Cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Jeleniej Górze

Cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła
	A/4954/715 z dnia 26.09.1960.
	cerkiew parafialna
	; Cerkiew od frontu
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Jelenia Góra
Adres	ul. 1 Maja 40
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	wrocławsko-szczecińska
Wezwanie	Świętych Apostołów Piotra i Pawła
Wspomnienie liturgiczne	29 czerwca/12 lipca
Historia
Data zakończenia budowy	1737
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia prawosławna
Poprzednie wyznanie	rzymskokatolickie (do 1925)
Dane świątyni
Styl	barokowy
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Liczba ikonostasów	1
	Położenie na mapie Jeleniej Góry Cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła
	Położenie na mapie Polski Cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła
	50°54′11,1″N 15°44′31,2″E/50,903083 15,742000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Cerkiew pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła – prawosławna cerkiew parafialna w Jeleniej Górze. Należy do dekanatu Lubin diecezji wrocławsko-szczecińskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Cerkiew znajduje się w centrum miasta, przy ulicy 1 Maja 40.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Dawny barokowy kościół Najświętszej Maryi Panny. Wzmiankowany w 1453, zniszczony w czasie wojny trzydziestoletniej.^[1] Wzniesiony w I połowie XVIII w. na fundamentach starszego obiektu. Została odbudowana w latach 1737-1738 przez Caspra Jentscha.^[2] Do 1925 użytkowany przez rzymskich katolików, następnie przekazany władzom miejskim. Oddany w 1948 w użytkowanie Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego; pierwsza Święta Liturgia została odprawiona w pięć lat później. Wyposażenie cerkwi z lat 1948–1952 zgodne z obrządkiem lub przywiezione ze zniszczonych cerkwi na Chełmszczyźnie. Ikonostas dotarł do świątyni z Hrubieszowa z inicjatywy ks. Stefana Bieguna. W zewnętrzne mury cerkwi wmurowane są dobrze zachowane dwa krzyże kamienne z rytami broni (łuk i miecz). Krzyże te nazywane są często krzyżami pokutnymi, co jednak nie ma podstaw w dowodach ani badaniach, a jest oparte jedynie na nieuprawnionym założeniu, że wszystkie stare kamienne krzyże monolitowe, zwłaszcza te z rytami broni, o których pochodzeniu nie zachowały się żadne informacje, są krzyżami pokutnymi (pojednania)^[3], chociaż w rzeczywistości powód fundacji takich krzyży może być różnoraki, tak jak każdego innego krzyża. Niestety hipoteza ta stała się na tyle popularna, że zaczęła być odbierana jako fakt i pojawiać się w lokalnych opracowaniach, informatorach czy przewodnikach jako faktyczna informacja, bez uprzedzenia, że jest to co najwyżej luźny domysł bez żadnych bezpośrednich dowodów.

W drugiej dekadzie XXI w. cerkiew została gruntownie wyremontowana^[4].

Cerkiew wpisano do rejestru zabytków 26 września 1960 pod nr A/4954/715^[5].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Widok ogólny cerkwi
Portal
Krzyże pokutne na bocznej ścianie
Widok ogólny wnętrza
Ikonostas
Golgota

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, s. 126. ISBN 83-213-4366-X.
↑ Cerkiew prawosławna Apostołów Piotra i Pawła – Marienkirche. na str. polska-org.pl
↑ Arkadiusz Dobrzyniecki. Krzyże i kapliczki pokutne ziemi złotoryjskiej – historia pewnego mitu. „Pomniki Dawnego Prawa”. 11–12 (wrzesień–grudzień 2010), s. 32–37, 2010.
↑ ks. Bazyli Sawczuk: Prace konserwatorskie w Jeleniej Górze. diecezjawroclawsko-szczecinska.pl, 17 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-18].
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

M. Bołtryk, Perełka w centrum miasta, Przegląd Prawosławny, nr 1 (199), styczeń 2002, ISSN 1230-1078, ss. 14–15

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Strona parafii prawosławnej w Jeleniej Górze

[pilch-1] Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, s. 126. ISBN 83-213-4366-X.

[2] Cerkiew prawosławna Apostołów Piotra i Pawła – Marienkirche. na str. polska-org.pl

[3] Arkadiusz Dobrzyniecki. Krzyże i kapliczki pokutne ziemi złotoryjskiej – historia pewnego mitu. „Pomniki Dawnego Prawa”. 11–12 (wrzesień–grudzień 2010), s. 32–37, 2010.

[4] s. Bazyli Sawczuk: Prace konserwatorskie w Jeleniej Górze. diecezjawroclawsko-szczecinska.pl, 17 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-18].

[5] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]