Chropicha

Chropicha
	; Arctotis stoechadifolia
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Vernonioideae
Rodzaj	chropicha
	Nazwa systematyczna
	Arctotis L.; Sp. Pl.: 922 (1753)
	Typ nomenklatoryczny
	A. angustifolia Linnaeus
Synonimy
	Anemonospermos Boehm.; Antrospermum Sch.Bip.; Cleitria Schrad.; Damatris Cass.; Lycotis Hoffmanns.; Odontoptera Cass.; Stegonotus Cass.; × Venidioarctotis A.P.Balf.; Venidium Less.;
	Anemonospermos Boehm.; Antrospermum Sch.Bip.; Cleitria Schrad.; Damatris Cass.; Lycotis Hoffmanns.; Odontoptera Cass.; Stegonotus Cass.; × Venidioarctotis A.P.Balf.; Venidium Less.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chropicha^[5], arktotis^[6] (Arctotis L.) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Obejmuje 68 gatunków występujących naturalnie w Afryce południowej w: Namibii, Południowej Afryce, Lesotho i Zimbabwe^[3].

Rośliny z tego rodzaju są uprawiane jako ozdobne, zwłaszcza chropicha wielka^[5] zwana też arktotisem okazałym^[6] A. stoechadifolia^[7]. Gatunek ten jako introdukowany i zdziczały występuje już na wszystkich kontynentach poza Antarktydą^[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Rośliny zielne (jednoroczne i wieloletnie), o pędach owłosionych lub ogruczolonych, często bezłodygowe^[3].
Liście: Skrętoległe, skupione w przyziemną rozetę, całobrzegie do lirowato-pierzasto złożonych^[3].
Kwiaty: Zebrane w pojedyncze i okazałe koszyczki wyrastające na szypułach. Listki okrywy w wielu szeregach, wolne, na brzegu błoniaste, często na szczycie z przydatkami. Dno koszyczka jest płaskie, pokryte bardzo licznymi kwiatami rurkowatymi, obupłciowymi, choć w centrum często występują kwiaty tylko męskie. W zewnętrznej części koszyczka znajduje się pojedynczy szereg kwiatów języczkowych żeńskich o długim, skierowanym na zewnątrz płatku^[3].
Owoce: Niełupki walcowato-stożkowate, bruzdowane lub oskrzydlone, z puchem kielichowym^[3].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny astrowatych (Asteraceae), a w jej obrębie z szeroko ujmowanej podrodziny Cichorioideae^[8], ewentualnie do wyodrębnianej podrodziny Vernonioideae^[9]. Niezależnie od przynależności do podrodziny reprezentuje plemienia Arctotideae i podplemienia Arctotidinae^[8]^[9].

Wykaz gatunków^[3]

Arctotis acaulis L. – arktotis bezłodygowy^[6]
Arctotis acuminata K.Lewin
Arctotis adpressa DC.
Arctotis angustifolia L.
Arctotis arctotoides O.Hoffm.
Arctotis argentea Thunb.
Arctotis aspera L.
Arctotis auriculata Jacq.
Arctotis bellidiastrum (S.Moore) K.Lewin
Arctotis bellidifolia P.J.Bergius
Arctotis bolusii (S.Moore) K.Lewin
Arctotis breviscapa Thunb.
Arctotis campanulata DC.
Arctotis canescens DC.
Arctotis caudata K.Lewin
Arctotis debensis R.J.McKenzie
Arctotis decurrens O.Hoffm.
Arctotis decurrens Jacq.
Arctotis diffusa Thunb.
Arctotis dimorphocarpa R.J.McKenzie
Arctotis discolor Beauverd
Arctotis dregei Turcz.
Arctotis elongata Thunb.
Arctotis erosa Beauverd
Arctotis fastuosa Jacq.
Arctotis flaccida Jacq.
Arctotis formosa Thunb.
Arctotis fosteri N.E.Br.
Arctotis frutescens Norl.
Arctotis glabrata Jacq.
Arctotis glandulosa Thunb.
Arctotis gowerae E.Phillips
Arctotis gumbletonii Hook.f.
Arctotis hirsuta Beauverd
Arctotis hispidula Beauverd
Arctotis incisa Thunb.
Arctotis laciniata Lam.
Arctotis lanceolata Harv.
Arctotis leiocarpa Harv.
Arctotis leucanthemoides Jacq.
Arctotis linearis Thunb.
Arctotis merxmuelleri Friedrich
Arctotis microcephala Beauverd
Arctotis muricata Thunb.
Arctotis paniculata Jacq.
Arctotis perfoliata Beauverd
Arctotis pinnatifida Thunb.
Arctotis pusilla DC.
Arctotis reptans Jacq.
Arctotis revoluta Jacq.
Arctotis rogersii (S.Moore) K.Lewin
Arctotis roodae Hutch.
Arctotis rotundifolia K.Lewin
Arctotis scabra Thunb.
Arctotis schlechteri K.Lewin
Arctotis schraderi (DC.) Beauverd
Arctotis scullyi Dümmer
Arctotis serpens (S.Moore) K.Lewin
Arctotis setosa K.Lewin
Arctotis spinulosa Jacq.
Arctotis stoechadifolia P.J.Bergius – chropicha wielka^[5], arktotis okazały^[6]
Arctotis suffruticosa K.Lewin
Arctotis sulcocarpa K.Lewin
Arctotis tricolor Jacq.
Arctotis venidioides DC.
Arctotis venusta Norl. – arktotis piękny^[6]
Arctotis verbascifolia Harv.
Arctotis virgata Jacq.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-04-22] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-04-22] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Arctotis L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-22].
↑ Arctotis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-04-22].
↑ ^a ^b ^c ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 35, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 28. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 69, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b Genus Arctotis L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-22].
↑ ^a ^b Arctotis L.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-09].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-04-22] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-04-22] (ang.).

[powo-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Arctotis L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-22].

[ing-4] Arctotis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-04-22].

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 35, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[gawrys-6] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 28. ISBN 978-83-925110-5-2.

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 69, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[grin-8] Genus Arctotis L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-22].

[tica-9] Arctotis L.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-09].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]