Edith Geheeb

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Edith Johanna Geheeb
Data i miejsce urodzenia

5 sierpnia 1885
Berlin

Data i miejsce śmierci

29 kwietnia 1982
Hasliberg

Zawód, zajęcie

pedagożka

Edith Johanna Geheeb z domu Cassirer, także: Edith Geheeb-Cassirer (ur. 5 sierpnia 1885 w Berlinie, zm. 29 kwietnia 1982 w Haslibergu) – niemiecka pedagożka, żona Paula Geheeba, współzałożycielka szkoły „Odenwald” i „Ecole d'Humanité”[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Edith i Paul Geheeb, 1909

Jej rodzice to Hedwig Cassirer z domu Freund i fabrykant Max Cassirer[2]. Była kuzynką Ernsta Cassirera[1]. Została ochrzczona jako protestanka. Znała język angielski[3].

Ukończyła gimnazjum dla dziewcząt[1]. Następnie uczyła się w dwuletniej Socjalnej Szkole Żeńskiej w Pestalozzi-Froebel Haus w Berlinie[4], by zostać przedszkolanką, ale rodzice sabotowali ten pomysł i nie dopuścili jej do egzaminów. Po wakacjach we Włoszech wróciła do Berlina, by pod okiem Hedwig Heyl i Anny von Gierke pracować w żeńskich stowarzyszeniach pracy socjalnej oraz w żłobkach. Zaangażowała się w ruch kobiecy[3]. Zaczęła współpracować z Alice Salomon, kierowniczką szkoly, którą ukończyła[4]. Wciąż mieszkała z rodzicami, którzy nie popierali jej wyborów[3]. Kiedy w 1908 dowiedziała się o założonym 2 lata wcześniej eksperymentalnym wiejskim ośrodku edukacyjnym, wyjechała z Berlina i zaczęła staż w Wolnej Szkole Wspólnoty w Wickersdorf. Tam poznała Paula Geheeba z żydowskiej zasymilowanej rodziny[1]. Początkowo jej rodzina nie akceptowała związku[5] z powodu niepewnej sytuacji zawodowej Geheeba oraz jego śmiałych pomysłów na reformę szkolnictwa. Ojciec Edith obawiał się, że Paul wybrał Edith ze względów materialnych[3]. Edith była 15 młodsza od Paula[6]. Ostatecznie ślub odbył się 18 października 1909. Małżonkowie zamieszkali w Darmstadt[3].

W międzyczasie Paul Geheeb czynił starania o otwarcie nowej szkoły i nie poświęcał żonie wystarczająco dużo czasu. Niemniej, gdy przyszło do decydowania, Geheebowie wspólnie w dniu 17 kwietnia 1910 otworzyli szkołę z internatem w dzielnicy Ober-Hambach w Heppenheim (Bergstrasse) w Hesji. Od pobliskiego lasu nazwali ją Odenwaldschule Ober-Hambach („Odenwald”)[3][7][8]. Ojciec Edith był fundatorem rozbudowy placówki i do czasu emigracji Geheebów łożył na jej cele[2]. Szkoła była niekwestionowanym liderem reformy szkolnictwa w zakresie koedukacji[6]. Geheebowie czerpali inspirację ze Stanów Zjednoczonych i państw skandynawskich. Realizowali postulaty ruchu feministycznego w zakresie szkolnictwa[4].

Po 1933 z powodu prześladowania Żydów przez nazistów małżonkowie musieli emigrować do Szwajcarii. Zabrali ze sobą niewielką grupą uczniów, która stopniowo się powiększała. Tymczasowo zamieszkali w Versoix nad Jeziorem Genewskim, potem przenieśli się do kantonu Fryburg. Wielu nauczycieli i młodzież mieszkająca w szkole było uchodźcami z Rzeszy. W dniu 7 października 1941 gazeta "Deutsche Reichsanzeiger" opublikowała decyzje ekspatriacyjne Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Rzeszy. Edith Geheeb i jej mąż zostali oficjalnie wysiedleni z Rzeszy Niemieckiej[9][10].

