica]]'' <small>All.</small> |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
* ''[[Scabiosa semipapposa]]'' <small>Salzm. ex DC.</small> |
* ''[[Scabiosa semipapposa]]'' <small>Salzm. ex DC.</small> |
||
⚫ | |||
* ''Scabiosa silenifolia'' <small>Waldst. & Kit.</small> – [[driakiew lepnicowata]] |
* ''Scabiosa silenifolia'' <small>Waldst. & Kit.</small> – [[driakiew lepnicowata]] |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa sirnakia]]'' <small>Yıld.</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa sivrihisarica]]'' <small>Yıld.</small> |
||
* ''Scabiosa |
* ''[[Scabiosa solymica]]'' <small>(Parolly, Eren & Nordt) Göktürk</small> |
||
* ''[[Scabiosa sosnowskyi]]'' <small>Sulak.</small> |
|||
* ''[[Scabiosa taygetea]]'' <small>Boiss. & Heldr.</small> |
* ''[[Scabiosa taygetea]]'' <small>Boiss. & Heldr.</small> |
||
* ''[[Scabiosa tenuis]]'' <small>Spruner ex Boiss.</small> |
* ''[[Scabiosa tenuis]]'' <small>Spruner ex Boiss.</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa thysdrusiana]]'' <small>Le Houér.</small> |
||
* ''[[Scabiosa transvaalensis]]'' <small>S.Moore</small> |
|||
* ''[[Scabiosa triandra]]'' <small>L.</small> |
* ''[[Scabiosa triandra]]'' <small>L.</small> |
||
* ''[[Scabiosa triniifolia]]'' <small>Friv.</small> |
* ''[[Scabiosa triniifolia]]'' <small>Friv.</small> |
||
* ''[[Scabiosa tschiliensis]]'' <small>Grüning</small> |
* ''[[Scabiosa tschiliensis]]'' <small>Grüning</small> |
||
* ''[[Scabiosa turolensis]]'' <small>Pau</small> |
* ''[[Scabiosa turolensis]]'' <small>Pau</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa tuzluca]]'' <small>Yıld.</small> |
||
* ''[[Scabiosa |
* ''[[Scabiosa tysonii]]'' <small>L.Bolus</small> |
||
* ''[[Scabiosa velenovskiana]]'' <small>Bobrov</small> |
|||
* ''Scabiosa vestina'' <small>Facchini ex W.D.J.Koch</small> – [[driakiew okryta]] |
* ''Scabiosa vestina'' <small>Facchini ex W.D.J.Koch</small> – [[driakiew okryta]] |
||
* ''[[Scabiosa webbiana]]'' <small>D.Don</small> |
* ''[[Scabiosa webbiana]]'' <small>D.Don</small> |
||
== Uprawa == |
== Uprawa == |
||
Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne. W [[Polska|Polsce]] najczęściej |
Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne. W [[Polska|Polsce]] najczęściej [[driakiew purpurowa|driakiew purpurową]] ''S. atropurpurea''<ref name=checklist/>. Jednoroczne gatunki rozmnaża się przez wysiew nasion na wiosnę, byliny przez wysiew nasion jesienią przez sadzonki i podział. Najlepiej rosną na stanowisku słonecznym, na glebach przepuszczalnych o odczynie od obojętnego do lekko zasadowego<ref name="E" />. |
||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
Wersja z 17:43, 23 cze 2024
![]() Morfologia (driakiew gołębia) | |||||
Systematyka[1][2] | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Podkrólestwo | |||||
Nadgromada | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Nadklasa | |||||
Klasa | |||||
Nadrząd | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj |
driakiew | ||||
Nazwa systematyczna | |||||
Scabiosa L. Sp. Pl.: 98 (1753)[3] | |||||
Typ nomenklatoryczny | |||||
|
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/20181109Scabiosa_ochroleuca2.jpg/220px-20181109Scabiosa_ochroleuca2.jpg)
Driakiew (Scabiosa L.) – rodzaj roślin w zależności od ujęcia zaliczany do rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae lub szczeciowatych Dipsacaceae. Należy do niego blisko 70 gatunków[3], ewentualnie więcej w przypadku włączenia tu gatunków z różnie ujmowanych rodzajów Lomelosia[5][6]. Rośliny te występują w strefie umiarkowanej w Europie i Azji (po Japonię i Tajwan na wschodzie) oraz w górach we wschodniej i południowej Afryce[5][3]. W Polsce rosną dziko cztery gatunki: driakiew gołębia S. columbaria, driakiew lśniąca Scabiosa lucida, driakiew wonna S. canescens i driakiew żółta S. ochroleuca[7].
