Kościół św. Andrzeja i Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki w Lutomiu

Kościół św. Andrzeja i Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki w Lutomiu
	2383/A z dnia 12.12.1932
	kościół parafialny
	; Widok ogólny
Państwo	Polska
Miejscowość	Lutom
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymsko-katolicki
Parafia	św. Andrzeja Apostoła i NMP Wspomożenia Wiernych w Lutomiu
Wezwanie	św. Andrzeja Apostoła, NMP Wspomożenia Wiernych
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1753
Data zakończenia budowy	1762
Data odbudowy	1862
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
	Położenie na mapie gminy Sieraków Kościół św. Andrzeja i Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki w Lutomiu
	Położenie na mapie Polski Kościół św. Andrzeja i Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki w Lutomiu
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Kościół św. Andrzeja i Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki w Lutomiu
	Położenie na mapie powiatu międzychodzkiego Kościół św. Andrzeja i Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki w Lutomiu
	52°37′37,3980″N 16°08′30,2208″E/52,627055 16,141728
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Andrzeja i Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki w Lutomiu – katolicki kościół parafialny zlokalizowany w Lutomiu, w gminie Sieraków (województwo wielkopolskie).

Historia[edytuj | edytuj kod]

Drewniany kościół parafialny we wsi wzmiankowany był już w połowie XIV wieku. W 1753 żona Henryka Brühla – Franciszka Marianna z hr. Kolovrat-Krakovskych nakazała rozbiórkę poważnie już zniszczonej świątyni. Obecny murowany kościół zbudowano w latach 1753-1762^[1] z fundacji ówczesnej właścicielki wsi Anny Marii z Kolovrathów Brühlowej. Po pożarze w roku 1862 kościół odrestaurowano staraniem proboszcza Stanisława Gintrowskiego (zniesiono loże przy prezbiterium, posadowiono nowy dach i hełm wieży). Odnowiony w 1956 roku, restaurowany w końcu lat 70. i w latach 1982-83^[2].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Świątynia reprezentuje styl późnobarokowy z wyposażeniem barokowym i późnoklasycystycznym. Nakryta jest sklepieniem kolebkowym z lunetami. We wnętrzu obrazy św. Rocha z około 1860 (autorstwa Józefa Kopczyńskiego) i Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVIII wieku. Ambona późnoklasycystyczna^[1].

Przy ołtarzu głównym baldachim wzorowany na tym z katedry gnieźnieńskiej z wizerunkami szlacheckich tarcz herbowych^[1] (Korzbok, Dąbrowa, Grzymała i Leszczyc^[3]). W 2009 odkryto, że konstrukcja ta, uznawana dotąd za konfesję, jest w rzeczywistości jedynym zachowanym w Polsce Castrum Doloris (obozem męki) z przełomu XVII i XVIII wieku. Ponad 10-metrowej wysokości^[3] obiekt wystawiono prawdopodobnie w końcu XVII wieku, w związku z pochówkiem Jana Korzbok-Łąckiego^[4]. Konstrukcja składa się z nastawy w formie baldachimu z lambrekinami opartego na czterech kolumnach o bogatych zdobieniach. Wspomniane tarcze herbowe umieszczone są w lambrekinach. W części górnej, na narożach belkowania ustawiono dwie figury anielskie, spoglądające w kierunku nawy. Całość obiektu wieńczy wyobrażenie gniazda z pelikanem karmiącym pisklęta^[3].

Castrum Doloris najprawdopodobniej pochodzi z innego kościoła z tego rejonu Wielkopolski. Do Lutomia zostało przeniesione wtórnie, a jego funkcja zmieniona^[3].

Otoczenie[edytuj | edytuj kod]

Teren kościelny ogrodzony murem z bramą z czwartej ćwierci XIX wieku^[2].

Przy kościele znajdują się stare nagrobki, m.in. ks. Albina Krzyżańskiego (1854-1929), proboszcza lutomskiego. Płyta nagrobna proboszcza Stanisława Gintrowskiego (1802-1875) wmurowana jest w zewnętrzną ścianę nawy.