Świerzna (dopływ Widawy)
 Rzeka Świerzna między Krzeczynem, a Ligotą Małą | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Województwo | |
| Lokalizacja | |
| Rzeka III rzędu | |
| Długość | 24,61 km |
| Spadek |
2,60 m/km |
| Powierzchnia zlewni |
93,97 km² |
| Źródło | |
| Miejsce | w pobliżu wsi Jemielna |
| Wysokość |
196 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Widawa |
| Miejsce |
w pobliżu Ligoty Małej |
| Wysokość |
132 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Mapa | |
.png) Dorzecze Widawy z oznaczonym przebiegiem rzeki Świerzna | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Świerzna (również: Świerzyna[1], niem. Schwierse[2]) – rzeka o długości 23 lub 24,61 km[3] będącą prawobrzeżnym dopływem Widawy[4].
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
Rzeka Świerzna posiada dwa źródła, w Poniatowicach i w pobliżu Jemielnej[2]. Oba znajdują się na wysokości około 200 m n.p.m. Początkowo płynie terenem niezalesionym w kierunku zachodnim, mija Stronię po czym przecina wieś Zarzysko, gdzie opływa pozostałości średniowiecznego grodziska[5]. Następnie mija Wszechświęte i wpływa do Wyszogrodu. Dalej, po około 4 kilometrach przecina drogę wojewodzką nr 451 i wpływa do Świerznej. Ostatnią miejscowością położoną nad Świerzyną jest Ligota Wielka[6]. Po minięciu Ligoty rzeka płynie jeszcze przez około 1,5 kilometra w kierunku zachodnim, po czym na wysokości pozostałości dawnego grodziska (Grodzisko Bystre, XI–XII w./XIII–XIV w.[7]) gwałtownie zmienia kierunek biegu na południowy. Dalej biegnie niezalesionym obszarem położonym między wsiami Krzeczyn i Ligota Mała, po czym wpływa na teren rezerwatu Lasy Grędzińskie – obszaru objętego ochroną Natura 2000[8]. Rzeka Świerzna uchodzi do będącej prawobrzeżnym dopływem Odry rzeki Widawy. Ujście znajduje się na wysokości 132 m n.p.m[9].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Świerzna jest rzeką nizinną III rzędu, o długości 23[2], 24,61[3] lub 24,74[10] km i powierzchni zlewni wynoszącej 93,97 km²[11]. Rzeka posiada kilka dopływów IV i V rzędu (m. in. potok Ciesielska Woda), jest także zasilana przez liczne rowy melioracyjne i strugi. W jej zlewni znajduje się 9 stawów[8][10]. Według danych z 2009 w wodach Świerznej przekroczone zostały dopuszczalne normy NNH4, NO2 i NH3, co czyni rzekę środowiskiem nieprzyjaznym dla bytowania ryb karpiowatych[12]. W 2007 roku w punkcie ujściowym jej wody pod względem zanieczyszczeń organicznych i biogennych mieściły się w III klasie czystości, a jedynymi parametrami niespełniającymi norm tej klasy były azotany i azot ogólny, co może sugerować odprowadzanie nieoczyszczonych ścieków[13]. Wzdłuż rzeki na terenie rezerwatu Lasy Grędzińskie rozciąga się kompleks grądowy, skupiska dąbrowy oraz łąk ekstensywnych, który stanowi ostoję dla występujących w tym miejscu płazów m. in. kumaków nizinnych, rzekotek drzewnych i traszek[8]. Rzeka Świerzna podlega pod obwód rybacki rzeki Widawa nr 3, należący do koła PZW Wrocław[3].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Świerzna [online], pzgik.geoportal.gov.pl [dostęp 2024-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2024-03-03] (pol.).
- ↑ a b c Aneta Fiskies, Zdzisław Nowakowski, Rzeki, [w:] Aneta Fiskies, Zdzisław Nowakowski (red.), Między Widawą a Dobrą, od zarania dziejów do współczesności. Słownik historyczno – geograficzny miejscowości z terenu LGD Dobra Widawa, Oleśnica: LGD Dobra Widawa, 2011, str. 6-7, ISBN 978-83-61892-08-3, OCLC 805257535 [dostęp 2024-03-03] (pol.).
- ↑ a b c Świerzna [online], zimorodek.pl [dostęp 2024-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2024-03-03] (pol.).
- ↑ Widawa, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2024-03-02] [zarchiwizowane z adresu 2024-03-02].
- ↑ Stanowiska archeologiczne, [w:] Władysław Horubski, Alina Ruszczycka-Jakubiak, Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Oleśnica dla terenu położonego w obrębie Dąbrowa i Jenkowice, Gmina Oleśnica, Oleśnica, 1 lutego 2018, str. 56 [dostęp 2024-03-08] [zarchiwizowane 2024-03-08] (pol.).
- ↑ Rzeka Świerzna w serwisie Mapy.cz [online], Mapy.cz [dostęp 2024-03-11] (pol.).
- ↑ Radosław Solski, Grodzisko w Bystrem [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 29 listopada 2015 [dostęp 2024-03-10] [zarchiwizowane z adresu 2024-03-10] (pol.).
- ↑ a b c Wody powierzchniowe, [w:] Anna Wójcika-Rosińska, Marek Stajszczyk, Plan urządzenia lasu dla nadleśnictwa Oleśnica Śląska, Lasy Państwowe, Brzeg 2013, str. 30, 144, 174, 176 [dostęp 2024-03-11] [zarchiwizowane 2023-11-02] (pol.).
- ↑ Rzeka Świerzna na mapie Geoportalu [online], mapy.geoportal.gov.pl [dostęp 2024-03-11] (pol.).
- ↑ a b Ryszard Koślacz i inni, Charakterystyka hydrograficzna, [w:] Ryszard Koślacz (red.), Warunki korzystania z wód zlewni Widawy, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, Wrocław, październik 2012, str. 73, 78 [dostęp 2024-03-10] [zarchiwizowane 2023-11-01] (pol.).
- ↑ Świerzna – Charakterystyka JCWP, ISOK [dostęp 2024-03-10] [zarchiwizowane 2024-03-10] (pol.).
- ↑ Ocena jakości wód powierzchniowych będących miejscem bytowania ryb, [w:] Marian Dziewanowski i inni, Ocena jakości rzek województwa dolnośląskiego, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Wrocław, marzec 2009, str. 22 [dostęp 2024-03-11] [zarchiwizowane 2023-11-02] (pol.).
- ↑ Widawa, [w:] Marian Dziewanowski i inni, Ocena stanu jakości wód województwa dolnośląskiego w 2007 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Wrocław 2007, str. 37-38 [dostęp 2024-03-11] [zarchiwizowane 2024-03-11] (pol.).