Ja-12
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ pojazdu |
ciągnik artyleryjski |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
3 + 8 |
| Historia | |
| Prototypy |
1943 |
| Produkcja |
1943 – 1946 |
| Egzemplarze |
2296 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
1 silnik wysokoprężny rzędowy GMC-4-71, 4-cylindrowy o pojemność 4650 cm3, mocy 112 KM (82,4 kW) przy 2000 obr./min. |
| Długość |
4,89 m |
| Szerokość |
2,44 m |
| Wysokość |
2,21 m[a] |
| Prześwit |
305 mm |
| Masa |
6550 kg (własna) |
| Nacisk jedn. |
0,52 kg/cm2 (z ładunkiem) |
| Osiągi | |
| Prędkość |
37,5 km/h (maksymalna po szosie bez holowanego działa[b]) |
| Zasięg pojazdu |
350 km (po szosie bez holowanego działa[b]) |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) |
0,70 m |
| Rowy (szer.) |
1,80 m |
| Kąt podjazdu |
18° (wraz z holowanym działem[b] |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Związek Radziecki, Polska, Czechosłowacja | |
Ja-12 (ros. Я-12) – radziecki średni ciągnik artyleryjski z okresu II wojny światowej.
Historia konstrukcji[edytuj | edytuj kod]
W związku z zapotrzebowaniem Armii Czerwonej na ciągniki artyleryjskie mogące holować działa i haubice o kalibrze ponad 100 mm, które okazałe zbyt ciężkie dla dotychczas stosowanych ciągnikach półgąsienicowych, w Jarosławskich Zakładach Samochodowych[1] rozpoczęto prace nad budową ciągników artyleryjskich o trakcji gąsienicowej. Pierwszy typ takiego ciągnika oznaczonego jako Ja-11 był jednak nieudany, głównie z uwagi na zbyt słaby silnik. Dlatego też w 1942 roku opracowany kolejny ciągnik oznaczony Ja-12.
Dla uproszczenia jego produkcji w konstrukcji jego zastosowano podwozie z lekkiego czołgu T-70[2], natomiast nadwozie pochodziło z produkowanego w tym zakładzie samochodu ciężarowego JaG-6[2]. Znacznie to uprościło jego produkcję, gdyż zarówno podwozie jak i nadwozie było produkowane seryjnie. W nowym ciągniku zastosowano silnik wysokoprężny produkcji amerykańskiej GMC-4-71[2], które otrzymano w ramach umowy Lend-Lease, zastosowano do niego również przekładnie amerykańskie Spicer 5553. Tak zbudowany pojazd w pełni zaspakajał wymagania wojska, dlatego w sierpniu 1943 roku rozpoczęto seryjną produkcję ciągników artyleryjskich Ja-12.
Produkcja seryjna ciągników Ja-12 trwała do 1946 roku, w tym czasie wyprodukowano łącznie 2296 ciągników tego typu[2].
Użycie[edytuj | edytuj kod]
Ciągniki artyleryjskie Ja-12 były użytkowane w brygadach artylerii Armii Czerwonej, do holowania armat i haubic: armat przeciwlotniczych kal. 85mm, armaty kal. 122 mm, haubicoarmaty kal. 152 mm, haubic kal. 203 mm. Użytkowane był do 1954 roku, przy czym w trakcie remontów w części z nich zamontowano silniki produkcji radzieckiej JaAZ-204[2], który był wierną kopią silnika GMC-4-71, lecz produkowaną już w Jarosławskich Zakładach Samochodowych.
Oprócz Armii Czerwonej ciągniki Ja-12 znalazły się na wyposażeniu oddziałów polskich organizowanych w ZSRR w latach 1943 – 1945[3][2] oraz w I Czechosłowackim Korpusie w ZSRR[2]. W tych też krajach użytkowany także były po zakończeniu II wojny światowej.
Opis pojazdu[edytuj | edytuj kod]
Ciągnik artyleryjski Ja-12 był zbudowany na podwoziu lekkiego czołgu T-70, nie posiadał on jednak opancerzenia. Na tym podwoziu zamontowano nadwozie pochodzące z samochodu ciężarowego JaG-6. Napęd stanowił amerykański silnik wysokoprężny GMC-4-71 o mocy 112 KM. Sterowanie odbywało się za pomocą drążków sterowniczych podobnie jak w czołgu. Za kabiną zamontowana była drewniana skrzynia ładunkowa o ładowności 2 ton. Było tam też miejsce dla 8 żołnierzy obsługi działa[4]. W kabinie było 3 miejsca[4]. Z tyłu pojazdu zamontowano hak holowniczy, który umożliwiał holowanie działa lub przyczepy z ładunkiem o masie 5350 kg[2][5].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W 1943 roku nazwę zakładu zmieniono na Jarosławskie Państwowe Zakładu Samochodowe.
- ↑ a b c d e f g h Е.И. Прочко. Артиллерийские тягачи Красной Армии. „Бронеколлекция: журнал”, s. 20-26, 2005. (ros.).
- ↑ Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie 1939 – 1945 Barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 308, 312. ISBN 83-223-2055-8.
- ↑ a b П.Н. Сергеев. Гусеничные тягачи Красной Армии. Часть 3. „Военные машины: журнал”, s. 29-35, 2004. (ros.).
- ↑ П.Н. Сергеев podaje że mógł holować przyczepę z ładunkiem o masie 8 ton.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Е.И. Прочко. Артиллерийские тягачи Красной Армии. „Бронеколлекция : журнал”, s. 20-26, 2005. (ros.).
- П.Н. Сергеев. Гусеничные тягачи Красной Армии. Часть 3. „Военные машины : журнал”, s. 29-35, 2004. (ros.).
- Praca zbiorowa: Wojsko Polskie 1939 – 1945 Barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 308, 312. ISBN 83-223-2055-8.
