Joanna Chmielewska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Joanna Chmielewska
Ilustracja
Imię i nazwisko

Irena Barbara Kuhn

Data i miejsce urodzenia

2 kwietnia 1932
Warszawa

Data i miejsce śmierci

7 października 2013
Warszawa

Narodowość

polska

Język

polski

Dziedzina sztuki

literatura popularna
literatura dla dzieci i młodzieży

Ważne dzieła
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Strona internetowa
Grób Ireny Kuhn na cmentarzu Powązkowskim (2019)

Joanna Chmielewska, właściwie Irena Barbara Kuhn z domu Becker (ur. 2 kwietnia 1932 w Warszawie, zm. 7 października 2013 tamże) – polska architektka, autorka popularnych powieści sensacyjnych, kryminalnych, komedii obyczajowych, a także książek dla dzieci i młodzieży.

Jej książki zostały przetłumaczone na co najmniej osiem języków[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Najwcześniejsze dzieciństwo pisarka spędziła w Grójcu i Warszawie. Jako dziecko wiele czytała i w bardzo młodym wieku marzyła o napisaniu powieści. Najpierw uczyła się w szkole powszechnej. W 1943 roku została oddana do internatu u Sióstr Zmartwychwstanek na warszawskim Żoliborzu[2]. Następnie uczęszczała do gimnazjum, a później wraz rodzicami wyprowadziła się na jakiś czas do Bytomia, skąd powróciła do Grójca. Okazało się, że jest w jednej klasie ze swoją dawną koleżanką, Janką (późniejszą absolwentką historii na Uniwersytecie Warszawskim), z którą teraz mogła się zaprzyjaźnić. Osoba ta stała się pierwowzorem postaci w kilku powieściach Chmielewskiej, podobnie jak członkowie rodziny pisarki. Również jedna z nauczycielek została opisana w jednym z utworów – Zwyczajnym życiu[3].

Rodzina Chmielewskiej pragnęła, żeby została lekarką, jednak w liceum młodą Joannę zaczęła interesować architektura i ten kierunek studiów wybrała[4]. W czasach szkoły średniej poznała swojego przyszłego męża, Stanisława. Wcześnie zaszła w ciążę i wzięła ślub. Studia zaczęła jako mężatka, a wkrótce (w 1951 roku) urodziła pierwszego syna.

Ukończyła studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, uzyskując tytuł inżyniera architekta. Pracowała m.in. w Samodzielnej Pracowni Architektoniczno-Budowlanej „Blok”, w Energoprojekcie, w Biurze Projektów „Stolica”. Brała udział w budowie Domu Chłopa. Tematyka związana z pracą z tego okresu pojawiała się później w jej powieściach.

Debiutowała w 1958 na łamach czasopisma „Kultura i Życie” jako prozaik. Przez pewien czas pisała w „Kulturze i Sztuce” na tematy związane z architekturą wnętrz[5]. W 1964 miał miejsce debiut książkowy – wydała sensacyjną powieść Klin. Od 1970 zajmowała się wyłącznie twórczością literacką. Łączny nakład jej powieści w Polsce przekroczył 6 mln egzemplarzy[6], a w Rosji – gdzie uważana była za najpoczytniejszą pisarkę zagraniczną – 8 mln[7]. Jej książki tłumaczono na języki obce 107 razy[8].

3 maja 2004 została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[9].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Miała dwóch synów: Jerzego (ur. 1951) i Stanisława Roberta (ur. 1956, używa głównie imienia Robert)[10].

Zmarła 7 października 2013 w Warszawie[11][12]. Została pochowana 14 października 2013 na warszawskich Powązkach[13] (kw. H rząd 5 grób 20).

Genealogia[14][edytuj | edytuj kod]

Prapradziadkowie

Józef Becker
(1808-?)
∞ 08.09.1844
Marianna Maur (1817-?)

Ignacy Borkowski
(01.10.1820-?)
∞ 06.08.1843
Julianna Michalak (1821-?)

