Jamkóweczka żółtawa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
jamkóweczka żółtawa |
| Nazwa systematyczna | |
| Antrodiella serpula (P. Karst.) Spirin & Niemelä Mycotaxon 96: 231 (2006) | |
Jamkóweczka żółtawa (Antrodiella serpula (P. Karst.) Spirin & Niemelä) – gatunek grzybów należący do rodziny ząbkowcowatych (Steccherinaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Antrodiella, Steccherinaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1887 r. Petter Adolf Karsten nadając mu nazwę Bjerkandera serpula. Potem zaliczany był do różnych rodzajów. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadali mu w 2006 r. W. Spirin i Tuomo Niemelä[1].
Ma 14 synonimów. Niektóre z nich:
- Antrodiella hoehnelii (Bres.) Niemelä 1982
- Coriolus hoehnelii f. resupinatus Domański 1963
- Flaviporus hoehnelii (Bres.) Ginns 1984
- Phellinus magnisporus (Lloyd) M. Fidalgo 1968
- Trametes hoehnelii (Bres.) Pilát 1939
- Tyromyces hoehnelii (Bres.) Komarova 1964[2].
Stanisław Domański w 1967 r. nadał mu polską nazwę wrośniak Hoehnela (dla synonimu Trametes hoehnelii), Władysław Wojewoda w 2003 r. zmienił ją na jamkóweczka żółta (dla synonimu Antrodiella hoehnelii)[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Grzyb poliporoidalny jednoroczny, rozpostarty lub siedzący, w stanie świeżym skórzastym, po wysuszeniu bardzo twardym. Początkowo owocniki są guzkowate, w stanie dojrzałym półeczkowate lub konsolowate o szerokości 10–60 mm, grubości 5–20 mm, wysokości 5–25 mm. Powierzchnia matowa lub delikatnie owłosiona, po wyschnięciu szorstka w dotyku, żółta. Brzeg dość ostry i żółty, obszar resupinacji mały i nieregularny w kształcie. Pory żółte lub kremowe, w liczbie 4–6(–7) na mm, o otworach całych, ząbkowanych lub postrzępionych[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy dimityczny. Strzępki generatywne ze sprzążkami, strzępki szkieletowe wyraźnie CB+, IKI-, w kontekście splecione, średnicy (2–)3-5,2(–6) µm, w tramie równolegle, o średnicy (2,8–)3–4,4(–5,3) µm. W kontekście i górnej części tramy są bardzo grubościenne z wyraźnym, szerokim prześwitem. Czasami na strzępkach są małe, piaszczyste lub sześcienne kryształy. Cystydiole ze stożkowym wierzchołkiem, gleocystyd brak. Podstawki z 4 sterygmami. Zarodniki krótkie cylindryczne, cienkościenne, CB–, IKI– (3,3–)3,6–5(–5,7) x (1,6–)1,8–2,2(–2,5) µm, zakrzywione na całej długości[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Jamkóweczka żółtawa występuje w Europie i Azji[5]. W Polsce w 2003 r. W. Wojewoda przytoczył około 20 stanowisk, ale z uwagą, że jest to gatunek rzadki[3]. Liczne i bardziej aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów[6]. Gatunek znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek rzadki[7].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach liściastych i mieszanych, zwykle na martwych owocnikach błyskoporka promienistego (Xanthoporia radiata) oraz na pniach i gałęziach drzew buka, rzadziej olszy czarnej, brzozy brodawkowatej, graba, leszczyny i lipy[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-11-20] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-11-20] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b O. Miettinen, W. Spirin T. Niemelä, Northern Antrodiella species: the identity of A. semisupina, and type studies of related taxa, „Mycotaxon”, 96, Mycobank, 2006, s. 211–239 [dostęp 2022-11-20] (ang.).
- ↑ Mapa występowania jamkóweczki żółtawej na świecie [online], gbif.org [dostęp 2022-11-20].
- ↑ Aktualne stanowiska jamkóweczki żółtawej w Polsce [online], Na grzyby.pl [dostęp 2022-11-20] (pol.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.