Debora Baron
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 grudnia 1887 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20 sierpnia 1956 |
| Dziedzina sztuki |
literatura |
| Nagrody | |
Debora Baron, także Dewora Baron (ur. 4 grudnia 1887 w Uździe, zm. 20 sierpnia 1956 w Tel Awiwie) – żydowska pisarka.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się 4 grudnia 1887 roku w Uździe, w rodzinie rabina[1]. W chederze ojca otrzymała tradycyjne wykształcenie zwykle dostępne tylko chłopcom[2]. Zadebiutowała w 1905 roku opowiadaniami na łamach „Ha-Melic”[2], wywołując zaskoczenie w środowisku literackim: podejrzewano, że prawdziwym autorem jest dorosły mężczyzna[1]. Wyjechała do brata, by uczęszczać do świeckiej szkoły, rozwijając się w Mińsku i w Kownie[2], gdzie została przyjęta do hebrajskich i jidyszowych kręgów literackich[1]. Do 1910 roku miała już ugruntowaną pozycję literacką[1]; opublikowała 44 opowiadania, z czego dziewięć w jidysz[2]. Częstym tematem jej wczesnej twórczości był obraz sztetlu z punktu widzenia kobiety cierpiącej w patriarchalnym społeczeństwie[1].
Jedna z nielicznych kobiet, której prace przeszły do kanonu literatury hebrajskiej powstałej przed powstaniem państwa Izrael[1].
W 1910 roku wyjechała do Palestyny, gdzie osiadła w Newe Cedek i zajęła się redakcją części literackiej tygodnika „Ha-Poel ha-Cair”[2]. W tym czasie porzuciła jidysz[1]. Rok później wyszła za mąż za redaktora naczelnego gazety Josefa Aharonowicza; para miała jedną córkę[1]. Podczas I wojny światowej rodzina została deportowana do Aleksandrii[2].
Od 1922 roku Baron skupiła się całkowicie na pracy literackiej, wybierając pracę w odosobnieniu[1]. Do połowy lat 50. stworzyła najważniejsze dzieła w swoim dorobku oraz umocniła swą pozycję w historii współczesnej literatury hebrajskiej[2]. Została pierwszą laureatką Nagrody Bialika (1933), otrzymała także Nagrodę Brennera[3]. Jej proza charakteryzowała się wrażliwością na krzywdę słabszych i uciskanych, w szczególności zwracając uwagę na losy kobiet[1]. Mocne emocje i gniew z wczesnych opowiadań zastąpiły w dojrzałej twórczości aluzje i niedopowiedzenia[2]. Jaakow Fichman stwierdził, iż Baron „osiągnęła w prozie swej iście poetycką melodyjność i przejrzystość”[4]. Na jej dorobek składa się 80 opowiadań i jedna nowela[1], a także przekłady literackie na hebrajski, m.in. Pani Bovary Gustave’a Flauberta[1], czy dzieła Antona Czechowa i Jacka Londona[3].
Zmarła 20 sierpnia 1956 roku w Tel Awiwie[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Allison Schachter, Devorah Baron [online], Jewish Women’s Archive [dostęp 2021-11-27] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Nurit Govrin, Baron, Devorah [online], YIVO Encyclopedia [dostęp 2021-11-27].
- ↑ a b Dvora Baron [online], The Institute for the Translation of Hebrew Literature [dostęp 2021-11-27] (ang.).
- ↑ Współczesna literatura hebrajska, „Almanach literacki”, Warszawa: Trybuna Akademicka, 1931, s. 146.