Wojciech Koch
(1817-12.04.1877)
∞?
Rozalia Wasilewska (?-?)

Józef Walenty Szwartz (03.02.1826-?)
∞ 22.01.1854
Joanna Luzińska
(10.05.1829-?)

Wawrzyniec Knopocki[15]
(06.08.1832-8.10.1904)
∞ 26.02.1854
Józefa Dziędziela
(17.03.1836-13.04.1869)

Antoni Dąbrowski (12.05.1833-?)
∞ 02.02.1852
Małgorzata Kuza (31.05.1829-01.05.1880)

Franciszek Wojtyra (1822-29.07.1877)[16]
∞ 26.02.1843[17]
Urszula Gnaś (1821-6.11.1892)[18]

Szpitalewski
∞?
NN

Pradziadkowie

Karol Bogumił Becker (1850-?)
∞ 07.10.1876
Julianna Borkowska (1851-10.04.1927)

Antoni Koch(?-?)
∞ 1882
Paulina Magdalena Szwartz (21.06.1862-?)

Ludwik Knopocki (23.08.1862-?)[19]
∞ 24.09.1885
Józefa Dąbrowska (20.10.1862-?)

Bartłomiej Wojtyra (12.08.1854-?)[20]
∞?
Katarzyna Szpitalewska[21] (ok. 1864-?)

Dziadkowie

Paweł Becker (14.01.1883-19.06.1927)
∞ przed 1906
Helena Koch (16.05.1883-15.11.1959)

Franciszek Knopacki (13.11.1889-21.06.1946)[22]
∞ 4.10.1908[23]
Paulina Wojtyra (6.02.1886-?)[24]

Rodzice

Jan Becker (1906-11.03.1983)
∞ przed 1932
Janina Knopacka (1909-1993)

Joanna Chmielewska (02.04.1932-07.10.2013)

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Powieści Joanny Chmielewskiej.

Literatura piękna (dla dorosłych)[edytuj | edytuj kod]

Literatura piękna (cykle dla młodzieży)[edytuj | edytuj kod]

Dla dzieci[edytuj | edytuj kod]

  • 1994: Pafnucy[72]
  • 2003: Las Pafnucego[73]

Poradniki[edytuj | edytuj kod]

  • 1996: Jak wytrzymać z mężczyzną[74]
  • 1996: Jak wytrzymać ze współczesną kobietą[75]
  • 2001: Jak wytrzymać ze sobą nawzajem[76]
  • 2005: Przeciwko babom![77]
  • 2007: Traktat o odchudzaniu[78]

Autobiograficzne[edytuj | edytuj kod]

  • 1993: Autobiografia, tom 1 – Dzieciństwo
  • 1994: Autobiografia, tom 2 – Pierwsza młodość
  • 1994: Autobiografia, tom 3 – Druga młodość
  • 1994: Autobiografia, tom 4 – Trzecia młodość
  • 1994: Autobiografia, Wieczna młodość – aneks do wszystkich pozostałych (w 2000 r. ukazał się jako tom 5 – Wtórna młodość)
  • 2000: Autobiografia, tom 5 – Wtórna młodość
  • 2006: Autobiografia, tom 6 – Stare próchno
  • 2008: Autobiografia, tom 7 – Okropności
  • 2013: Życie (nie)całkiem spokojne

Słuchowiska[edytuj | edytuj kod]

  1. Lesio
  2. Całe zdanie nieboszczyka
  3. Krokodyl z kraju Karoliny
  4. Wszystko czerwone
  5. Klin
  6. Dzikie białko
  7. Wielki Diament cz. 1
  8. Wielki Diament cz. 2
  9. Wielki Diament cz. 3
  10. Romans wszech czasów
  11. Boczne drogi
  12. Kocie worki
  13. Pech
  14. Najstarsza prawnuczka cz. 1
  15. Najstarsza prawnuczka cz. 2
  16. Przeklęta bariera cz. 1
  17. Przeklęta bariera cz. 2
  18. (Nie)Boszczyk mąż cz. 1
  19. (Nie)Boszczyk mąż cz. 2
  20. Złota mucha
  21. Zapalniczka
  22. Studnie przodków
  23. Wszyscy jesteśmy podejrzani
  24. Krowa niebiańska
  25. Depozyt cz. 1
  26. Depozyt cz. 2

Ekranizacje[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Filmowe adaptacje utworów Joanny Chmielewskiej.