Rośliny z tego rodzaju rosną zwykle na łąkach, murawach, na terenach skalistych i w widnych lasach[5]. Kwiaty zapylane są przez pszczoły, motyle i muchówki[5].
Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne i wykorzystywane lokalnie w ziołolecznictwie. Sproszkowane korzenie driakwi gołębiej używane były jako zasypka dla niemowląt[6]. Nazwa driakiew (teriak) w przeszłości oznaczała stosowane od starożytności lekarstwo o uniwersalnym zakresie stosowania, a czasem dowolne lekarstwo[8].
Morfologia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Scabiosa_canescens_sl17.jpg/220px-Scabiosa_canescens_sl17.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Frutos_-_Scabiosa_columbaria_%2815319937149%29.jpg/220px-Frutos_-_Scabiosa_columbaria_%2815319937149%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Scabiosa_atropurpurea.jpg/220px-Scabiosa_atropurpurea.jpg)
- Pokrój
- Rośliny jednoroczne (tylko dwa gatunki[9]), dwuletnie i byliny[10][5], rzadko także półkrzewy[11] i niskie krzewy[5]. Osiągają do 1 m wysokości[5]. Łodyga jest zwykle krótko owłosiona[9].
- Liście
- Ulistnienie nakrzyżległe. Dolne liście zwykle całobrzegie, ząbkowane lub pierzasto wcinane, górne klapowane pierzasto[5]. Dolne liście zwykle skupione w rozety przyziemne[9].
- Kwiaty
- Zebrane w spłaszczone koszyczki lub kulistawe główki (dno kwiatostanowe jest nagie, wypukłe lub półkuliste), wsparte miękkimi listkami okrywy zakończonymi szydlasto. Kwiaty brzeżne są wyraźnie większe od znajdujących się wewnątrz kwiatostanu[5][11]. Kolor kwiatów u różnych gatunków od białego poprzez żółty, różowy do purpurowoniebieskiego[5]. Kwiat u nasady okryty jest kubkowatym kieliszkiem z 8 bruzdami, w górze z talerzykowato rozpostartym rąbkiem[11]. W czasie owocowania kieliszek powiększa się i staje się papierzasty[5]. Kielich u dołu zrośnięty, w górze zwieńczony 5 szczecinkami. Korona z 5 łatkami na końcu, silnie grzbiecista[11]. Pręciki cztery. Zalążnia dolna, jednokomorowa, z jednym zalążkiem. Szyjka słupka pojedyncza[5].
- Owoce
- Niełupki okryte trwałym kielichem i kieliszkiem, z 5 ośćmi[5][11].
Systematyka
Rodzaj tradycyjnie zaliczany był do rodziny szczeciowatych Dipsacaceae. Rodzina ta od systemu APG II z 2003 włączana jest w randze podrodziny Dipsacoideae Eaton do rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae (opcjonalnie, a od systemu APG III z 2009 już definitywnie)[2][12].
W niektórych ujęciach zaliczane są tu także gatunki z rodzajów Lomelosia (np. S. caucasica) i Sixalix (S. atropurpurea)[5][6].
- Scabiosa adzharica Schchian
- Scabiosa africana L.
- Scabiosa albanensis R.A.Dyer
- Scabiosa amoena J.Jacq.
- Scabiosa andryalifolia (Pau) Devesa
- Scabiosa angustiloba (Sond.) B.L.Burtt ex Hutch.
- Scabiosa arenaria Forssk.
- Scabiosa atropurpurea L. – driakiew purpurowa
- Scabiosa austroafricana Heine
- Scabiosa balcanica (Velen.) Velen.
- Scabiosa × beauverdiana Palez.
