Jezioro Węgielsztyńskie
54°14′00″N 21°37′36″E/54,233333 21,626667 Jezioro Węgielsztyńskie i wieś Węgielsztyn | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
80,7 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
86,5 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Długość linii brzegowej |
3500 m |
| Objętość |
943,6 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Rzeki zasilające |
dopływ ze Stawków, dopływ spod Prynowa |
| Rzeki wypływające |
dopływ ze Stawków |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie gminy Węgorzewo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu węgorzewskiego  | |
| 54°14′00″N 21°37′36″E/54,233333 21,626667
| |
Jezioro Węgielsztyńskie – jezioro w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Węgorzewo[1].
Położenie i charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Jezioro leży na Pojezierzu Mazurskim[2], w mezoregionie Wielkich Jezior Mazurskich[3], w dorzeczu Ilma–Pregoła[4]. Znajduje się około 10 km w kierunku zachodnim od Węgorzewa[4]. Od strony południowej do jeziora wpływa czwartorzędowy ciek wodny o nazwie dopływ ze Stawków, który następnie wypływa w kierunku północnym i poprzez Oświnkę łączy akwen z jeziorami Rydzówka i Oświn. Do jeziora wpływa także od wschodu ciek wodny określany jako dopływ spod Prynowa[5]. Nad wschodnim brzegiem znajduje się wieś Węgielsztyn[4].
Zbiornik wodny o nierozwiniętej linii brzegowej leży w otoczeniu pól i łąk. Brzegi wysokie, gdzieniegdzie strome[4].
Jezioro ma pochodzenie wytopiskowe, o czym świadczą niewielka głębokość oraz sąsiedztwo kemów[6]. Zgodnie z typologią abiotyczną zbiornik wodny został sklasyfikowany jako jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, niestratyfikowane, leżące na obszarze Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich (6b)[7]. W systemie gospodarki wodnej jest jednolitą częścią wód powierzchniowych Węgielsztyńskie o kodzie LW30528 i podlega Regionalnemu Zarządowi Gospodarki Wodnej w Warszawie, leżąc w regionie wodnym Łyny i Węgorapy[5].
Jezioro leży na terenie obwodu rybackiego jeziora Rydzówka na Kanale Mazurskim – nr 1[8]. Znajduje się na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Jeziora Oświn o łącznej powierzchni 15 182,9 ha[9].
W pobliżu jeziora, około 1 km na południe od Węgielsztyna znajdują się pozostałości staropruskiego grodziska w postaci przekształconego morenowego pagórka nazywanego Grodzisko, którego szczyt sięga 123 m n.p.m. Budowla uległa zniszczeniu prawdopodobnie w XIII wieku[6][10][11].
Przed 1950 jezioro nosiło niemieckie nazwy: Engelsteiner See i Steinweiken See[12].
Morfometria[edytuj | edytuj kod]
Według danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 86,5 ha. Średnia głębokość zbiornika wodnego to 1,1 m, a maksymalna – 2,0 m. Lustro wody znajduje się na wysokości 80,7 m n.p.m. Objętość jeziora wynosi 943,6 tys. m³[2]. Maksymalna długość jeziora to 1100 m, a szerokość 1000 m. Długość linii brzegowej wynosi 3500 m[4].
Inne dane uzyskano natomiast poprzez planimetrię jeziora na mapach w skali 1:50 000 według Państwowego Układu Współrzędnych 1965, zgodnie z poziomem odniesienia Kronsztadt. Otrzymana w ten sposób powierzchnia zbiornika wodnego to 79,5 ha, a wysokość bezwzględna lustra wody – 80,8 m n.p.m.[2]
Przyroda[edytuj | edytuj kod]
W skład pogłowia występujących ryb wchodzą m.in. szczupak, lin i karaś. Roślinność przybrzeżna rozwinięta, porastająca całą linię brzegową, głównie trzcina, ale także pałka wąskolistna i skrzypy. Wśród bardzo obfitej roślinności zanurzonej przeważa rogatek i rdestnica pływająca[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 370, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ a b c Adam Choiński, Katalog Jezior Polski, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 340, ISBN 83-232-1732-7, OCLC 169954726.
- ↑ Roman Zielony, Alina Kliczkowska: Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski 2010. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2012. ISBN 978-83-61633-62-4.
- ↑ a b c d e f Jerzy Waluga, Henryk Chmielewski, Wielkie Jeziora Mazurskie. Północ, Olsztyn: Instytut Rybactwa Śródlądowego, 1999 (Przewodniki wędkarskie; 6), ISBN 83-87506-16-8, OCLC 749533945.
- ↑ a b Dopływ ze Stawków >> Moduł: Obszary Dorzeczy (wynik wyszukiwania). Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. [dostęp 2017-09-03].
- ↑ a b Katarzyna Pochocka-Szwarc, Stanisław Lisicki: Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski, Arkusz Węgorzewo (67). Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny, 2004, s. 9. ISBN 83-7372-666-7.
- ↑ Ministerstwo Środowiska, Raport dla Obszaru Dorzecza Wisły z realizacji art. 5 i 6, zał. II, III, IV Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, marzec 2005, s. 117 [dostęp 2017-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05].
- ↑ Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie: Obwieszczenie nr 3/2016 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 30 września 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia w sprawie ustanowienia obwodów rybackich na publicznych śródlądowych wodach powierzchniowych płynących. edziennik.mazowieckie.pl, 30 września 2016. [dostęp 2020-03-31].
- ↑ Wojewoda Warmińsko-Mazurski: Rozporządzenie Nr 149 Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 13 listopada 2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Jeziora Oświn.. bip.warmia.mazury.pl, 13 listopada 2008. [dostęp 2017-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 lipca 2018)].
- ↑ Rada Miejska w Węgorzewie: Załącznik 1 do Uchwały Nr XXXV/281/2009 Rady Miejskiej w Węgorzewie z dnia 25 marca 2009 r. Plan Odnowy Miejscowości Węgielsztyn na lata 2009–2015. 25 marca 2009. [dostęp 2017-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 września 2017)].
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal 2 iMap ORTO. geoportal.gov.pl. [dostęp 2017-09-03].
- ↑ Poz. 588. Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 4 kwietnia 1950 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości.. „Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 427, 8 maja 1950.