Powstało kilka ekranizacji filmowych, opartych na jej książkach. Były to:

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Obecnie „wszech czasów” pisze się rozłącznie, jednak w czasie wydawania książki poprawna była także pisownia „wszechczasów”. Wznowienie książki, wydane w 2006 roku, miało poprawiony tytuł – „wszech czasów”.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Index Translationum.
  2. Joanna Chmielewska: Autobiografia. Dzieciństwo. Warszawa: Vers, 1993, s. 139. ISBN 83-7127-001-1.
  3. Joanna Chmielewska: Autobiografia. Dzieciństwo. Warszawa: Vers, 1993, s. 248. ISBN 83-7127-001-1.
  4. Joanna Chmielewska: Autobiografia. Dzieciństwo. Warszawa: Vers, 1993, s. 307. ISBN 83-7127-001-1.
  5. Agnieszka Dajbor: Hanka Bielicka współczesnej literatury. Gazeta Wyborcza, 1995/10/18. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-22)].
  6. (asz): Joanna Chmielewska kończy 75 lat. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2 kwietnia 2007. [dostęp 2007-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 sierpnia 2012)]. (pol.).
  7. Sylwetki – literatura. Joanna Chmielewska. [dostęp 2008-06-16]. (pol.).
  8. BiBik – pismo MBP w Łodzi. [dostęp 2008-06-15].
  9. Przyznano odznaczenia. [dostęp 2013-10-16].
  10. Joanna Chmielewska: Autobiografia. Pierwsza młodość. Warszawa: Vers, 1994, s. 154. ISBN 83-7127-002-X.
  11. Zmarła pisarka Joanna Chmielewska. PolskieRadiopl, 7 października 2013.
  12. Joanna Chmielewska nie żyje. Jej kryminały bawiły pokolenia. wyborcza.pl. [dostęp 2013-10-07]. (pol.).
  13. Pogrzeb Joanny Chmielewskiej. Autorka kryminałów spoczęła na Powązkach. warszawa.naszemiasto.p. [dostęp 2013-10-14]. (pol.).
  14. [1] [dostęp 2016-01-03].
  15. W akcie chrztu nr 62/1832 z parafii Bolimów jego ojciec Wojciech jest pisany jako Knopocki.
  16. Akt zgonu nr 41/1877 z aktów parafii Starawieś (Archiwum Państwowe w Siedlcach. Zespół 62/229/0/1/64, k. 59v, s. 118).
  17. Akt ślubu nr 14/1843 z aktów parafii Starawieś (Archiwum Państwowe w Siedlcach. Zespół 62/229/0/1/17, s. 82). Tutaj też informacja, że rodzicami Franciszka byli Wojciech Wojtyra i Marta z Kozików, a Urszuli – Mateusz Gnaś i Teresa z Wyszogrodzkich.
  18. Akt zgonu nr 116/1892 z aktów parafii Starawieś (Archiwum Państwowe w Siedlcach. Zespół 62/229/0/1/79, k. 131v).
  19. Pisany też Kunopocki jak np. w akcie chrztu syna Franciszka.
  20. Akt chrztu nr 64/1854 z aktów parafii Starawieś (Archiwum Państwowe w Siedlcach. Zespół 62/229/0/1/28 s. 22).
  21. Pisana też Szpitalska i Szpytalewska w aktach chrztów dzieci.
  22. W akcie chrztu z parafii Bolimów nr 209/1889 ojciec był zapisany jako Kunopocki. Zmarł w Grójcu.
