Gamma Lyrae
| γ Lyr | |||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
18h 58m 56,622s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+32° 41′ 22,40″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−11,36 ± 0,21 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
32,0 ± 7,4 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
B9 III[1] | ||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||
| Temperatura |
10 000 K[2] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Gamma Lyrae (γ Lyr, Sulafat) – gwiazda w gwiazdozbiorze Lutni. Jest odległa od Słońca o ok. 620 lat świetlnych.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Gwiazda ta ma tradycyjną nazwę Sulafat, która wywodzi się od arabskiego słowa السلحفاة al-sulḥafāt, co oznacza „żółw” i odnosi się do innej dawnej nazwy konstelacji Lutni[2][3]. Inna dawniej używana nazwa Jugum (od łac. iugum, „jarzmo”), wzięła się z błędnego zrozumienia opisu Bayera, który wskazywał położenie gwiazdy na ramie Lutni (właściwie liry)[3]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna zatwierdziła użycie nazwy Sulafat dla określenia tej gwiazdy[4].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Sulafat to błękitny olbrzym należący do typu widmowego B9. Temperatura jego powierzchni to około 10 000 K, jego jasność jest 2100 razy większa od jasności Słońca, a promień 15 razy większy. Masa tej gwiazdy to nieco ponad 5 mas Słońca, około 150 tysięcy lat temu zakończyła ona etap syntezy wodoru w hel w jądrze i proces ten trwa obecnie w otoczce jądra. W ciągu następnych 200 tysięcy lat gwiazda zamieni się w pomarańczowego olbrzyma i pojaśnieje wraz z rozpoczęciem syntezy helu w węgiel w jądrze. Za około 25 milionów lat gwiazda odrzuci otoczkę, tworząc mgławicę planetarną z masywnym węglowo-tlenowym białym karłem w centrum. Sulafat i Sheliak, inna gwiazda Lutni, pomagają astronomom amatorom odnaleźć na niebie Mgławicę Pierścień (M57), położoną w połowie drogi między nimi[2].
Gamma Lyrae ma trzech słabych optycznych towarzyszy: składnik B ma obserwowaną wielkość gwiazdową 12,1m i znajduje się 13,5 sekundy kątowej od olbrzyma (pomiar z 2014 r.); składnik C jest odległy o 178,2″ i ma wielkość 10,6m; składnik D znajduje się 90,6″ od Sulafata, a jego wielkość gwiazdowa to 12,48m[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Gamma Lyrae w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f Jim Kaler: SULAFAT (Gamma Lyrae). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2017-05-11]. (ang.).
- ↑ a b Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 284, 287. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2017-05-11].
- ↑ Mason et al.: WDS J18589+3241A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.