Chrześcijańscy Demokraci i Flamandowie
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Skrót |
CD&V |
| Lider | |
| Data założenia |
1968/2001 |
| Adres siedziby | |
| Ideologia polityczna | |
| Członkostwo międzynarodowe |
|
| Grupa w Parlamencie Europejskim |
|
| Młodzieżówka |
JONGCD&V |
| Barwy | |
| Strona internetowa | |
Chrześcijańscy Demokraci i Flamandowie (niderl. Christen-Democratisch en Vlaams, CD&V) – belgijska partia polityczna o profilu chadeckim, działająca na terenie Flandrii. Uczestniczy w strukturach władzy na różnych szczeblach, w tym krajowym. Powstała w 1972, do 2001 funkcjonowała pod nazwą Chrześcijańska Partia Ludowa (niderl. Christelijke Volkspartij, CVP).
Historia
[edytuj | edytuj kod]Historia CD&V sięga czasów PSC-CVP, belgijskiego ugrupowania chrześcijańsko-demokratycznego, powstałego po II wojnie światowej jako sukcesora bloku katolickiego. W partii doszło do rozłamu na tle kwestii językowych. Podział na dwa odrębne ugrupowania został zapoczątkowany w 1968[2], zakończył się ostatecznie w 1972. Działacze francuskojęzyczni kontynuowali działalność w ramach Partii Chrześcijańsko-Społecznej, a niderlandzkojęzyczni prowadzili ją w ramach Chrześcijańskiej Partii Ludowej.
CVP od czasu swojego powstania wchodziła w skład kolejnych belgijskich rządów do 1999, na czele których (z wyjątkiem okresu 1973–1974) stali jej przedstawiciele – Gaston Eyskens, Leo Tindemans, Paul Vanden Boeynants, Wilfried Martens, Mark Eyskens, ponownie Wilfried Martens, Jean-Luc Dehaene.
Drugi rząd tego ostatniego tracił poparcie (m.in. na jego pozycję i notowania partii koalicyjnych negatywnie wpłynęły sprawa Marca Dutroux i skandal dotyczący skażonej żywności). W 1999, po wygranych przez flamandzkich liberałów wyborach, nowy gabinet (pierwszy od 1958 bez udziału ugrupowań chadeckich) sformował Guy Verhofstadt. W 2001 dokonano reorganizacji partii, zmieniono też nazwę na Chrześcijańscy Demokraci i Flamandowie. Po wyborach z 2003 CD&V pozostała w opozycji.
W wyborach w 2007 chadecy (startujący w kartelu wyborczym z Nowym Sojuszem Flamandzkim) uzyskali 30 mandatów w Izbie Reprezentantów. Chadecy weszli do rządu przejściowego, a w 2008 przejęli funkcję premiera. Obejmowali ją kolejno Yves Leterme, Herman Van Rompuy i ponownie pierwszy z nich. Yves Leterme podał się do dymisji wiosną 2010 w związku z rozpadem wielopartyjnej koalicji rządzącej. W przedterminowych wyborach parlamentarnych w 2010 chadecy uzyskali najsłabszy wynik w dotychczasowej historii (17 mandatów w Izbie Reprezentantów i 7 w Senacie)[3][4]. W 2011 partia weszła do koalicji rządowej popierającej rząd, na czele którego stanął waloński socjalista Elio Di Rupo. W 2014 po kolejnych wyborach krajowych i kilkumiesięcznych negocjacjach chadecy dołączyli do nowej koalicji rządowej, w ramach której premierem został Charles Michel[5], którego w 2019 zastąpiła Sophie Wilmès[6]. W 2020 partia przystąpiła do wielopartyjnej koalicji, współtworząc rząd, na czele którego stanął Alexander De Croo[7].
Wyniki wyborcze
[edytuj | edytuj kod]Wybory do Izby Reprezentantów[8]:
- 1981: 19,3% głosów, 43 mandaty
- 1985: 21,3% głosów, 49 mandatów
- 1987: 19,5% głosów, 43 mandaty
- 1991: 16,8% głosów, 39 mandatów
- 1995: 17,2% głosów, 29 mandatów
- 1999: 14,1% głosów, 22 mandaty
- 2003: 13,3% głosów, 21 mandatów
- 2007: 18,5% głosów, 30 mandatów (w tym 5 mandatów N-VA)
- 2010: 10,9% głosów, 17 mandatów
- 2014: 11,6% głosów, 18 mandatów
- 2019: 8,9% głosów, 12 mandatów
- 2024: 8,0% głosów, 11 mandatów[9]
Przewodniczący
[edytuj | edytuj kod]- 1968–1972: Robert Vandekerckhove
- 1972–1979: Wilfried Martens
- 1979–1982: Leo Tindemans
- 1982–1988: Frank Swaelen
- 1988–1993: Herman Van Rompuy
- 1993–1996: Johan Van Hecke
- 1996–1999: Marc Van Peel
- 1999–2003: Stefaan De Clerck
- 2003–2004: Yves Leterme
- 2004–2007: Jo Vandeurzen
- 2007–2008: Etienne Schouppe (p.o.)
- 2008: Wouter Beke (p.o.)
- 2008–2010: Marianne Thyssen
- 2010–2019: Wouter Beke[2]
- 2019: Cindy Franssen i Griet Smaers (p.o.)[10]
- 2019–2022: Joachim Coens
- od 2022 Sammy Mahdi[11]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Chrześcijańscy Demokraci i Flamandowie na stronie Europejskiej Partii Ludowej. [dostęp 2014-10-10]. (ang.).
- ↑ a b Leaders of Belgium. zarate.eu. [dostęp 2021-08-08]. (ang.).
- ↑ Resultaat Kamer van Volksvertegenwoordigers 13 juni 2010. electionresults.belgium.be. [dostęp 2023-12-01]. (niderl.).
- ↑ Resultaat Senaat 13 juni 2010. electionresults.belgium.be. [dostęp 2023-12-01]. (niderl.).
- ↑ Belgium agrees to form coalition government. dw.be, 7 października 2014. [dostęp 2014-10-10]. (ang.).
- ↑ Koning Filip benoemt Sophie Wilmès tot premier. hln.be, 27 października 2019. [dostęp 2019-10-28]. (niderl.).
- ↑ Nouveau gouvernement belge: les militants des sept partis (PS, sp.a, MR, Open VLD, CD&V, Ecolo et Groen) ont dit oui. rtbf.be, 30 września 2020. [dostęp 2020-10-01]. (fr.).
- ↑ Parties and Elections in Europe: Belgium. parties-and-elections.eu. [dostęp 2024-06-12]. (ang.).
- ↑ Verkiezingen 9 juni 2024: Resultaten in cijfers. elections2024.belgium.be. [dostęp 2024-06-12]. (niderl.).
- ↑ Cindy Franssen en Griet Smaers aangesteld als interim-voorzitters van CD&V. hln.be, 8 października 2019. [dostęp 2019-10-23]. (niderl.).
- ↑ Dario Van Fleteren: Sammy Mahdi nu officieel voorzitter van CD&V. standaard.be, 25 czerwca 2022. [dostęp 2022-07-11]. (niderl.).