  23. Akt ślubu nr 494/1908 z aktów parafii Wszystkich Świętych w Warszawie (Archiwum Państwowe w Warszawie. Zespół 72/1219/0/142 k. 247v). Tu pisany jako Knopacki i takie nazwisko się ustaliło w rodzinie.
  24. Akt chrztu nr 80/1886 z aktów parafii Starawieś (Archiwum Państwowe w Siedlcach. Zespół 62/229/0/1/73 k. 21v). Miała jedenaścioro rodzeństwa.
  25. DSP, Studnie przodków, Warszawa: Czytelnik, 1979, ISBN 83-07-00020-3, OCLC 7576435 [dostęp 2021-01-22].
  26. Joanna Chmielewska, Szajka bez końca, Warszawa: Polski Dom Wydawniczy, 1990, ISBN 83-7043-160-7, OCLC 749314637 [dostęp 2021-01-22].
  27. Joanna Chmielewska, Dzikie białko, Wyd. 2. w tej serii, Warszawa: Agencja Praw Autorskich i Wyd. „INTERART”, 1990, ISBN 83-85103-34-1, OCLC 41311339 [dostęp 2021-01-22].
  28. Joanna Chmielewska, Dzikie białko. Powieść historyczna z okresu mie̜dzykartkowego, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1990, ISBN 83-203-3308-3, OCLC 24801173 [dostęp 2021-01-22].
  29. Joanna Chmielewska, Wyścigi, Wyd. 2, Warszawa: Polski Dom Wydawniczy, 1992, ISBN 83-7043-122-4, OCLC 38703249 [dostęp 2021-01-22].
  30. Joanna Chmielewska, Tajemnica, Wyd. 2, Warszawa: Agencja Praw Autorskich i Wyd. Interart, 1992, ISBN 83-7060-108-1, OCLC 27004439 [dostęp 2021-01-22].
  31. Joanna Chmielewska, Tajemnica, Wyd. 3, Warszawa: Agencja Praw Autorskich i Wyd. Interart, 1992, ISBN 83-7060-161-8, OCLC 223250996 [dostęp 2021-01-22].
  32. Joanna Chmielewska, Drugi wątek, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1993, ISBN 83-7127-000-3, OCLC 32328410 [dostęp 2021-01-22].
  33. Joanna Chmielewska, Florencja córka diabła, Wyd. 1, Warszawa: Polski Dom Wydawniczy, 1993, ISBN 83-7043-178-X, OCLC 30995422 [dostęp 2021-01-22].
  34. Ewa Wierzchowska, Zbieg okoliczności, Warszawa: Agencja Praw Autorskich i Wydawnictwo „Interart”, 1993, ISBN 83-7060-146-4, OCLC 297855138 [dostęp 2021-01-22].
  35. Joanna Chmielewska, Zbieg okoliczności, Wyd. 1, Gdańsk: Phantom Press International, 1993, ISBN 83-7075-458-9, OCLC 31242613 [dostęp 2021-01-22].
  36. Joanna Chmielewska, Jeden kierunek ruchu, Wyd. 1, Warszawa: Polski Dom Wydawniczy, 1994, ISBN 83-7043-131-3, OCLC 41511289 [dostęp 2021-01-22].
  37. Joanna Chmielewska, Lądowanie w Garwolinie, Warszawa: Vers, 1995, ISBN 83-7127-008-9, OCLC 33807197 [dostęp 2021-01-22].
  38. Joanna Chmielewska, Duża pó́łka, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1995, ISBN 83-7127-012-7, OCLC 34207794 [dostęp 2021-01-22].
  39. Joanna Chmielewska, Dwie głowy i jedna noga, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1996, ISBN 83-7127-017-8, OCLC 35323347 [dostęp 2021-01-22].
  40. a b Joanna Chmielewska, Wielki diament, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1996, ISBN 83-7127-025-9, OCLC 36826215 [dostęp 2021-01-22].
