Ściborowice
50°25′29″N 17°55′29″E/50,424722 17,924722| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2019) |
373 |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
47-351[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OKR |
| SIMC |
0497348 |
Położenie na mapie gminy Krapkowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego  | |
| 50°25′29″N 17°55′29″E/50,424722 17,924722[1]
| |
Ściborowice (niem. Stiebendorf[3][4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Krapkowice. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej.
W latach 1945–1954 miejscowość należała do gminy Kórnica w powiecie prudnickim. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa wsi prawdopodobnie wywodzi się od imienia Ścibor lub Czcibor. Nazwa wioski brzmiała w swej historii Stiborowic, Stübendorf, Stiebendorf[5]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie należącej do powiatu prudnickiego, polską nazwę Ściborowice[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Po raz pierwszy wieś wzmiankowana jest w dokumencie Liber fundationis biskupa wrocławskiego z 1305 r. Wioska przez pewien okres należy do posiadłości cystersów z klasztoru w Rud, a następnie właścicielami wsi bywają głównie rycerze. W 1412 r. miejscowość zostaje wydzierżawiona kolegiacie opolskiej. Od 1580 r. właścicielem zostaje Jan Lubowsky z Lubowic, a w kolejnych latach Ściborowice trafiają pod władanie rodziny von Holy, później von Schönburg, by w 2 poł. XVII w. trafić w granice posiadłości von Oppersdorffów, którzy, z przerwą na rzecz rodziny Reyman, będą tu panować do 1945 r. Czas Oppersdorffów był dla miejscowości dobrym czasem, gdyż odbudowano folwark, a także zbudowano gorzelnię i browar. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[7]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[8]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu budynek pomiędzy dwoma drzewami, a w otoku napis: STIEBENDORFF GEM S / NEYSTAETER CREISE (pol. Gmina Ściborowice / Powiat Prudnicki)[9]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 517 mieszkańców Ściborowic 19 posługiwało się językiem niemieckim, 373 językiem polskim, a 125 było dwujęzycznych[10]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Ściborowice znalazły się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[11]. W 1921 we wsi odgrywano polskie przedstawienia teatralne[12]. W czasie II wojny światowej w Ściborowicach utworzono podobóz Stalag VIII B/E26 obozu jenieckiego w Łambinowicach dla jeńców z imperium brytyjskiego[13]. Do 1956 roku Ściborowice należały do powiatu prudnickiego. W związku z reformą administracyjną, w 1956 Ściborowice zostały odłączone od powiatu prudnickiego i przyłączone do nowo utworzonego krapkowickiego[14]. W miejscowości znajdowało się gospodarstwo Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej w Głogówku[15].
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0497354 | Jarczowice | część wsi |
| 0497360 | Wesoła | część wsi |
Mieszkańcy[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Kamiyniołrzy[18].
Liczba mieszkańców wsi[edytuj | edytuj kod]
- 1830 – 327[19]
- 1910 – 517[10]
- 1933 – 746[20]
- 1939 – 765[20]
- 1966 – 349[21]
- 1998 – 649[22]
- 2002 – 556[22]
- 2009 – 531[22]
- 2011 – 491[22]
- 2018 – 370
- 2019 – 373[23]
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Ściborowicach chronione są[24]:
- kaplica przy domu ul. Dębowa 19
- dwór, ul. Krapkowicka 6
- zespół folwarczny w Jarczowicach:
- budynek inwentarski (owczarnia), Jarczowice 10
- stodoła, Jarczowice 10
- rządcówka, Jarczowice 10
- oficyna, Jarczowice 11
Pomniki i obiekty upamiętniające[edytuj | edytuj kod]
- Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik w Ściborowicach powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Po II wojnie światowej został rozbudowany. Na pomniku przedstawiono żołnierski hełm z liśćmi dębowymi, symbolizującymi męskość i mądrość, i bagnetem[25].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Ściborowice leżą na trasie Krapkowice – Głogówek.
Religia[edytuj | edytuj kod]
Wieś przynależy do rzymskokatolickiej parafii w Komornikach.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Ściborowicach[26].
Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]
W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Ściborowicach działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[27]. Do 1998 bezpieczeństwo pożarowe w Ściborowicach było nadzorowane przez Komendę Rejonową PSP w Prudniku[28].
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 6 Komendy Powiatowej Policji w Krapkowicach[29].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 136713
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1262 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ https://treemagic.org/rademacher/www.verwaltungsgeschichte.de/neustadt_os.html
- ↑ Stiebendorf Kr. Neustadt OSchles [online], meyersgaz.org [dostęp 2024-04-26].
- ↑ O. Henryk Kałuża SVD ,,Dzieje Parafii Brożec i Okolic'', Brożec - Nysa 2009, s. 195
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
- ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
- ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
- ↑ 1039 Stiebendorf (Ściborowice) [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 19 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
- ↑ a b Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 75.
- ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 24.
- ↑ Wiadomości potoczne, „Głogowianka”, Ryszard Jazowski – redaktor naczelny, 2, Opole: Gazeta Opolska, 12 lutego 1921, s. 3.
- ↑ Working Parties [online], lamsdorf.com [dostęp 2024-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-29] (ang.).
- ↑ Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2022-04-17] (pol.).
- ↑ Ogłoszenie Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu w sprawie uznania niektórych owczarni za zarodowe i reprodukcyjne, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 4, Opole: Prezydium WRN, 8 kwietnia 1968, s. 4.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Renata Larysz. Fonetyczne i leksykalne cechy dialektu głogóweckiego. „Ziemia Prudnicka”, s. 144, 2007. Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”.
- ↑ Ściborowice | Parafia Komorniki [online], www.parafiakomorniki.com.pl [dostęp 2020-07-01].
- ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2024-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-13] (niem.).
- ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 100.
- ↑ a b c d Wieś Ściborowice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-07-01], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ RAPORT O STANIE GMINY KRAPKOWICE - Gmina Krapkowice [online], bip.krapkowice.pl [dostęp 2020-07-01].
- ↑ Ewidencja – Gmina Krapkowice [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-08-16].
- ↑ Gerard Kosmala, Dagmara Chylińska, Trudne dziedzictwo. Upamiętnienia poległych podczas I wojny światowej żołnierzy niemieckich na Śląsku [online], Zakład Geografii Regionalnej i Turystyki Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytet Wrocławski, 2009 [dostęp 2023-12-29].
- ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
- ↑ Informacja o stanie bezpieczeństwa powiatu krapkowickiego w zakresie ochrony przeciwpożarowej za 2018 rok [online], s. 11 [dostęp 2024-02-25].
- ↑ Kasza 2020 ↓, s. 581.
- ↑ Komenda Powiatowa Policji w Krapkowicach [online], krapkowice.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.
- Siedziba gminy: Krapkowice
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