- Scabiosa bipinnata K.Koch
- Scabiosa buekiana Eckl. & Zeyh.
- Scabiosa canescens Waldst. & Kit. – driakiew wonna
- Scabiosa cartenniana A.Pons & Quézel
- Scabiosa cephalarioides Lojac.
- Scabiosa cinerea Lapeyr. ex Lam. – driakiew szara
- Scabiosa colchica Steven
- Scabiosa columbaria L. – driakiew gołębia
- Scabiosa comosa Fisch. ex Roem. & Schult.
- Scabiosa correvoniana Sommier & Levier
- Scabiosa corsica (Litard.) Gamisans
- Scabiosa crinita Kotschy & Boiss.
- Scabiosa daucoides Desf.
- Scabiosa delminiana Abadžić
- Scabiosa drakensbergensis B.L.Burtt
- Scabiosa eremophila Boiss.
- Scabiosa farinosa Coss.
- Scabiosa fumarioides Vis. & Pančić
- Scabiosa galianoi Devesa, Ortega Oliv. & J.López
- Scabiosa holosericea Bertol. – driakiew jedwabista
- Scabiosa hyrcanica Steven
- Scabiosa imeretica (Sommier & Levier) Sulak.
- Scabiosa incisa Mill.
- Scabiosa ispartaca Yıld.
- Scabiosa japonica Miq. – driakiew japońska
- Scabiosa jezoensis Nakai
- Scabiosa lacerifolia Hayata
- Scabiosa lachnophylla Kitag.
- Scabiosa libyca Alavi
- Scabiosa lucida Vill. – driakiew lśniąca
- Scabiosa × lucidula Beck
- Scabiosa mollissima Viv.
- Scabiosa nitens Roem. & Schult.
- Scabiosa ochroleuca L. – driakiew żółta
- Scabiosa owerinii Boiss.
- Scabiosa paphlagonica Bornm.
- Scabiosa parielii Maire
- Scabiosa parviflora Desf.
- Scabiosa praemontana Privalova
- Scabiosa pyrenaica All.
- Scabiosa semipapposa Salzm. ex DC.
- Scabiosa silenifolia Waldst. & Kit. – driakiew lepnicowata
- Scabiosa sirnakia Yıld.
- Scabiosa sivrihisarica Yıld.
- Scabiosa solymica (Parolly, Eren & Nordt) Göktürk
- Scabiosa sosnowskyi Sulak.
- Scabiosa taygetea Boiss. & Heldr.
- Scabiosa tenuis Spruner ex Boiss.
- Scabiosa thysdrusiana Le Houér.
- Scabiosa transvaalensis S.Moore
- Scabiosa triandra L.
- Scabiosa triniifolia Friv.
- Scabiosa tschiliensis Grüning
- Scabiosa turolensis Pau
- Scabiosa tuzluca Yıld.
- Scabiosa tysonii L.Bolus
- Scabiosa velenovskiana Bobrov
- Scabiosa vestina Facchini ex W.D.J.Koch – driakiew okryta
- Scabiosa webbiana D.Don
Uprawa
Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne. W Polsce najczęściej driakiew purpurową S. atropurpurea[7]. Jednoroczne gatunki rozmnaża się przez wysiew nasion na wiosnę, byliny przez wysiew nasion jesienią przez sadzonki i podział. Najlepiej rosną na stanowisku słonecznym, na glebach przepuszczalnych o odczynie od obojętnego do lekko zasadowego[10].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
- ↑ a b c d e Scabiosa L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-06-23] .
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-05].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 323. ISBN 0-333-74890-5.
- ↑ a b c David J. Mabberley , Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 832, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 161-162, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ driakiew [online], Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego sjp.pwn.pl .
- ↑ a b c K. Kubitzki (red.), The Families and Genera of Vascular Plants, t. XIV. Flowering Plants. Eudicots, Springer, 2016, s. 159-160, ISBN 978-3-319-28532-0 .
- ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- ↑ a b c d e Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XIII. Warszawa, Kraków: PAN, PWN, 1972, s. 16-17.
- ↑ Genus: Scabiosa L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-06-30].
- ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 160-161. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.