  41. Joanna Chmielewska, Hazard, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1997, ISBN 83-7127-035-6, OCLC 38175912 [dostęp 2021-01-22].
  42. Joanna Chmielewska, Krowa niebiańska, Wydanie 1, Warszawa, ISBN 83-7127-031-3, OCLC 39627737 [dostęp 2021-01-22].
  43. Joanna Chmielewska, Harpie, Wyd. 1, Warszawa: Wyd. „Vers”, 1998, ISBN 83-7127-036-4, OCLC 39487947 [dostęp 2021-01-22].
  44. Joanna Chmielewska, Złota mucha, Wyd. 1, Warszawa: Wyd. VERS, 1998, ISBN 83-7127-037-2, OCLC 40756707 [dostęp 2021-01-22].
  45. Joanna Chmielewska, Depozyt, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1999, ISBN 83-7127-042-9, OCLC 43245912 [dostęp 2021-01-22].
  46. Joanna Chmielewska, Najstarsza prawnuczka, Wyd. 1, Warszawa: Wyd. „Vers”, 1999, ISBN 83-7127-041-0, OCLC 41618072 [dostęp 2021-01-22].
  47. Joanna Chmielewska, Przeklęta bariera, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 2000, ISBN 83-7127-043-7, OCLC 45463413 [dostęp 2021-01-22].
  48. Joanna Chmielewska, Książka ponieka̧d kucharska, Wyd. 1, Warszawa: Wyd. Vers, 2000, ISBN 83-88601-04-0, OCLC 46960928 [dostęp 2021-01-22].
  49. Joanna Chmielewska, Trudny trup, Warszawa: Kobra, 2001, ISBN 83-88791-07-9, OCLC 47922026 [dostęp 2021-01-22].
  50. Joanna Chmielewska, Nieboszczyk mąż, Warszawa: Kobra, 2002, ISBN 83-88791-21-4, OCLC 50239645 [dostęp 2021-01-22].
  51. Joanna Chmielewska, Pech, Warszawa: Kobra, 2002, ISBN 83-88791-28-1, OCLC 51303331 [dostęp 2021-01-22].
  52. Joanna Chmielewska, Babski motyw, Warszawa 2003, ISBN 83-88791-35-4, OCLC 52716667 [dostęp 2021-01-22].
  53. Joanna Chmielewska, Bułgarski bloczek, Warszawa, ISBN 83-88791-45-1, OCLC 54807627 [dostęp 2021-01-22].
  54. Joanna Chmielewska, Kocie worki, Warszawa: Kobra, 2004, ISBN 83-88791-50-8, OCLC 56126556 [dostęp 2021-01-22].
  55. Joanna Chmielewska, Mnie zabić, Warszawa: Kobra, 2005, ISBN 83-88791-61-3, OCLC 57814373 [dostęp 2021-01-22].
  56. Joanna Chmielewska, Krętka blada, Warszawa: Kobra, 2006, ISBN 83-88791-68-0, OCLC 65532658 [dostęp 2021-01-22].
  57. Joanna Chmielewska, Zapalniczka, Warszawa: Kobra, 2007, ISBN 978-83-88791-83-3, OCLC 124504989 [dostęp 2021-01-22].
  58. Joanna Chmielewska, Rzeź bezkręgowców, Warszawa: Kobra, 2007, ISBN 978-83-88791-88-8, OCLC 184964197 [dostęp 2021-01-22].
  59. Joanna Chmielewska, Porwanie, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2009, ISBN 978-83-62136-00-1, OCLC 469142049 [dostęp 2021-01-22].
  60. Joanna Chmielewska, Byczki w pomidorach, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2010, ISBN 978-83-62136-03-2, OCLC 635646818 [dostęp 2021-01-22].
  61. Joanna Chmielewska, Gwałt, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2011, ISBN 978-83-62136-54-4, OCLC 748380608 [dostęp 2021-01-22].
