Bateria Tas-Samra

Bateria Tas-Samra
Batterija tas-Samra
	; Rekonstrukcja baterii Tas-Samra w Fortifications Interpretation Centre w Valletcie wykonana przez Stephena Spiteriego
Państwo	Malta
Lokalizacja	Ħamrun
Część	baterii blokujących Francuzów
Typ	bateria artyleryjska
Data budowy	1798
Data eksploatacji	1798–1800
Bitwy	Oblężenie Malty (1798–1800)
	Położenie na mapie Malty Bateria Tas-Samra
	Położenie na mapie Morza Śródziemnego Bateria Tas-Samra
	35°53′06,5″N 14°29′16,4″E/35,885139 14,487889
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bateria Tas-Samra (malt. Batterija tas-Samra, ang. Tas-Samra Battery) – bateria artyleryjska w Ħamrun na Malcie, zbudowana przez powstańców maltańskich podczas blokady Francuzów w latach 1798–1800. Była częścią łańcucha baterii, redut i umocnień (entrenchments), okrążającego francuskie pozycje w Marsamxett i Grand Harbour.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Bateria zbudowana na szczycie wzgórza, górowała ponad Floriana Lines, Strada San Giuseppe (główną drogą wiodącą z Valletty do Mdiny), Marsa oraz Corradino. Znajdowała się bardzo blisko jednego z zewnętrznych elementów fortyfikacji Floriana Lines, i była jedną z najważniejszych baterii powstańczych^[1].

Bateria Tas-Samra wzięła swoją nazwę od kościoła Matki Bożej z Atochy^[1], znanego w języku maltańskim jako tas-Samra, a stojącego na miejscu wcześniejszego, poświęconego św. Mikołajowi^[2]. Kościół, zbudowany w roku 1630 na miejscu wcześniejszego, stał na tyłach baterii. Sama bateria miała brukowaną platformę artyleryjską oraz parapet z pięcioma strzelnicami. Tylna część fortyfikacji była otwarta, lecz ochraniał ją budynek świątyni, kilka innych budynków i wały z gruzu. Jeden z tych budynków służył jako koszary, do jego bocznej ściany umocowano maszt flagowy. Dodatkową ochronę baterii stanowiły dwie niewielkie wartownie na wschodniej stronie^[1].

Uzbrojenie baterii stanowiły dwa działa 32-funtowe, dwa 18-funtowe, dwa 12-funtowe, dwa 8-funtowe oraz jedno 4-funtowe, dając ogólną liczbę dziewięciu dział. Jednak ówczesne ilustracje pokazują wyposażenie fortyfikacji jedynie w cztery działa i dwa moździerze. Dwa działa zostały przywiezione z wieży Świętej Marii na Comino^[1].

Bateria stanowiła część jednego z głównych powstańczych obozów – Tas-Samra Camp. Był on pod ogólnym zwierzchnictwem Francesco Saverio Caruany, a pod bezpośrednią komendą Angelo Cilii i jego zastępcy Isidoro Attarda. Jego załogę stanowiły bataliony Żebbuġ, Siġġiewi oraz Naxxar. W późniejszym czasie obecni tu byli również żołnierze z Royal Navy i HM Marine Forces. Ogólnie, garnizon złożony był z 223 mężczyzn, w końcowej fazie powstania wzrósł do 600 ludzi. Oprócz Tas-Samra, pod obóz podlegały też dwie pobliskie mniejsze baterie, uzbrojone w trzy i cztery działa^[1].

Mężczyźni z Tas-Samra zburzyli wszystkie graniczne murki na polach, aż po Floriana Lines, aby pozbawić Francuzów możliwości krycia się w razie kontrataku. Podczas powstania dowództwo francuskie desperacko chciało zneutralizować baterię Tas-Samra, jednego dnia ostrzeliwano ją bez przerwy przez pięć godzin. Na przekór atakującym, maltańscy powstańcy wzięli duży drewniany krzyż z kościoła i umieścili go na dachu, wywieszając czarną flagę. Trzech kanonierów obrońców zostało wtedy zabitych. W czasie innej wymiany ognia kula armatnia, wystrzelona z Tas-Samra, sięgnęła St. James Bastion w Valletcie, gdzie urwała głowę jednemu z francuskich kanonierów^[1].

Współcześnie[edytuj | edytuj kod]

Podobnie do pozostałych fortyfikacji blokujących Francuzów, bateria Tas-Samra została rozebrana, możliwe, że po roku 1814. Miejsce uprzednio zajmowane przez fortyfikację jest współcześnie częścią gęsto zabudowanego obszaru mieszkalnego^[1].

