Jan Deierling
Jan Deierling (ur. 7 marca 1878 w Ratajach, zm. 18 września 1952) – polski kupiec.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził ze spolszczonej rodziny bamberskiej. Urodził się 7 marca 1878 w Ratajach, obecnie część Poznania, w rodzinie Józefa (ur. 1852) i Ewy z Rothów (ur. 1851). W 1894 ukończył szkołę wydziałową w Poznaniu i dostał się na praktykę do sklepu żelaznego Gustawa Hempla. W 1898 przeniósł się do przedsiębiorstwa Paula Morgensterna, a gdy ten zmarł w 1902, wszedł w spółkę z jego prawnym spadkobiercą, Ernestem Morgensternem. Przyczynił się wówczas do znaczącego rozwoju przedsiębiorstwa, które zajmowało rozległą parcelę pomiędzy ulicami Szkolną, Wrocławską i Gołębią (Dom handlowy Deierling-Morgenstern). Podczas I wojny światowej odbywał służbę jako intendent w pruskiej armii (m.in. był w Turcji). W 1918 wrócił do Poznania i wziął udział w powstaniu wielkopolskim. Prawdopodobnie w 1919 odkupił udziały Morgensterna od wdowy po nim, Else z domu Klande. Działalność rozwijał odtąd pod szyldem Jan Deierling. Skład żelaza. W Poznaniu ukuło się powiedzenie, że u Deierlinga jest wszystko[1].
W 1926 kupił dawną fabrykę maszyn rolniczych Maxa Kuhla (Agraria) na ulicy Składowej 4 i urządził tam własną hurtownię. Wybudował też wiodącą doń bocznicę kolejową. Zarobione pieniądze w dużej części inwestował w nieruchomości. Zbudował m.in. kamienice przy ul. Niecałej i Grunwaldzkiej[1]. W latach 1932–1936 był sekretarzem Związku Hurtowników Żelaza w Poznaniu, a od 26 września 1938 skarbnikiem Zachodnio-Polskiego Zrzeszenia Hurtowników Żelaza w Poznaniu. Ponadto pełnił funkcje sędziego niezawodowego Sądu Okręgowego i ławnika Sądu Pracy oraz członka komisji szacunkowej przy Izbie Skarbowej[2].
W pierwszych dniach września 1939 został aresztowany przez niemieckich okupantów. Spędził jako zakładnik sześć tygodni w Ratuszu. Jego przedsiębiorstwa zostały rozkradzione przez Niemców. Sklep żelazny przejął Kurt Lenz, a hurtownię firma Eisenhandel und Stahlbau GmbH. Po zwolnieniu z aresztu powrócił do rodziny zamieszkałej w Puszczykowie i tam przebywał przez całą okupację (wcześniej wystawił tam willę według projektu Mariana Pospieszalskiego)[1].
Po zakończeniu II wojny światowej na krótko wznowił działalność sklepu na ul. Szkolnej, ale został on wkrótce znacjonalizowany.
Od 27 grudnia 1923[2] był żonaty z pochodzącą ze Stanisławowa Ewą Błotnicką (1890–1955), z którą miał trzy córki: Ewę po mężu Mielcarek (ur. 1926)[3], Annę i Janinę[1].
Zmarł 18 września 1952[1].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Złoty Krzyż Zasługi (1938)[1]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Aleksandra Paradowska, Letnisko i ziemiański dworek. Historia willi Deierlingów w Puszczykowie, [w:] Kronika Miasta Poznania, nr 3/2016, s.193–196, ISSN 0137-3552.
- ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawwa: 1939, s. 56. [dostęp 2021-07-10].
- ↑ EWA MIELCAREK - Odkryj Poznań - Poznan.pl [online], www.poznan.pl [dostęp 2021-07-10] (pol.).
- Ludzie związani z Poznaniem
- Ludzie związani z Puszczykowem
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Polscy kupcy
- Polacy – żołnierze Armii Cesarstwa Niemieckiego w I wojnie światowej
- Powstańcy wielkopolscy (1918–1919)
- Urodzeni w 1878
- Więźniowie niemieckich władz okupacyjnych w Polsce 1939–1945
- Zmarli w 1952