Asz-Szatt asz-Szarki
34°27′N 0°00′E/34,450000 -0,000000 Jezioro widziane z kosmosu | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Wysokość lustra |
985 – 1000 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
8555 km² (obszar objęty konwencją ramsarską) |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia |
|
| Hydrologia | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora |
endoreiczne, słone lub słonawe |
Położenie na mapie Algierii  | |
| 34°27′N 0°00′E/34,450000 -0,000000
| |
Asz-Szatt asz-Szarki (arab. شط الشرقي, trl. Ash-Shaţţ ash-Sharqī, fr. Chott ech Chergui)[1] – zagłębienie bezodpływowe (szott) w północno-zachodniej Algierii, w prowincji Sa’ida, na obszarze gór Atlas, na Wyżynie Szottów, na wysokości od 985 do 1000 m n.p.m[2][3]; w porze deszczowej jezioro, w porze suchej rozległe solnisko; miejsce występowania źródeł termalnych; siedlisko roślin i zwierząt ujętych w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych; obszar wpisany na listę konwencji ramsarskiej.
Hydrografia[edytuj | edytuj kod]
Jest to wielośrodowiskowy system wodno-błotny, o światowym znaczeniu dla różnorodności biologicznej[3]. Są to zarówno rozlewiska wody słonej, słonawej, jak i słodkiej[3]. W porze deszczowej zagłębienie wypełnia się wodą, tworząc bezodpływowe, słone lub słonawe jezioro[2]. Powierzchnia jeziora Asz-Szatt asz-Szarki jest zmienna w zależności od ilości opadów. Średnia głębokość wynosi około 25 cm[3]. W porze suchej jest rozległym solniskiem[2]. Na obszarze zlokalizowane są również źródła termalne[3].
Szott jest drugim co do wielkości w Afryce Północnej po tunezyjskim Szatt al-Dżarid[3]. Ma około 170 km długości i 20 km szerokości[3]. Powierzchnia jego zlewiska wynosi 49 450 km²[3].
Część zalegającej wody jest wchłaniana do podłoża, a następnie procent z niej trafia do podziemnego obiegu, płynącego do najniżej położonych obszarów zagłębienia[3]. Zawartość składników mineralnych w wodzie waha się od 1 do 3 g/l[3].
Istnieją źródła wody słodkiej, które wybijają przez cały rok i tworzą małe, płytkie zbiorniki wodne[3].
Klimat[edytuj | edytuj kod]
Obszar charakteryzuje się bioklimatem półpustynnym. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 14,8 °C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec ze średnią temperaturą wynoszącą 26,3 °C, maksymalną sięgającą 35,3 °C. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń ze średnią temperaturą 6,1 °C i minimalną dochodzącą do 0,2 °C. Rocznie średnio występuje 6 dni śnieżnych. Mrozy są zjawiskiem obserwowanym średnio przez 48 dni w roku. Średnia roczna suma opadów wynosi 276 mm. Notowanych jest średnio 47 dni deszczowych w ciągu roku. Wilgotność względna powietrza waha się od 37% w lipcu do 74,5% w grudniu. Średnia minimalna wilgotność powietrza wynosi 14,6% w lipcu, a maksymalna 94,7%[3].
Obszar podlega wpływom silnych wiatrów, wiejących zimą z północnego zachodu oraz latem od południa. Częste jest występowanie sirocco[3].
Flora[edytuj | edytuj kod]
Roślinność stanowią głównie gatunki endemiczne: Euphorbia guyoniana, Holenackeria polyodon, Carum foetidum, Frankenia thymifolia, Thymus ciliatus, Helianthemum apertum, Anacyclus cyrtolepidiodes, a także gatunki autochtoniczne – Tamarix boveana, tamaryszek francuski (Tamarix gallica), Pyrus gharbiana, głożyna afrykańska (Ziziphus lotus)[4].
Fauna[edytuj | edytuj kod]
Awifauna reprezentowana jest m.in. przez dwa gatunki z rodziny kaczkowatych (Anatidae), ujęte w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody[4]: podgorzałkę zwyczajną (Aythya nyroca) o kategorii NT (bliski zagrożenia)[5] oraz marmurkę (Marmaronetta angustirostris) o kategorii VU (narażony)[6]. Oprócz tych stwierdzono obecność hubary saharyjskiej o kategorii VU[7][3], żwirowca łąkowego (Glareola pratincola), szczudłaka zwyczajnego (Himantopus himantopus) i kulona zwyczajnego (Burhinus oedicnemus)[4]. To także miejsce występowania gazeli górskiej o kategorii zagrożenia wyginięciem VU[8][3].
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
2 lutego 2001 szott został wpisany na listę konwencji ramsarskiej[3]. Jest największym spośród 50 algierskich obszarów objętych konwencją[9]. Określono 5 typów systemów wodno-błotnych występujących na jego terenie[3]:
- obszar stałych stawów, słonych rozlewisk, słonawych i stale alkalicznych (Sp),
- obszar okresowych stawów, słonych rozlewisk, słonawych i stale alkalicznych (Ss),
- obszar stałych stawów i rozlewisk wody słodkiej (Tp),
- słodkowodne obszary wodno-błotne zdominowane przez drzewa (Xf),
- obszary wodno-błotne ze źródłami termalnymi (Zg).
Nadmierny wypas, kłusownictwo, pustynnienie oraz wycinka drzew na opał stanowią zagrożenie dla naturalnego ekosystemu zagłębienia[3].
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Obszar wykorzystywany jest jako miejsce wypasu zwierząt gospodarskich, głównie owiec i wielbłądów[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Afryka. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2004, s. 25, seria: Nazewnictwo geograficzne świata. ISBN 83-239-7826-3.
- ↑ a b c Chott El-Chergui. britannica.com. [dostęp 2015-08-07]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Information Sheet on Ramsar Wetlands. Chott ech Chergui. ramsar.org. [dostęp 2015-08-07]. (ang.).
- ↑ a b c Chott ech Chergui. ASAL: Agence Spatiale Algérienne. [dostęp 2015-03-02]. (fr.).
- ↑ BirdLife International, Aythya nyroca, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2015-03-02] (ang.).
- ↑ BirdLife International, Marmaronetta angustirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2015-03-02] (ang.).
- ↑ Gazella gazella. The IUCN Red List of Threatened Species.. iucnredlist.org. [dostęp 2015-08-07]. (ang.).
- ↑ A. Farjon, Pinus halepensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2015-08-07] (ang.).
- ↑ The List of Wetlands of International Importance. ramsar.org. [dostęp 2015-08-08]. (ang.).