Przez długi czas małżonkowie nie byli w stanie znaleźć lokum dla szkoły. Krótko przed tym, jak szwajcarska policja chciała odebrać im wychowanków, Edith Geheeb znalazła miejsce w Goldern koło Haslibergu, gdzie w 1946 powstała „Ecole d'Humanité”[1][11][12]. Edith do śmierci uczestniczyła w kierowaniu placówką. Stanowiła jej oparcie. Była uważana za racjonalną realistkę, podczas gdy jej mąż miał skłonność do marzycielstwa[13].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

W Laguna Beach znajduje się siedziba Fundacji Edith Geheeb-Cassirer. Jej celem jest zapewnienie wsparcia stypendialnego dla studentów o różnym statusie materialnym i pochodzeniu etnicznym[14], by mieli możliwość rozwijać się w szkołach takich jak Ecole d'Humanité[15].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Geheeb-Cassirer, Edith [online], hls-dhs-dss.ch [dostęp 2021-12-25] (niem.).
  2. ↑ a b Sigrid Bauschinger, Die Cassirers : Unternehmer, Kunsthändler, Philosophen : Biographie einer Familie, München 2015, ISBN 978-3-406-67715-1, OCLC 1223045434 [dostęp 2021-12-25].
  3. ↑ a b c d e f Dennis Shirley, The Politics of Progressive Education: The Odenwaldschule in Nazi Germany, Harvard University Press, 1992, ISBN 978-0-674-68759-2 [dostęp 2021-12-25] (ang.).
  4. ↑ a b c Marian B. Michalik, Maria Żmigrodzka, Kronika kobiet, wyd. 1, Warszawa: Wydawn. "Kronika", 1993, ISBN 83-900331-5-1, OCLC 49931249 [dostęp 2021-12-25].
  5. ↑ Sigrid Bauschinger, Die Cassirers : Unternehmer, Kunsthändler, Philosophen : Biographie einer Familie, München 2015, ISBN 978-3-406-67715-1, OCLC 1223045434 [dostęp 2021-12-25].
  6. ↑ a b Reformpädagogik ist nicht gleich Reformpädagogik [online], archive.ph, 30 sierpnia 2014 [dostęp 2021-12-25].
  7. ↑ Judith Büschel, Edith Geheeb eine Reformpädagogin zwischen pädagogischem Ideal und praktischem Schulmanagement, Berlin 2004, ISBN 978-3-89693-401-7, OCLC 237885799 [dostęp 2021-12-25].
  8. ↑ Ellen Schwitalski, "Werde, die du bist" : Pionierinnen der Reformpädagogik. Die Odenwaldschule im Kaiserreich und in der Weimarer Republik, Bielefeld 2004, ISBN 978-3-8394-0206-1, OCLC 934640718 [dostęp 2021-12-25].
  9. ↑ Michael Hepp, Hans Georg Lehmann, Die Ausbürgerung deutscher Staatsangehöriger 1933-45 nach den im Reichsanzeiger veröffentlichten Listen. Band 1, Listen in chronologischer Reihenfolge = Expatriation lists as published in the "Reichsanzeiger" 1933-45. Volume 1, Lists in chronological order, München: K.G. Saur, 1985, ISBN 978-3-11-095062-5, OCLC 823747007 [dostęp 2021-12-25].
  10. ↑ Hans-Ulrich Grunder, Reformfrauen in der Schule ein Lesebuch, Baltmannsweiler 2005, ISBN 978-3-89676-974-9, OCLC 76766972 [dostęp 2021-12-25].
  11. ↑ Paul Geheeb - Persönlichkeiten - Stadtinformationen - Stadt Geisa [online], archive.ph, 30 sierpnia 2014 [dostęp 2021-12-25].
  12. ↑ Internatsschule Schweiz | Geschichte | Ecole d'Humanité [online], archive.ph, 30 sierpnia 2014 [dostęp 2021-12-25].
  13. ↑ Martin Näf, Paul und Edith Geheeb-Cassirer : Gründer der Odenwaldschule und der École d'humanité : deutsche, schweizerische und internationale Reformpädagogik 1910-1961, Weinheim: Beltz, 2006, ISBN 3-407-32071-X, OCLC 71336593 [dostęp 2021-12-25].
  14. ↑ Edith Geheeb-Cassirer Foundation - GuideStar Profile [online], www.guidestar.org [dostęp 2021-12-25].
  15. ↑ GeheebCassirer.org [online], GeheebCassirer.org [dostęp 2021-12-25] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Edith_Geheeb&oldid=72974278”