Łabędy (gmina)

Łabędy
	gmina wiejska
	1945-1954
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	1945–46: śląskie; 1946–50: śląskie; 1950-53: katowickie; 1953-54: stalinogrodzkie
Powiat	gliwicki
Siedziba	Łabędy
Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad	5
brak współrzędnych

Łabędy – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1945–1954^[2] w woj. śląskim (śląsko-dąbrowskim), katowickim i stalinogrodzkim (dzisiejsze woj. śląskie). Siedzibą władz gminy były Łabędy, które od 1 stycznia 1954 stanowiły odrębną gminę miejską^[3] (od 31 grudnia 1964 dzielnica Gliwic^[4]).

Gmina zbiorowa Łabędy powstała po II wojnie światowej (w grudniu 1945^[5]) w powiecie gliwickim na terenie tzw. Ziem Odzyskanych (tzw. I okręg administracyjny – Śląsk Opolski^[6]^[7]), powierzonym 18 marca 1945 administracji wojewody śląskiego^[7]^[8], a z dniem 28 czerwca 1946 przyłączonym do woj. śląskiego (śląsko-dąbrowskiego)^[9]^[10].

Według stanu z 1 stycznia 1946 gmina składała się z 6 gromad: Łabędy, Czechowice, Dzierżno, Gliwice Stare (później Stare Gliwice), Ligota Łabędzka i Rzeczyce^[11]. 6 lipca 1950 zmieniono nazwę woj. śląskiego na katowickie^[12], a 9 marca 1953 kolejno na stalinogrodzkie^[13]. 1 kwietnia 1951 część obszaru gminy Łabędy (gromadę Stare Gliwice) przyłączono do Gliwic^[14].

Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 5 gromad: Czechowice, Dzierżno, Ligota Kradziejowska, Łabędy i Rzeczyce^[15]. 1 stycznia 1954 z gminy wyłączono jej siedzibę Łabędy, którym nadano prawa miejskie^[3]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[16].

Osobny artykuł: Brzezinka (gromada w powiecie gliwickim).

Osobny artykuł: Czechowice (gromada).

Osobny artykuł: Dzierżno (gromada).

Osobny artykuł: Rzeczyce (gromada).

Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 wraz z kolejną reformą reaktywującą gminy^[17]. Obecnie Ligota Łabędzka i Rzeczyce należą do gminy Rudziniec, Czechowice i Łabędy są dzielnicami Gliwic, a Dzierżno jest dzielnicą Pyskowic.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Od 1945 pod administracją wojewody śląskiego; od 1946 jednostka administracyjna woj. śląskiego
↑ Od 1 grudnia 1945 do 28 września 1954
↑ ^a ^b Dz.U. z 1953 r. nr 47, poz. 232
↑ Dz.U. z 1964 r. nr 21, poz. 136
↑ Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.)
↑ Utworzony 14 marca 1945 decyzją Rady Ministrów
↑ ^a ^b Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (The population of Poland in the 20th century). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńskiego, 2005, s. 43-44.
↑ Dokumentu podstawy prawnej nie odnaleziono
↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
↑ Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)
↑ Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (według stanu z dnia 1 stycznia 1946). Katowice, Wrocław: Instytut Śląski, 1947.
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
↑ Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51
↑ Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[początek-1] Od 1945 pod administracją wojewody śląskiego; od 1946 jednostka administracyjna woj. śląskiego

[2] Od 1 grudnia 1945 do 28 września 1954

[autonazwa1-3] Dz.U. z 1953 r. nr 47, poz. 232

[4] Dz.U. z 1964 r. nr 21, poz. 136

[5] Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.)

[6] Utworzony 14 marca 1945 decyzją Rady Ministrów

[pan-7] Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (The population of Poland in the 20th century). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńskiego, 2005, s. 43-44.

[8] Dokumentu podstawy prawnej nie odnaleziono

[9] Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177

[10] Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)

[podział-11] Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (według stanu z dnia 1 stycznia 1946). Katowice, Wrocław: Instytut Śląski, 1947.

[12] Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255

[13] Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51

[14] Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147

[15] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[16] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[17] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Przynależność wojewódzka	woj. śląskie (1945–50) woj. katowickie (1950–53) woj. stalinogrodzkie (1953–56) woj. katowickie (1956–75)
Miasta (1945–75)	Łabędy (1954–64) Pyskowice Sośnicowice (do 1945) Toszek
Osiedla (1954–72)	Wilcze Gardło (1956–72)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Bojków (Szywałd) (1945–54) Kamieniec (1945–54 i 1973–75) Łabędy (1945–54) Łubie (1945–54) Ostropa (1945–54) Pławniowice (1945–54) Poniszowice (1973–75) Rudziniec (1945–54 i 1973–75) Sośnicowice (1945–54 i 1973–75) Świbie (1945–54) Toszek (Toszek–Wieś) (1945–54 i 1973–75) Tworóg (1945–51 →) Wielowieś (1945–54 i 1973–75) Żernica (1973–75)
Gromady (1954–72)	Bojków (1954–72) Bojszów (1954–72) Brzezinka (1954–72) Czechowice (1954–59) Czekanów (1954–61) Dzierżno (1954–59) Kamieniec (1954–72) Kotulin (1954–72) Łubie (1954–72) Nieborowice (1954–59) Ostropa (1954–72) Paczyna (1954–72) Pawłowice (1954–57) Pilchowice (1954–72) Pisarzowice (1954–57) Pławniowice (1954–72) Poniszowice (1954–72) Rudziniec (1954–72) Rzeczyce (1954–59) Sierakowice (1954–61) Sieroty (1954–57) Sośnicowice (1954–72) Świbie (1954–72) Toszek (1958–72) Trachy (1954–61) Wielowieś (1954–72) Wilcze Gardło (1954–55) Ziemięcice (1954–72) Żernica (1954–72)