Budynek szpitala hutniczego spółki Giesche w Katowicach
 nr rej. A/368/12 z 14 lutego 2012 roku
| |
 Budynek b. szpitala od strony ulicy J. Korczaka | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. J. Korczaka 27 |
| Typ budynku |
dawny kompleks szpitalny |
| Styl architektoniczny |
historyzm ceglany z elementami modernizmu |
| Architekt | |
| Inwestor | |
| Kondygnacje |
3+1 |
| Powierzchnia użytkowa |
3 964 m² |
| Rozpoczęcie budowy |
1906 |
| Ukończenie budowy |
1908 |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°16′16,7″N 19°05′06,4″E/50,271306 19,085111
| |
Budynek szpitala hutniczego spółki Giesche – zabytkowy gmach dawnego szpitala z lat 1906–1908, położony przy ulicy J. Korczaka w Katowicach, w granicach dzielnicy Szopienice-Burowiec.
Gmach ten powstał w stylu historyzmu ceglanego z elementami modernizmu według projektu Emila i Georga Zillmannów na zlecenie spółki Georg von Giesches Erben dla pracowników pobliskich zakładów przemysłowych. Jest on wpisany do rejestru zabytków, a dodatkowo wraz z otoczeniem jest objęty ochroną konserwatorską.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Szpital hutniczy zaprojektowano w Roździeniu, na działce po byłej kuźni w sąsiedztwie szybu Heintze kopalni węgla kamiennego Luisenglück, przy drodze prowadzącej do Borek (obecnie ulica J. Korczaka). Powstał on w latach 1906–1908[1] z okazji dwustulecia powstania spółki Georg von Giesches Erben[2]. Uroczyste otwarcie gmachu szpitala odbyło się 11 czerwca 1908 roku. Zaprojektowali go Emil i Georg Zillmannowie, którzy odpowiadają też min. za projekty zabytkowych osiedli patronackich: Giszowca i Nikiszowca[1][2].
Szpital na swoje czas był jednym z najnowocześniejszych zakładów – posiadał około 100 łóżek i działały w nim oddziały: chirurgiczny, chorób zakaźnych, wewnętrzny i ginekologiczny. Dnia 1 lipca 1919 roku przy szpitalu powstała placówka zakonna sióstr Maryi Niepokalanej. W latach międzywojennych dalej działał w gmachu szpital zakładowy dla pracowników pobliskich kopalń i hut[1][3]. W 1937 roku w Szpitalu Hutniczym Spółki Giesche pracę rozpoczął Edmund Gryglewicz, który objął stanowisko ordynatora Oddziału Chorób Wewnętrznych[4].
Po II wojnie światowej szpital został znacjonalizowany[1] i przekształcony na Szpital Miejski nr 7[4]. W 1947 roku opuściły go siostry Maryi Niepokalanej, a w ich miejsce posługę zaczęły siostry boromeuszki, które otworzyły w szpitalu kaplicę[1]. W latach 1974–1975 za zabytkowym gmachem szpitala postawiono według koncepcji Biura Projektów Służby Zdrowia w Katowicach[1] obecny budynek Centrum Psychiatrii w Katowicach im. dr. Krzysztofa Czumy[5].
W 1994 roku zakład działał jako Szpital Miejski nr 5, który funkcjonował do 1997 roku. W 2009 roku gmach dawnego szpitala hutniczego sprzedano będzińskiej firmie – Przedsiębiorstwo Wielobranżowe M. Pasek[1]. Dnia 30 czerwca 2010 roku Rada Miasta w Katowicach uchwaliła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla rejonu ulic: gen. J. Hallera i J. Korczaka, ustalając strefę ochrony konserwatorskiej wokół gmachu szpitala[6]. Sam zaś gmach został wpisany do rejestru zabytków 14 lutego 2012 roku[7]. W tym samym roku rozpoczął się też remont szpitala, lecz z uwagi braki funduszy gmach w 2016 i 2017 roku wystawiono na sprzedaż[1].
Architektura i otoczenie[edytuj | edytuj kod]
Gmach szpitala hutniczego spółki Giesche znajduje się na terenie Katowic, w dzielnicy Szopienice-Burowiec, przy ulicy J. Korczaka 27[1]. Powstał on w stylu historyzmu ceglanego z elementami modernizmu[6]. Został on wybudowany z cegły i piaskowca, na planie prostokąta. Jest obiektem dwupiętrowym z podpiwniczeniem, kryty dwuspadowym dachem pokrytym dachówką. We wnętrzu zachowały się dwubiegunowe klatki schodowe oraz dawna kaplica z witrażami. Za projekt odpowiadają berlińscy architekci: Georg i Emil Zillmannowie[1][2].
Gmach szpitala otacza ogród z drzewami wielu gatunków, w południowo-wschodniej części mieści się portiernia, zaś kompleks szpitalny otacza zabytkowe ogrodzenie[1][2]. Gmach dawnego szpitala wraz z portiernią, parkiem, ogrodzeniem jest objęty ochroną konserwatorską na podstawie przepisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, uchwalonego dla tego obszaru 30 czerwca 2010 roku[6]. Sam zaś gmach szpitala 14 lutego 2012 roku został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/368/12[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k Bulsa 2017-04-03 ↓.
- ↑ a b c d Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 ↓, s. 108.
- ↑ Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 ↓, s. 109.
- ↑ a b Bulsa 2015-04-12 ↓.
- ↑ Centrum Psychiatrii w Katowicach im. dr. Krzysztofa Czumy: Kontakt. centrumpsychiatrii.eu. [dostęp 2021-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-30)]. (pol.).
- ↑ a b c UCHWAŁA NR LXI/1245/10 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 30 czerwca 2010 r. w sprawie uchwalenia: miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulic: Gen. Józefa Hallera i Janusza Korczaka w dzielnicy Szopienice w Katowicach., dzienniki.slask.eu, Katowice, 30 czerwca 2010 [dostęp 2021-08-23] (pol.).
- ↑ a b Narodowy Instytut Dziedzictwa: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków. Województwo śląskie. nid.pl, 2021-06-30. [dostęp 2021-08-23]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Michał Bulsa, Edmund Gryglewicz [online], szopienice.pl, 12 kwietnia 2015 [dostęp 2021-08-23] (pol.).
- Michał Bulsa, Szpital hutniczy w Roździeniu [online], szopienice.pl, 3 kwietnia 2017 [dostęp 2021-08-23] (pol.).
- Michał Bulsa, Grzegorz Grzegorek, Beata Witaszczyk, Domy i gmachy Katowic, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2013, ISBN 978-83-63780-00-5 (pol.).