Hawajka czubata
| Palmeria dolei[1] | |||
| (S.B. Wilson, 1891) | |||
| |||
,_male,_Bishop_Museum,_Honolulu.JPG)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Palmeria | ||
| Gatunek |
hawajka czubata | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Hawajka czubata[4] (Palmeria dolei, haw. ‘Ākohekohe[5]) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae). Endemit Hawajów. Gatunek krytycznie zagrożony.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
_(8465167320).jpg)
Jest to jedyny przedstawiciel rodzaju Palmeria[4][6]. Nie wyróżnia się podgatunków[4][6].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Hawajka czubata występuje endemicznie na hawajskiej wyspie Maui, obecnie jedynie w jej wschodniej części – na północno-wschodnich zboczach wulkanu Haleakalā. Na sąsiedniej Molokaʻi wyginęła – ostatnie potwierdzone stwierdzenie miało tam miejsce w 1907 roku[3][7].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała do 18 cm[8].
Między oczami znajduje się gęsty czubek[8][9]. Nad okiem płowa plamka, natomiast na karku pomarańczowa półobroża[8]. Ciemne upierzenie, jaśniejsze u młodych osobników[8][9]. Niebieskie policzki oraz niektóre cętki (niekiedy występują także brązowe)[8]. Czarny, wachlarzowaty ogon z białymi plamkami i szarym spodem[8]. Brak dymorfizmu płciowego[8]. Skrzydła brązowe z niebieskimi cętkami i przepasaniem[8].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Zasiedla mgliste, górskie lasy bogate w drzewa ohia z gatunku Metrosideros polymorpha[3][8]. Występuje w przedziale wysokości 1100–2300 m n.p.m., ale zazwyczaj 1500–2100 m n.p.m.[3][7] Ptak trudny do zauważenia ze względu na ciemne ubarwienie i częste mgły w lasach górskich[8][9].
Jest to gatunek wszystkożerny; odżywia się nektarem kwiatów i bezkręgowcami[8] (a zwłaszcza gąsienicami[7]). Kiedy znajdzie dowolny kwiat na drzewie, zaczyna odstraszać inne ptaki swym śpiewem, złożonym z gwizdów, bulgotów i skrzeków[9]. Ptak bardzo hałaśliwy i ruchliwy[8][9].
Mało wiadomo o rozrodzie hawajki czubatej; para tworzy w koronach drzew gniazdo w kształcie czarki, zrobione z materiału roślinnego[8]. Samica składa 2 białe jaja z brązowymi plamkami[8].
Status, zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2004 roku uznaje hawajkę czubatą za gatunek krytycznie zagrożony (CR – critically endangered); wcześniej, od 1994 roku klasyfikowano ją jako gatunek narażony (VU – vulnerable). W 1980 roku liczebność populacji szacowano na 3800 osobników. Trend liczebności uznaje się za spadkowy. Hawajka ta występuje na skrajnie małym obszarze – około 58 km². W przeszłości spadki liczebności tego gatunku powodowało głównie niszczenie i modyfikacja jego siedlisk, a także szybkie rozprzestrzenianie się na niżej położonych obszarach komarów przenoszących groźne choroby. Ponadto na wyspy zostały introdukowane jelenie i świnie, wpływające na hawajskie środowisko. Do innych zagrożeń dla gatunku należy drapieżnictwo introdukowanych kotów, szczurów, płomykówek, prawdopodobnie także mangust złocistych, a ponadto zmiany klimatu[3][7].
W celu ochrony gatunku podejmuje się takie działania jak budowa ogrodzeń na wysokości około 1070 m n.p.m., usuwanie zdziczałych zwierząt kopytnych, obrączkowanie ptaków itp. Podjęto też z powodzeniem próby rozmnażania tych ptaków w niewoli[3][7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Palmeria dolei, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Akohekohe (Palmeria dolei). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Palmeria dolei, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Drepanidini Cabanis, 1847 (wersja: 2020-09-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-22].
- ↑ ‘Ākohekohe. [w:] Maui Forest Bird Recovery Project [on-line]. [dostęp 2021-08-22]. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-22]. (ang.).
- ↑ a b c d e Species factsheet: Palmeria dolei. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-08-22]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Ptaki hawajskich lasów, [w:] David Alderton, Encyklopedia ptaków świata, Peter Barrett, Dragon, 2020, ISBN 978-83-8172-650-4.
- ↑ a b c d e Hawajka czubata. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-08-22]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów w xeno-canto