Czarnoszyj

Czarnoszyj
	; Czarnoszyj purpurowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	babkowate
Rodzaj	czarnoszyj
	Nazwa systematyczna
	Rhodochiton Zucc. ex Otto & A.Dietr.; Verh. Vereins Beförd. Gartenbaues Königl. Preuss. Staaten 10: 152 (1834)
	Typ nomenklatoryczny
	R. volubilis Zuccarini ex Otto et Dietrich
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czarnoszyj, różan^[5] (Rhodochiton Zucc. ex Otto & A.Dietr.) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych. Obejmuje trzy gatunki^[3]. Występują one w Ameryce Środkowej – w południowym Meksyku i Gwatemali^[3]. Czarnoszyj purpurowy Rhodochiton atrosanguineus jest uprawiany, także w Polsce^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Byliny o pędach drewniejących u nasady, wspinających się za pomocą ogonków liściowych owijających się na podporach. Rośliny omszone, ogruczolone do nagich^[6].
Liście: Skrętoległe, pojedyncze, o blaszce trójkątnej lub sercowatej, na brzegu ząbkowanej, czasem drobno^[6].
Kwiaty: Wyrastają pojedynczo w kątach liści na długich, zwisających szypułkach. Działek jest pięć i zrośnięte są w szeroki, dzwonkowaty kielich o równych, całobrzegich łatkach. Płatki korony zrośnięte są u nasady w rurkę walcowatą lub 5-kanciastą, na końcu dwuwargowe. Mają barwę czarnopurpurową do różowo-fioletowej. Pręciki są cztery, w dwóch parach, wystające z rurki korony. Zalążnia górna, podługowatokulista, dwukomorowa, z licznymi zalążkami i szyjką słupka zakończoną główkowatym znamieniem^[6].
Owoce: Okryte trwałym kielichem^[7] torebki zawierające liczne nasiona zaopatrzone w dwa skrzydełka^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj z rodziny babkowatych Plantaginaceae (dawniej tradycyjnie w szeroko ujmowanej rodzinie trędownikowatych Scrophulariaceae), wchodzący w obrębie plemienia Antirrhineae^[8] w skład kladu (zwanego kladem Maurandya) wspólnie ze spokrewnionymi rodzajami: Asarina, Cymbalaria, Maurandella i Maurandya^[9].

Wykaz gatunków^[3]

Rhodochiton atrosanguineus (Zucc.) Rothm. – czarnoszyj purpurowy
Rhodochiton hintonii (Elisens) D.A.Sutton
Rhodochiton nubicola (Elisens) D.A.Sutton

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-01-10] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-01-10] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Rhodochiton Zucc. ex Otto & A.Dietr., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-01-10] .
↑ Rhodochiton Zuccarini ex Otto et Dietrich, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-01-10] .
↑ ^a ^b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 154. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ ^a ^b ^c ^d Joachim W.J.W. Kadereit Joachim W.J.W. (red.), Flowering Plants · Dicotyledons: Lamiales (except Acanthaceae including Avicenniaceae), Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2004, s. 382, ISBN 978-3-642-18617-2, OCLC 851823246 .
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 792, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Genus Rhodochiton Zucc. ex Otto & A. Dietr., [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2023-01-10] .
↑ David C. Tank, Paul M. Beardsley, Scot A. Kelchner, Richard G. Olmstead. Review of the systematics of Scrophulariaceae s.l. and their current disposition. „Australian Systematic Botany”. 19, 4, s. 289-307, 2006. DOI: 10.1071/SB05009.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-01-10] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-01-10] (ang.).

[powo-3] Rhodochiton Zucc. ex Otto & A.Dietr., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-01-10] .

[ing-4] Rhodochiton Zuccarini ex Otto et Dietrich, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-01-10] .

[gawrys-5] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 154. ISBN 978-83-925110-5-2.

[kubitzki-6] Joachim W.J.W. Kadereit Joachim W.J.W. (red.), Flowering Plants · Dicotyledons: Lamiales (except Acanthaceae including Avicenniaceae), Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2004, s. 382, ISBN 978-3-642-18617-2, OCLC 851823246 .

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 792, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[grin-8] Genus Rhodochiton Zucc. ex Otto & A. Dietr., [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2023-01-10] .

[9] David C. Tank, Paul M. Beardsley, Scot A. Kelchner, Richard G. Olmstead. Review of the systematics of Scrophulariaceae s.l. and their current disposition. „Australian Systematic Botany”. 19, 4, s. 289-307, 2006. DOI: 10.1071/SB05009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]