Julian Łukaszewski

Julian Łukaszewski

Portret Juliana Łukaszewskiego, ok. 1878
Data i miejsce urodzenia	1835 Skorzęcin
Data i miejsce śmierci	22 stycznia 1906 Lwów
Zawód, zajęcie	lekarz

Julian Ksawery Łukaszewski ps. Bronisław Groza (ur. 1835 w Skorzęcinie k. Gniezna, zm. 22 stycznia 1906 we Lwowie) – polski lekarz, działacz społeczny, działacz Stronnictwa czerwonych.

Życiorys

Jego ojcem był nauczyciel ludowy Franciszek Xawery Łukaszewski, który po uzupełnieniu wykształcenia na Uniwersytecie Wrocławskim został pedagogiem i literatem. Julian Łukaszewski ukończył w 1858 gimnazjum w Trzemesznie, a następnie dzięki wsparciu finansowemu Seweryna Mielżyńskiego i Towarzystwa Pomocy Naukowej studiował medycynę na Uniwersytecie w Gryfii, Pradze, Krakowie, a ukończył w Berlinie, gdzie 5 sierpnia 1862 uzyskał tytuł doktora medycyny i chirurga. Po powrocie w rodzinne strony zaangażował się w działalność w Komitecie Centralnym Narodowym, w 1862 powierzono mu stworzenie struktur organizacyjnych w zaborze pruskim i organizację transportu broni dla powstańców. W grudniu 1862 przebywając w Bydgoszczy zorganizował tajne spotkanie działaczy patriotycznych m.in. Józefa Demontowicza i Mariana Langiewicza. W marcu 1863 oficjalnie otrzymał funkcję komisarza rządowego na Prusy Zachodnie, a 1 listopada komisarza pełnomocnego na zabór pruski. W czerwcu 1864 unikając aresztowania opuścił ziemie polskie, został zaocznie oskarżony razem z 149 innymi powstańcami w procesie sądowym, który rozpoczął się 7 lipca 1864 w Berlinie. Początkowo przebywał w Paryżu, gdzie działał w Zjednoczeniu Emigracji Polskiej. Od 1865 przebywał na terenie Rumunii pełniąc praktykę lekarską, rok później założył w Mihăileni Stowarzyszenie Biblioteki Polskiej (działające do 1892), które stanowiło nieformalne centrum polskiej emigracji przyciągając Polaków zamieszkujących okolice Bacau, Piatra Neamț, Jassów, Izvoresti, Tecuci, Botoșani, Pașcani. W 1870 został lekarzem naczelnym w szpitalu psychiatrycznym w Jassach, jednocześnie organizował tam kolonie polskie dla uchodźców.

Twórczość

• „Pamiętniki”;
• „Zabór pruski w czasie powstania styczniowego 1863-1864”.

Bibliografia

• Ion Petrică „Historia społeczności polskiej w Rumunii” Związek Polaków w Rumunii, Dom Polski w Bukareszcie. dompolskibukareszt.ro. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)].
• Mirosław Maciorowski „Śmierć naczelnika” Gazeta Wyborcza, Ale Historia 23 stycznia 1863
• Stefan Melkowski „Ziemia chełmińska w zaprzeszłym wieku” Głos uczelni, UMK kwiecień 2003. glos.umk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
• Antoni A. Kamiński „Bakunin i powstanie styczniowe” Le monde diplomatique czerwiec 2013. monde-diplomatique.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-19)].
• Izabela Dylawerska „Julian Łukaszewski, Trzemeszno 1863 - Projekt trzemeszeńskich gimnazjalistów i licealistów”
• Karol Narocz „1863 r. w historii Bydgoszczy”, blog „Historia i ja"

Linki zewnętrzne

• Publikacje Juliana Łukaszewskiego w bibliotece Polona