Chociaż sama bateria już nie istnieje, kościół „Tas-Samra” wciąż stoi. Jest jednym z kilku zachowanych do dzisiaj charakterystycznych obiektów blokady Francuzów na Malcie^[6]. Budynek XVII-wiecznego pałacu, zbudowanego za rządów Zakonu Joannitów, stojący na tyłach świątyni, i używanego prawdopodobnie jako koszary, również ocalał. Niestety, jest zaniedbany, a dodatkowo niszczony przez wandali. Wierzy się, że jest on najstarszym obiektem na tym terenie^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Stephen C. Spiteri. Maltese ‘siege’ batteries of the blockade 1798–1800. „Arx – Online Journal of Military Architecture and Fortification”, s. 21–23, 05.2008. [dostęp 2015-03-30]. [zarchiwizowane z adresu 2016-11-26]. (ang.).
↑ Giovanni Francesco Abela: Della Descrizione di Malta Isola nel Mare Siciliano con le sue Antichità, ed Altre Notizie. Paolo Bonacota, 1647, s. 92. (wł.).
↑ Il-Kunsill Lokali Hamrun (malt. ).
↑ Parliament (malt. ).
↑ Tony Dimech: New lease of life for Sanctuary. [dostęp 2017-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-13)]. (ang.).
↑ John Scerri: Other Churches. malta-canada.com. [dostęp 2015-03-30]. (ang.).
↑ John Scerri: History. malta-canada.com. [dostęp 2016-03-20]. (ang.).

[arx-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Stephen C. Spiteri. Maltese ‘siege’ batteries of the blockade 1798–1800. „Arx – Online Journal of Military Architecture and Fortification”, s. 21–23, 05.2008. [dostęp 2015-03-30]. [zarchiwizowane z adresu 2016-11-26]. (ang.).

[Abela1647-2] Giovanni Francesco Abela: Della Descrizione di Malta Isola nel Mare Siciliano con le sue Antichità, ed Altre Notizie. Paolo Bonacota, 1647, s. 92. (wł.).

[hamrun-3] Il-Kunsill Lokali Hamrun (malt. ).

[parlament-4] Parliament (malt. ).

[tvm-5] Tony Dimech: New lease of life for Sanctuary. [dostęp 2017-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-13)]. (ang.).

[malta-canada1-6] John Scerri: Other Churches. malta-canada.com. [dostęp 2015-03-30]. (ang.).

[malta-canada2-7] John Scerri: History. malta-canada.com. [dostęp 2016-03-20]. (ang.).

[ruiny-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag Zburzona / Ruiny

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[A]

Zakon Maltański	Wieża i Bateria Aħrax Bateria Arrias Bateria Balbani^[A] Bateria Buġibba^[A] Bateria De Guiral Wieża i Bateria Delimara^[A] Bateria Dellia^[A] Bateria Elminiech^[A] Bateria Fedeau^[A] Bateria Ferretti Bateria Għallis^[A] Bateria Lembi^[A] Dolna Bateria Bateria Maħsel^[A] Bateria Mistra Bateria Orsi^[A] Bateria Pinto Bateria Qalet Marku^[A] Wieża i Bateria Qawra Bateria Qolla l-Bajda Bateria Ramla Lewa^[A] Bateria Ramla Prawa^[A] Bateria Rihama Bateria Saint Anthony Wieża i Bateria Saint Julian’s Wieża i Bateria Saint Lucian^[A] Bateria Świętej Marii (Comino) Bateria Świętej Marii (Marsalforn)^[A] Wieża i Bateria św. Tomasza Saluting Battery Bateria Tombrell^[A] Bateria Vendôme Bateria Westreme Bateria Wied Musa Wieża i Bateria Wignacourt Bateria Wilġa
National Congress Battalions	Bateria Klasztor Kapucynów^[A] Baterie Corradino^[A] Bateria Għargħar^[A] Bateria Jesuit Hill^[A] Bateria Marsa^[A] Bateria św. Piotra^[A] Bateria św. Rocha^[A] Baterie Sliema^[A] Bateria Ta’ Għemmuna^[A] Bateria Tal-Borg^[A] Bateria Tas-Samra^[A] Baterie Żabbar^[A] Baterie Żejtun^[A]
Imperium Brytyjskie	Bateria Cambridge Bateria Della Grazie Bateria Garden Bateria Lascaris Bateria Nocnych Ćwiczeń^[A] Bateria Pembroke^[A] Bateria Rinella Bateria św. Jana Bateria św. Pawła Bateria Sliema Point Bateria Spinola^[A] Bateria Tarġa Bateria Wardija^[A] Bateria Wolseley Bateria Żonqor