Marmurka (ptak)
| Marmaronetta angustirostris[1] | |||
| (Ménétriés, 1832) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Marmaronetta[2] | ||
| Gatunek |
marmurka | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6] | |||
 | |||
Marmurka[7], kaczka jarzębata[5] (Marmaronetta angustirostris) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kaczkowatych (Anatidae); jedyny przedstawiciel rodzaju Marmaronetta[7][8]. Nie wyróżnia się podgatunków[8][9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 39–48 cm, rozpiętość skrzydeł 63–67 cm, masa ciała samców 350–590 g, samic 327–535 g[9].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkuje wyspowo: południową Hiszpanię, północno-zachodnią Afrykę, zachodnią i południową Azję po Pakistan, oraz skrajnie północno-zachodnie Chiny[9][8]. Część populacji migruje na południe – do zachodniej Afryki, na Bliski Wschód po Egipt oraz na tereny od Iranu i Pakistanu po północno-zachodnie Indie[9].
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Żywi się głównie roślinami, w tym roślinami wodnymi (zjada nasiona, korzenie, bulwy, części zielone). Zjada również niektóre owady wodne, larwy, mięczaki i robaki[10].
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Okres godowy[edytuj | edytuj kod]
Gniazduje w samotnych parach albo małych grupach. Gniazdo, którego budową zajmuje się samica, jest umieszczone na ziemi, stosunkowo blisko wody, ukryte w korzeniach, krzewach lub kępach roślinności. Jest to płytkie zagłębienie w gruncie, wyścielone trawą i puchem.
Okres lęgowy[edytuj | edytuj kod]
Sezon lęgowy trwa od maja do lipca. Wyprowadza jeden lęg w sezonie. Samica składa zwykle 7–14 kremowych lub żółtawych jaj i sama je wysiaduje przez około 25–27 dni. Pisklęta klują się synchronicznie i są w pełni opierzone około 55–56 dni później. Samica samotnie wychowuje młode, ale czasami samiec wraca i bierze na siebie część obowiązków rodzicielskich. Młode osiągają dojrzałość płciową po około roku. Zdarza się, że kilka samic składa jaja w tym samym gnieździe[10].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2022 roku klasyfikuje marmurkę jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened); wcześniej, od 1994 roku uznawała ją za gatunek narażony na wyginięcie (VU – Vulnerable). Liczebność światowej populacji szacuje się na około 10–42 tysiące osobników. Globalny trend liczebności uznawany jest za umiarkowanie spadkowy, choć trendy liczebności niektórych populacji fluktuują, a innych nie są znane[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marmaronetta angustirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Marmaronetta, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-11-21] (ang.).
- ↑ Carboneras 1992 ↓, s. 613.
- ↑ Anas angustirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-12-08] (ang.).
- ↑ a b c Denis Lepage: Marmurka (Marmaronetta angustirostris) (Menetries, 1832). Avibase. [dostęp 2013-12-08].
- ↑ a b Marmaronetta angustirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Anatinae Leach, 1820 - kaczki (wersja: 2020-01-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-13].
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-13]. (ang.).
- ↑ a b c d C. Carboneras, G. M. Kirwan: Marbled Teal (Marmaronetta angustirostris). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2015. [dostęp 2015-06-14]. (ang.).
- ↑ a b N. Bouglouan: Marbled Duck or Teal. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-09-15]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Paul Sterry, Andrew Cleve, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Świat Książki, 2007. ISBN 978-83-247-0818-5.
- Carles Carboneras: Family Anatidae (Ducks, geese and Swans). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagranie głosu i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).