Henryk Waghalter

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Henryk Waghalter
Data i miejsce urodzenia

1 lutego 1869
Warszawa

Pochodzenie

żydowskie

Data i miejsce śmierci

27 sierpnia 1961
Częstochowa

Instrumenty

wiolonczela

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, wiolonczelista i pedagog

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława I klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie) Kawaler Orderu Palm Akademickich (Francja) Kawaler Orderu Korony Rumunii Komandor Orderu Korony Włoch Kawaler Orderu Korony Włoch

Henryk Waghalter (ur. 1 lutego 1869 w Warszawie, zm. 27 sierpnia 1961 w Częstochowie[1][2][a]) – polski wiolonczelista, kompozytor i pedagog muzyczny pochodzenia żydowskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny muzyków, mieszkającej w Polsce od XVII wieku[3], jego ojciec Abram Waghalter był trębaczem i kontrabasistą[1]. Był bratem Ignacego i Władysława[2]. Studiował w Konserwatorium Warszawskim u Ladislava Aloiza i Antoniego Cinka (wiolonczela) oraz Zygmunta Noskowskiego (kompozycja)[2][3]. Pobierał także lekcje gry na wiolonczeli u Hugo Beckera i Juliusa Klengla oraz kompozycji u Antonína Dvořáka[1][2][3]. Po powrocie do Polski wykładał w Konserwatorium Warszawskim[1][2][3], był też nauczycielem w Instytucie Głuchoniemych[1][2]. Przez wiele lat pełnił funkcję koncertmistrza Teatru Wielkiego w Warszawie, koncertował też jako solista w kraju i za granicą[1][2][3]. W czasie okupacji był mieszkańcem getta warszawskiego[2]. Po 1945 roku osiadł w Częstochowie, gdzie uczył w szkołach muzycznych i grał na wiolonczeli w orkiestrze symfonicznej[1][2]. Był członkiem Związku Kompozytorów Polskich[1]. Pod koniec życia stracił wzrok[1].

Został odznaczony Orderem Odrodzenia Polski, rosyjskim Orderem Świętego Stanisława I i II Klasy, francuskim Orderem Palm Akademickich, krzyżem kawalerskim Orderu Korony Rumunii[1][3], krzyżem kawalerskim[4] i komandorskim Orderu Korony Włoch oraz jednym z orderów papieskich[3].

W czasie II wojny światowej większość kompozycji Waghaltera zaginęła[1]. Dokonał licznych transkrypcji na wiolonczelę, w tym dzieł Fryderyka Chopina[2]. W 1908 roku opublikował w Warszawie podręcznik Nauka instrumentacji na orkiestrę symfoniczną i wojskową, pozbawiony przykładów nutowych, nisko oceniony przez krytykę[1].

Wybrane kompozycje[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych[1][3])

Utwory orkiestrowe

  • 2 symfonie (Es-dur i G-dur)
  • Uwertura polska
  • Szkice symfoniczne
  • 2 suity baletowe
  • marsz Evviva l’arte na orkiestrę symfoniczną
  • Marche caractéristique na orkiestrę symfoniczną
  • Koncert_wiolonczelowy c-moll
  • Paraphrase de concert na temat „Halki” S. Moniuszki na wiolonczelę i orkiestrę

Utwory kameralne

  • 2 kwartety smyczkowe (D-dur i G-dur)
  • Sonata na wiolonczelę i fortepian
  • Concertino na wiolonczelę i fortepian
  • Romanza de la sonate pour violoncelle et piano
  • Gawot na wiolonczelę i fortepian
  • Gawot na wiolonczelę i fortepian
  • Fantaisie sur les motives de l’opéra „Faust” na skrzypce i fortepian
  • Chanson populaire na skrzypce i fortepian
  • Les perles du violoniste, Oeuvres de Karłowicz na skrzypce i fortepian

Utwory solowe

  • Grande polonaise du concert na fortepian
  • Chansons sans paroles na fortepian
  • Valse lente na fortepian
  • Valse lente „Le désir ardent” na fortepian
  • Morceau de concert na harfę solo

Pieśni na głos i fortepian

Utwory sceniczne

  • baśń sceniczna w 4 aktach Złota rybka
  • komedia muzyczna w 1 akcie Pocałunek
  • balet w 2 aktach W ogrodzie

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Podawana jest też błędna data 13 kwietnia 1958 w Katowicach[1][3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 9. ISBN 978-83-224-0935-0.
  2. ↑ a b c d e f g h i j Leon Tadeusz Błaszczyk: Żydzi w kulturze muzycznej ziem polskich w XIX i XX wieku. Słownik biograficzny. Warszawa: Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, 2014, s. 265–266. ISBN 978-83-939735-1-4.
  3. ↑ a b c d e f g h i Słownik muzyków polskich. T. 2. M–Z. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1964, s. 263.
  4. ↑ Jubileusz zasłużonego muzyka. „Kurier Czerwony”, 18 stycznia 1927, s.2

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Henryk_Waghalter&oldid=72664136”