Budynek Komendantury Królewskiej przy pl. Wolności w Poznaniu
52°24′30″N 16°55′36″E/52,408333 16,926667 Komendantura na litografii Roberta Geisslera (1871), po lewej pomnik nachodzki | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
pl. Wolności |
| Typ budynku |
pałac |
| Architekt |
Friedrich August Stüler, Karl Wilhelm Drewitz |
| Rozpoczęcie budowy |
1844 |
| Ukończenie budowy |
1846 |
| Zniszczono |
1937 |
Położenie na mapie Poznania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
| 52°24′30″N 16°55′36″E/52,408333 16,926667
| |
Budynek Komendantury Królewskiej przy pl. Wolności w Poznaniu – gmach usytuowany przy placu Wolności (niem. Wilhelmsplatz) na rogu z ul. Feliksa Nowowiejskiego, wówczas ul. Lipowej (niem. Lindenstrasse) mieszczący Królewską Komendanturę Twierdzy i dowództwo poznańskiego garnizonu (niem. Königliche Festungs Kommandantur und Garnison Kommandantur). Rozebrany w 1937 roku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Królewską Komendanturę ulokowano w dawnym pałacu miejskim Władysława Radolińskiego[1] wybudowanym w latach 1844–1846 według projektu architektów Friedricha Augusta Stülera i Karla Wilhelma Drewitza[2][3] (Wilhelma Drewicza)[4] w stylu włoskiego renesansu[1][4]. Gmach był siedzibą generałów komendantów placu i administracji miasta, w latach 1876–1881 generała-lejtnanta (niem. Generalleutnant) Konstantina von Busse, w latach 1881–1885 generała-lejtnanta Hugo von Belowa, a w latach 1895–1901 generała-lejtnanta Wilhelma von Livoniusa[5].
Po wybuchu powstania wielkopolskiego do 9 stycznia 1919 roku budynek pałacu był siedzibą polsko-niemieckiej Komendy Miasta. Następnie mieściło się w nim Dowództwo Okręgu Wojskowego I z Komendą Placu przekształconą 19 lutego 1919 roku w Komendę Miasta. Między wrześniem 1921 roku, a wrześniem 1924 roku urzędującymi komendantami byli generał brygady Michał Milewski, a następnie oficerowie w stopniu pułkownika: Stanisław Dowoyno-Sołłohub, Wacław Krupowicz i Marian Sikorski. W 1920 roku komendę przemianowano na dowództwo Obozu Warownego Poznań i Komendy Placu (do 15 lutego 1926 roku) i po tej dacie z powrotem stała się Komendą Miasta. Budynek rozebrano w 1937 roku. W tym miejscu powstał budynek dla Banku Gospodarstwa Krajowego[4].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Dwuskrzydłowy gmach nosił cechy architektury berlińskiej. Gmach od strony placu miał bogatszą dekorację i rozbudowaną kompozycję architektoniczną. W części środkowej dwupiętrowej fasady zastosowano różnej wielkości arkadowe loggie. Balustrady wykonano z kamiennych tralek, a wykończenie konsolek gzymsu i rozetek w attyce było wykonane z ceramiki[4].
Jeszcze w czasach administracji pruskiej front gmachu poddano przebudowie zubażając jego architektonikę, poprzez usunięcie m.in. kamiennych obramowań i tralek balkonów zastępując je żelaznymi kratami[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wydawnictwo Miejskie Posnania, Kronika Miasta Poznania – plac Wolności, 2014/4, Praktyczna lekcja urbanistyki, Grażyna Kodym-Kozaczko, s. 7-34, ISSN 0137-3552
- ↑ Poznań - Wolności plac (ca 1915) [online], wieki.amu.edu.pl [dostęp 2021-01-16].
- ↑ TWIERDZA POZNAN - BUDOWNICTWO WOJSKOWE [online], fort-archiwum.mariwoj.pl [dostęp 2021-01-17].
- ↑ a b c d Wydawnictwo Miejskie Posnania, Kronika Miasta Poznania – plac Wolności, 2014/4, Wojsko na pl. Wolności, Janusz Karwat, s. 63-79, ISSN 0137-3552.
- ↑ a b Arthur Kronthal, Poznań oczami Prusaka wzorowego, Wydawnictwo Miejskie Poznań, 2009, ISBN 978-83-7503-068-6 [dostęp 2021-01-24]., s.104, 199
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wydawnictwo Miejskie Posnania, Kronika Miasta Poznania – Plac Wolności, nr 4/2014, ISSN 0137-3552.
| Pierzeja zachodnia | |
|---|---|
| Pierzeja północna (od zachodu) |
|
| Pierzeja wschodnia (od północy) | |
| Pierzeja południowa (od zachodu) | |
| Obiekty nieistniejące poza pierzejami | |
| Przyległe ulice |
