Ireneusz (Banushi)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ireneo Banushi
Metropolita
Ilustracja
Kraj działania

Albania

Data i miejsce urodzenia

18 sierpnia 1906
Szkodra

Data i miejsce śmierci

25 listopada 1973
Tirana

Metropolita diecezji Struga-Prespa
Okres sprawowania

1942–1944

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Autokefaliczny Prawosławny Kościół Albanii

Chirotonia biskupia

1942

Multimedia w Wikimedia Commons

Ireneusz imię świeckie Ilia Banushi, gr. Ηλίας Μπανούση (ur. 18 sierpnia 1906 w Szkodrze, zm. 25 listopada 1973 w Tiranie[1]) – albański biskup prawosławny, więzień sumienia.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny o korzeniach wołoskich, był najmodszym synem Nikolli Banushiego i Nedy. W 1925 ukończył prowadzone przez franciszkanów gimnazjum w Szkodrze[2]. Kolejnym szczeblem jego edukacji było seminarium prawosławne w Cetinju, które ukończył w 1931[3]. W 1938 ukończył studia teologiczne na Uniwersytecie Belgradzkim i powrócił do Albanii[4]. Do 1939 uczył teologii w seminarium im. Apostoła Pawła, a także łaciny i historii w jednym z gimnazjów w Tiranie[5]. Pisał też artykuły do czasopism: Predikimi i Jeta Kristiane.

Uznany za osobę politycznie niepewną w sierpniu 1939 został aresztowany przez włoskie władze okupacyjne i uwięziony w Szkodrze, a następnie internowany w pobliżu Mantui[5]. Powrócił do Tirany w czerwcu 1940 i wrócił do pracy nauczyciela szkoły średniej[3]. W styczniu 1942 został mianowany archimandrytą, w tym samym roku został wyświęcony na biskupa w klasztorze św. Nauma[1]. Po reorganizacji struktur kościelnych w lipcu 1942 został ordynariuszem diecezji Struga-Prespa[2]. W czasie sprawowania urzędu unikał wystąpień publicznych, skupiając się na pisaniu dzieł o tematyce pastoralnej.

Po przejęciu władzy przez komunistów w 1944, granice diecezji albańskich powróciły do stanu sprzed 1942. Banushi miał być przeniesiony na południe Albanii i kierować diecezją w Gjirokastrze. Objęcie diecezji zablokowały władze komunistyczne, dążąc do wyznaczenia kogoś w pełni wobec nich lojalnego. Banushi nie zrezygnował i próbował kierować diecezją z Tirany, gdzie rezydował.

Aresztowany 28 października 1946, w kwietniu 1947 stanął przed sądem wojskowym[1]. Otrzymał wyrok pięciu lat więzienia, za współpracę z okupantem[4]. Przez dwa lata przebywał w więzieniu w Tiranie. Opuścił je w wyniku amnestii 28 kwietnia 1949, wycieńczony gruźlicą, na którą w tym czasie zachorował[1].

Publicznie wypowiadał się przeciwko pozbawieniu Kristofora Kissiego zwierzchnictwa nad Kościołem, uznając takie działania za niekanoniczne[6]. Po podleczeniu został ponownie aresztowany i internowany w jednym z klasztorów w Durrësie. Warunkiem powrotu do życia publicznego była rezygnacja z sakry biskupiej, do czego namawiali go funkcjonariusze Sigurimi. Banushi odmówił i 22 sierpnia 1952 został ponownie aresztowany i skazany na pięć lat więzienia[5]. Po odbyciu kary w 1957 został internowany w klasztorze Ardenica, gdzie miał pełnić posługę jako zwykły ksiądz[5].

W 1967 Albanię ustanowiono państwem ateistycznym, zakazując prowadzenia praktyk religijnych. Grupa uczniów z miejscowej szkoły pod kierunkiem nauczyciela zaopatrzona w kilofy i łopaty skierowała się w stronę klasztoru w Ardenicy, aby go zniszczyć. Poproszony o pomoc przez zakonników Banushi przemówił do uczniów, przekonując ich aby nie niszczyli jednego z najcenniejszych zabytków Albanii[5]. Po zrzuceniu sukni duchownej, Banushi zamieszkał w Lushnji, gdzie pracował jako magazynier przy budowie linii kolejowej, a potem jako księgowy w bazie transportowej[1]. 18 listopada 1973 przywieziono go do Tirany w stanie krytycznym (cierpiał na gruźlicę)[1]. Zmarł tydzień później.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Qazimi Azem: Fjalor enciklopedik i viktimave te terrorit komunist. Tirana: 2012, s. 151-152. ISBN 978-9928-168-01-6. OCLC 849741353. (alb.).
  2. ↑ a b Zenepe Dibra: Fjalor enciklopedik i hapesires shkodrane, vol. 1. Lezhe: Gjergj Fishta, 2015, s. 84-85. (alb.).
  3. ↑ a b Fjalor Enciklopedik Shqiptar, vol. 1. Tirana: 2008, s. 176. (alb.).
  4. ↑ a b Peshkopi Irine Banushi. radiandradi.com. [dostęp 2021-11-25]. (alb.).
  5. ↑ a b c d e When the students started destroying the Ardenica monastery with pickaxes, Irene Banushi came out in front of them and told them testimony. memorie.al. [dostęp 2022-10-13]. (alb.).
  6. ↑ Kryepeshkop Damjan Kokoneshi. = 2022-11-28 [online], albanianorthodox.com, 2020 (alb.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Kristofor Beduli: Episkop Irine Banushi: martir i Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë. Tirana: 2000. (alb.).
  • Tadeusz Czekalski: Zarys dziejów chrześcijaństwa albańskiego w latach 1912-1996. Kraków: 1996. ISBN 83-85527-40-0.
  • Qazimi Azem: Fjalor enciklopedik i viktimave te terrorit komunist. Tirana: 2012, s. 151-152. ISBN 978-9928-168-01-6. OCLC 849741353. (alb.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ireneusz_(Banushi)&oldid=70237139”