  62. Joanna Chmielewska, Krwawa zemsta, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2012, ISBN 978-83-62136-69-8, OCLC 812289780 [dostęp 2021-01-22].
  63. Joanna Chmielewska, Zbrodnia w efekcie, Wydanie I, Warszawa, ISBN 978-83-62136-70-4, OCLC 863238236 [dostęp 2021-01-22].
  64. Joanna Chmielewska, Nawiedzony dom, Wyd. 1, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1979, ISBN 83-203-0009-6, OCLC 17190207 [dostęp 2021-01-22].
  65. Joanna Chmielewska, Wielkie zasługi, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1981, ISBN 83-203-1202-7, OCLC 749599732 [dostęp 2021-01-22].
  66. Joanna Chmielewska, Duch, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, ISBN 83-03-00287-2, OCLC 316611409 [dostęp 2021-01-22].
  67. Joanna Chmielewska, Skarby., Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988, ISBN 83-203-1879-3, OCLC 499854415 [dostęp 2021-01-22].
  68. Joanna Chmielewska, Ślepe szczęście, Wyd. 1, Warszawa: Wyd. Alfa, 1990, ISBN 83-7001-368-6, OCLC 26199970 [dostęp 2021-01-22].
  69. Joanna Chmielewska, 2/3 sukcesu, Warszawa: Wyd. ALFA, 1991, ISBN 83-7001-618-9, OCLC 38722890 [dostęp 2021-01-22].
  70. Joanna Chmielewska, Wszelki wypadek, Warszawa: Alkazar, 1993, ISBN 83-85784-05-5, OCLC 29694690 [dostęp 2021-01-22].
  71. Joanna Chmielewska, Wszelki wypadek, Warszawa: Agencja Praw Autorskich i Wydawnictw Interart, 1993, ISBN 83-7060-146-4, OCLC 749796001 [dostęp 2021-01-22].
  72. Joanna Chmielewska, Pafnucy, Wyd. 1, Warszawa: Polski Dom Wydawniczy, 1994, ISBN 83-7043-020-1, OCLC 52272663 [dostęp 2021-01-22].
  73. Włodzimierz Kukliński, Las Pafnucego, Warszawa: Kobra Media, 2003, ISBN 83-88791-42-7, OCLC 69560830 [dostęp 2021-01-22].
  74. Joanna Chmielewska, Jak wytrzymać z mężczyzną?, Warszawa: Wyd. Wiedza i Życie, 1996, ISBN 83-86805-61-7, OCLC 36821681 [dostęp 2021-01-22].
  75. Joanna Chmielewska, Jak wytrzymać ze współczesną kobietą?, Warszawa: Wyd. Wiedza i Życie, 1996, ISBN 83-86805-47-1, OCLC 36515756 [dostęp 2021-01-22].
  76. Joanna Chmielewska, Jak wytrzymać ze sobą nawzajem, Warszawa: Kobra, 2001, ISBN 83-88791-12-5, OCLC 49190398 [dostęp 2021-01-22].
  77. Joanna Chmielewska, Przeciwko babom!, Warszawa: Kobra, 2005, ISBN 83-88791-62-1, OCLC 61195427 [dostęp 2021-01-22].
  78. Joanna Chmielewska, Traktat o odchudzaniu, Warszawa: Kobra, 2007, ISBN 978-83-88791-85-7, OCLC 271206270 [dostęp 2021-01-22].
  79. Lekarstwo na miłość w bazie filmpolski.pl
  80. Skradziona kolekcja w bazie filmpolski.pl
  81. Kim jesteś kochanie w bazie filmpolski.pl
  82. Randka z diabłem w bazie filmpolski.pl
  83. Całe zdanie nieboszczyka w bazie filmpolski.pl
  84. Pan ili propal w bazie IMDb (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]