Gallinula
| Gallinula | |||
| Brisson, 1760[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – kokoszka ciemna (G. tenebrosa) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Gallinula | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Fulica chloropus Linnaeus, 1758 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Gallinula – rodzaj ptaków z podrodziny łysek (Fulicinae) w obrębie rodziny chruścieli (Rallidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące na całym świecie poza obszarami arktycznymi i antarktycznymi[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 25–40 cm, rozpiętość skrzydeł 50–65 cm; masa ciała 173–720 g[4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj zdefiniował w 1760 roku francuski zoolog Mathurin Jacques Brisson w publikacji własnego autorstwa poświęconej ornitologii[1]. Gatunkiem typowym jest (tautonimia) kokoszka zwyczajna (G. chloropus).
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Gallinula: średniowiecznołac. gallinula ‘kokoszka wodna’, nazwana tak dla jej podniesionego ogona i wolnego kroku, od łac. gallinula ‘mała kura, kurczak’, od zdrobnienia gallina ‘kura’, od gallus ‘kogucik’[5].
- Stagnicola: łac. stagnum, stagni ‘basen, bagno’; -cola ‘mieszkaniec’, od colere ‘mieszkać’[6]. Gatunek typowy: Brehm wymienił kilka gatunków – Stagnicola septentrionalis C.L. Brehm, 1831 (= Fulica chloropus Linnaeus, 1758), Fulica chloropus Linnaeus, 1758, Stagnicola minor C.L. Brehm, 1831 (= Fulica chloropus Linnaeus, 1758) i Stagnicola meridionalis[a] C.L. Brehm, 1831 – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Fulica chloropus Linnaeus, 1758[7].
- Porphyriornis: rodzaj Porphyrio Brisson, 1760 (sułtanka); gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos ‘ptak’[8]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Porphyriornis comeri[b] J.A. Allen, 1892.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące gatunki[9]:
- Gallinula nesiotis P.L. Sclater, 1861 – kokoszka atlantycka – takson wymarły pod koniec XIX wieku[10]
- Gallinula comeri (J.A. Allen, 1892) – kokoszka południowa
- Gallinula chloropus (Linnaeus, 1758) – kokoszka zwyczajna
- Gallinula galeata (M.H.C. Lichtenstein, 1818) – kokoszka amerykańska
- Gallinula tenebrosa Gould, 1846 – kokoszka ciemna
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 3. (fr. • łac.).
- ↑ C.L. Brehm. Beschluß der Uebersicht der deutschen Vögel. „Isis von Oken”. 1830, s. kol. 992, 1830. (niem.).
- ↑ J.A. Allen. Description of a new gallinule, from Gough Island. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 4, s. 57, 1892. (ang.).
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Rails, Gallinules, and Coots (Rallidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2024, DOI: 10.2173/bow.rallid1.01 [dostęp 2024-02-09] (ang.), Gallinula.
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Gallinula [dostęp 2021-12-28].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Stagnicola [dostęp 2021-12-28].
- ↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 72. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Porphyriornis [dostęp 2021-12-28].
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Rallidae Rafinesque, 1815 - chruściele - Rails and Coots (wersja: 2024-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-09].
- ↑ BirdLife International, Gallinula nesiotis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-28] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).