Grzybówka nadwodna
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
grzybówka nadwodna |
| Nazwa systematyczna | |
| Mycena tubarioides (Maire) Kühner Encyclop. Mycol. (Paris) 10: 256 (1938) | |
Grzybówka nadwodna (Mycena tubarioides (Maire) Kühner) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Takson ten opisał w 1830 r. René Charles Maire, nadając mu nazwę Omphalia tubarioide. Obecną, uznaną przez Index Fungorum, nazwę nadał mu Robert Kühner w 1838 r.[1]
Polską nazwę nadała Maria Lisiewska w 1987 r.[2]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2–8 mm, początkowo półkulisty, potem paraboliczny, szeroko dzwonkowaty, w końcu prawie płaski, a nawet nieco wklęsły lub z małym garbkiem. Brzeg początkowo podwinięty, półprzeźroczyście-prążkowany. Nie jest higrofaniczny. Powierzchnia oprószona lub delikatnie owłosiona, błyszcząca, różowa do lilioworóżowej, ciemniejsza w środku, z wiekiem brązowawo-beżowa bez śladów różu[3].
W liczbie 7–11 dochodzących do trzonu, bardzo szerokie, łukowate do wklęsłych, szeroko przyrośnięte lub nieco zbiegające, o barwie od blado różowej do białawej. Ostrza z galaretowatą warstewką i białawo oprószone[3].
Wysokość 7–18 mm, grubość 6–7 mm, u młodych owocników amyloidalny, chrzęstny, walcowaty, równy lub nieco poszerzony przy podstawie. Powierzchnia całkowicie oprószona, w większej części błyszcząca, blado różowa lub biaława z różowym odcieniem, pokryta nielicznymi białawymi, promienistymi włókienkami[3].
Cienki, w kolorze powierzchni, bez wyraźnego zapachu i smaku[3].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 24–32 × 7–12 µm, maczugowate, 4-zarodnikowe, ze sterygmami o długości 3–6 µm. Zarodniki (9–) 9,8–14 × 4–5 (–5,5) µm, Q = 2,3–3,1, Qav ≈ 2,8, wydłużone, pipetowate, gładkie, amyloidalne. Cheilocystydy 13-30 × 5-13 µm, tworzące sterylne pasma, zatopione w galaretowatej substancji i trudne do wykrycia, maczugowate, pokryte raczej nielicznymi lub dość licznymi, mniej lub bardziej równomiernie rozmieszczonymi, prostymi, sporadycznie rozgałęzionymi, cylindrycznymi wybrzuszeniami 1,5–10 × 1–2 µm. Pleurocystyd brak. Trama blaszek dekstrynoidalna, w odczynniku Melzera winna. Strzępki włosków w skórce kapelusza o szerokości 2,5-4 µm, zatopione w galaretowatej materii, gładkie, z prostymi lub rozgałęzionymi wypukłościami 0,5–8 × 0,5–1 µm. Strzępki warstwy korowej trzonu o szerokości 3–4,5 µm, uchyłkowate, z prostymi lub rozgałęzionymi wybrzuszeniami 1–6 × 1–2 µm, komórki końcowe o szerokości 5–9 µm, maczugowate, uchyłkowe. Sprzążki występują w strzępkach wszystkich części grzyba[3].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
W Polsce do 2003 r. podano jedyne stanowisko Mycena tubarioides w Puszczy Niepołomickiej. Władysław Wojewoda zaznacza, że rozprzestrzenienie tego gatunku i stopień zagrożenia w Polsce nie są znane[2].
Grzyb saprotroficzny[2]. Owocniki pojedynczo lub w małych grupach na zbutwiałych osłonkach liści situ (Juncus), pałki (Typha), turzycy (Carex) i łodygach sitowia (Scirpus) w wilgotnych miejscach[3].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Na takich samych siedliskach jak grzybówka nadwodna występują Mycena culmigena, Mycena juncicola i Mycena riparia. Są one również podobne morfologicznie. Grzybówka nadwodna różni się jednak od nich mikroskopowo. Ma galaretowatą warstewkę w kapeluszu i galaretowatą krawędź blaszek, sprzążki w strzępkach oraz inaczej zbudowane cheilocystydy[3]. Z gatunków tych w Polsce występuje tylko grzybówka nadwodna[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-04-24].
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Mycena tubarioides (Maire) Kühner [online] [dostęp 2021-04-24].