Jacek Prentki

Jacek Prentki

Data i miejsce urodzenia	17 kwietnia 1920 Lyon
Data i miejsce śmierci	29 listopada 2009 Genewa
profesor nauk fizycznych
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Polska Akademia Umiejętności
Status	członek zagraniczny
Uczelnia	UMCS Uniwersytet Warszawski CERN Collège de France

Jacek Prentki (ur. 17 kwietnia 1920 w Lyonie, zm. 29 listopada 2009 w Genewie) - fizyk teoretyczny, badacz fizyki cząstek elementarnych, współzałożyciel Departamentu Fizyki Teoretycznej CERN, profesor Collège de France.

Życiorys

Pochodził z mieszanego małżeństwa, wychowywał się we Francji. Jego ojciec, którego rzadko widywał, gdyż pracował w Kongo, zmarł w 1939 r. Pozbawiona środków do życia matka postanowiła wrócić z synem do Polski. W Warszawie zdał maturę w liceum im. Batorego. Podczas okupacji studiował fizykę na podziemnym Uniwersytecie Warszawskim m.in. u prof. Leonarda Sosnowskiego. Był też raz zatrzymany przez Niemców w łapance ulicznej, ale uciekł z transportu do obozu koncentracyjnego, wyskakując po drodze z pociągu.

Po II wojnie światowej został asystentem prof. Jana Blatona w nowo powstałym Uniwersytecie im. Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie. Następnie pracował jako asystent w Pierwszej Pracowni Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego UW przy ul. Hożej 69.

W 1947 roku dzięki francuskiemu obywatelstwu wyjechał do Paryża. Tutaj poznał swoją żonę, Marię z domu Karbowską (1928-2011), siostrzenicę Bolesława Micińskiego, z którą miał dwóch synów. Później, będąc w kraju z wizytą u matki w 1950 r., Prentki został aresztowany przez UB pod zarzutem szpiegostwa; uzyskał zwolnienie dzięki wstawiennictwu słynnego biologa, który był jego opiekunem podczas wojny.

Na emigracji pracę naukową kontynuował w Centre national de la recherche scientifique, Institut Henri-Poincaré i École Polytechnique. Należał do kręgu uczestników seminarium prof. Alexandru Proca, zajmujących się fizyką cząstek elementarnych. Innym z nich był Bernard d’Espagnat, razem z którym Prentki w 1955 r. dostał angaż do powstającego Departamentu Fizyki Teoretycznej Europejskiego Centrum Badań Jądrowych (CERN) w Genewie, które wspólnie zorganizowali. Prowadził tam badania nad symetrią hadronów w oddziaływaniu słabym i silnym. Dwukrotnie był też kierownikiem Departamentu Fizyki Teoretycznej CERN (1967-1970 i 1975-1982). W latach 1964-1983 jednocześnie wykładał w Collège de France. Czynnym naukowcem pozostawał aż do śmierci; już będąc na emeryturze, nadal trzy razy w tygodniu odwiedzał genewskie laboratorium.

W 1976 r. został laureatem Prix Félix Robin, nadawanej przez Société Française de Physique. W 1991 r. Polskie Towarzystwo Fizyczne nadało mu Medal Mariana Smoluchowskiego. Od 2005 r. był członkiem zagranicznym Wydziału III Matematyczno-Fizyczno-Chemicznego Polskiej Akademii Umiejętności.

Linki zewnętrzne

• Wspomnienie pośmiertne na stronie CERN Courier. cerncourier.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-24)].
• Nekrolog na stronie Wydziału Fizyki UW
• Przedwojenni absolwenci Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie. batory.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-01)].