Szaroporka odymiona
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
szaroporka odymiona |
| Nazwa systematyczna | |
| Bjerkandera fumosa (Pers.) P. Karst. Meddn Soc. Fauna Flora fenn. 5: 38 (1879) | |
.jpg)
.jpg)
.JPG)
Szaroporka odymiona (Bjerkandera fumosa (Pers.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rodziny korownicowatych (Phanerochaetaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Bjerkandera, Meruliaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1801 Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Boletus fumosus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1879 Petter Karsten, przenosząc go do rodzaju Bjerkandera[1].
Synonimów nazwy naukowej ma ponad 50[2]:
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też inne nazwy: bjerkandera odymiona, huba szorstko-szara, żagiew biała, żagiew odymiona, żagiew czarniawa[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Jednoroczne o szerokości 2–5 (wyjątkowo do 12) cm, i grubości 0,5–3 cm. Do podłoża przyrastają bokiem. Mogą być półkoliste, kapeluszowate, ale także rozpostarte lub rozpostarto-odgięte. Występują pojedynczo lub w grupach dachówkowato lub w rzędach (wówczas czasami zrastają się bokami). Górna powierzchnia owocników jest zazwyczaj równa, czasami tylko pagórkowata, u młodych owocników omszona, u starszych naga. U młodych owocników brzeg jest zaokrąglony i dość gruby, u starszych cienki, ostry i w niektórych miejscach podwinięty. Czasami występuje słabo zaznaczone pręgowanie i nieregularne plamy. Barwa od słomkowożółtej przez kremowoizabelowatą do bladoorzechowej, strefa przyrostu na brzegu owocnika jest biaława[4].
Rurkowaty. Rurki tworzą jedną tylko warstwę i oddzielone są od miąższu ciemną linią o grubości 1–3 mm. U młodych owocników mają gładkie brzegi, u starszych ząbkowane. Pory okrągłe, wydłużone lub nieregularne, o średnicy 0,2–0,4 mm (na 1 mm mieszczą się 2–4). Hymenofor ma barwę od białawej przez białoszarą do kremowobrunatnej, po uciśnięciu brunatnieje[4].
Podczas wilgotnej pogody mięsisty lub skórzasty, dość twardy, w stanie suchym korkowaty. Jest wyraźnie pręgowany i ma kolor kremowoizabelowaty lub jasnego drewna[4].
Słomkowożółty. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, o rozmiarach 5–6,5 × 2,5–3,5 µm[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji i Nowej Zelandii[6]. W Polsce można spotkać ten gatunek w lasach, parkach, sadach, ogrodach, także przy drogach i w zaroślach nad brzegami rzek.
Rośnie głównie na martwym drewnie drzew liściastych (na iglastym rzadko). Występuje na: wierzbie, klonie jaworze, klonie kolchidzkim, kasztanowcu zwyczajnym, buku, jabłoni domowej, topoli, wiązie pospolitym. Owocniki występują przez cały rok[3].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb niejadalny, saprotrof rozkładający w drewnie zarówno celulozę, jak i ligninę i powodujący białą zgniliznę drewna. Czasami atakuje również żywe drzewa osłabione i uszkodzone (pasożyt słabości)[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Podobna jest częściej spotykana szaroporka podpalana (Bjerkandera adusta), która ma mniejsze, cieńsze i ciemniejsze owocniki oraz ciemniejszy hymenofor, który po uciśnięciu czernieje[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-18] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-01-10] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e Piotr Łakomy, Hanna Kwaśna: Atlas hub. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008. ISBN 978-83-7073-650-7.
- ↑ Rogers Mushroom. [dostęp 2013-04-03].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-02-08].