Karjat Zat Kahl
19°47′N 45°09′E/19,783333 45,150000 Fragment malowidła na murze przedstawiającego dom-wieżę z mieszkańcami z Karjat Al–Fau, w zbiorach Muzeum Wydziału Archeologicznego King Saud University w Rijadzie | |
| Państwo | |
|---|---|
Położenie na mapie Arabii Saudyjskiej  | |
| 19°47′N 45°09′E/19,783333 45,150000
| |
Karjat Zat Kahl także Karjat Al-Fau (arab. قرية الفاو) – dawna stolica królestwa Kindytów, współcześnie stanowisko archeologiczne w prowincji Rijad w Arabii Saudyjskiej z pozostałościami arabskiego miasta z okresu przedislamskiego.
W 2015 roku Karjat Zat Kahl zostało wpisane na saudyjską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Arabia Saudyjska zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Karjat Zat Kahl położone jest ok. 700 km na południowy zachód od stolicy kraju – Rijadu, 180 km na północny wschód od Nadżranu, 100 km na południowy wschód od miasta As-Sulajjil i ok. 150 km od Al-Khamsin[1]. Znajduje się przy północno-zachodniej krawędzi pustyni Ar-Rab al-Chali, w miejscu, gdzie Dżabal Tuwajk przecina Wadi ad-Dawasir u ujścia suchego kanału, nazywanego Al-Fau, stąd też współczesna nazwa Al-Fau[1][2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Karjat był stolicą królestwa Kindytów, głównym ośrodkiem handlowym regionu zlokalizowanym przy starożytnym szlaku handlowym łączącym południe Półwyspu Arabskiego z jego częścią północną[1][2]. Karawany z królestw Saby, Katabanu, Hadramaut, Ma'in czy Himjarytów szły najpierw do Nadżranu, następnie zatrzymywały się w Karjacie, by ruszać do Al-Afladż, skąd szły dalej do Syrii i Mezopotamii[1].
Czas świetności Karjatu minął wraz z nadejściem islamu[1]. Arabscy geografowie nie rozpisywali się o Karjacie, u Al-Bakriego pojawia się jedynie wzmianka, że jest to miejscowość między ’Aqiq Bani ’Uqayl' (współczesnym Wadi ad-Dawasir) a Jemenem[1]. Al-Hamdani w swoim dziele Geografia Półwyspu Arabskiego pisał, że karawany mogą zaczerpnąć wody w miejscu nazywanym Karjatem, gdzie znajdują się starożytne studnie i świątynia wykuta w skale[1].
Stanowisko archeologiczne[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze współczesne doniesienia o Karjacie pochodziły od uczestników wyprawy zorganizowanej w poszukiwaniu ropy naftowej przez Aramco w latach 40. XX w.[1] W 1952 roku do Karjatu udał się brytyjski podróżnik Harry St. John Philby (1885–1960), który sporządził jego opis, odnosząc się do znalezionych tam grobów i inskrypcji[1].
W 1972 roku naukowcy z uniwersytetu w Rijadzie rozpoczęli prace badawcze pod kierownictwem saudyjskiego archeologa Abdulrahmana al-Ansary'ego[1]. Obecnie (stan w roku 2016) prowadzone są prace nad udostępnieniem stanowiska dla zwiedzających[3].
Stanowisko obejmuje pozostałości arabskiego miasta z okresu przedislamskiego, zamieszkanego pomiędzy V w. p.n.e. a V w. n.e.[4] Znajdują się tu pozostałości pałacu z zachowanymi fragmentami malowideł naściennych, świątyni, dwupiętrowego targowiska otoczonego siedmioma wieżami, dzielnicy mieszkalnej, 17 studni i grobowców[5]. Budowle zostały wzniesione z cegieł glinianych w formie prostopadłościanów i sześcianów oraz z kamieni[5]. Świątynia w Karjacie jest pierwszą świątynią odkrytą na terenie Arabii Saudyjskiej[5]. Odkryte grobowce można podzielić na trzy rodzaje: grobowce władców i elit oznaczone inskrypcjami pismem południowoarabskim oraz groby zwykłych mieszkańców[5].
W ruinach budowli znaleziono liczne naczynia gliniane (garnki, dzbany, misy, sita, itd.), ceramiczne i kamienne, narzędzia metalowe, obiekty wykonane ze szkła, biżuterię oraz srebrne i brązowe monety z przedstawieniem postaci siedzącej lub stojącej po jednej stronie i napisem Kahl (imieniem boga Kindytów) po drugiej stronie[6]. Ponadto odkryto fragmenty licznych posagów z brązu, marmuru, piaskowca czy gliny, przedstawiające zarówno postaci ludzkie jak i zwierzęce[7].
Na ścianach odkrytych budowli oraz pobliskich skałach znajduje się liczne inskrypcje pismem południowoarabskim z okresu I–V w. n.e., zawierające m.in. referencje do nazwy miasta Zat Kahl[8].
W 2015 roku Karjat Zat Kahl zostało wpisane na saudyjską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Arabia Saudyjska zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j Abdulrahman al-Ansary: Qaryat al-Fau: A Portrait of Pre-Islamic Civilisation in Saudi Arabia. Riyadh University Press, 1982, s. 15. [dostęp 2017-08-02].
- ↑ a b c UNESCO: Al-Faw Pre-Islamic City in Central Arabia (Qariah). [dostęp 2017-08-01]. (ang.).
- ↑ Saudi Commission for Tourism and National Heritage (SCTH): Qaryat Al Faw. 2016-12-14. [dostęp 2017-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-03)]. (ang.).
- ↑ Abdulrahman al-Ansary: Qaryat al-Fau: A Portrait of Pre-Islamic Civilisation in Saudi Arabia. Riyadh University Press, 1982, s. 29. [dostęp 2017-08-02].
- ↑ a b c d Abdulrahman al-Ansary: Qaryat al-Fau: A Portrait of Pre-Islamic Civilisation in Saudi Arabia. Riyadh University Press, 1982, s. 17. [dostęp 2017-08-02].
- ↑ Abdulrahman al-Ansary: Qaryat al-Fau: A Portrait of Pre-Islamic Civilisation in Saudi Arabia. Riyadh University Press, 1982, s. 22–24. [dostęp 2017-08-02].
- ↑ Abdulrahman al-Ansary: Qaryat al-Fau: A Portrait of Pre-Islamic Civilisation in Saudi Arabia. Riyadh University Press, 1982, s. 24–26. [dostęp 2017-08-02].
- ↑ Abdulrahman al-Ansary: Qaryat al-Fau: A Portrait of Pre-Islamic Civilisation in Saudi Arabia. Riyadh University Press, 1982, s. 28. [dostęp 2017-08-02].