Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Średniej Wsi

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny

A-140 z 24.09.1959
Widok od strony prezbiterium
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Średnia Wieś
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
parafia	Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Wezwanie	Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Historia Data zakończenia budowy druga połowa XVI w.
Położenie na mapie gminy Lesko Średnia Wieś, kościół drewniany
Położenie na mapie Polski Średnia Wieś, kościół drewniany
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Średnia Wieś, kościół drewniany
Położenie na mapie powiatu leskiego Średnia Wieś, kościół drewniany
49°25′03,5″N 22°20′27,6″E

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Średniej Wsi – drewniany rzymskokatolicki kościół filialny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, wzniesiony w XVI w., znajdujący się w miejscowości Średnia Wieś.

To najstarszy drewniany kościół katolicki w Bieszczadach.

Kościół włączono do podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej.

Historia

Kościół został zbudowany w drugiej połowie XVI w. jako kaplica dworska rodu Balów. W XVII w. pełniła funkcję zboru protestanckiego. W 1697 odzyskana przez katolików. W 1727 z fundacji Katarzyny Balowej powstało całe wyposażenie świątyni. W czasie gruntownego remontu w latach 1959–68 wymieniono belki, wykonano oszalowanie wewnątrz i stolarkę okienną, a dach pokryto gontem. W latach 1983–84 dobudowano wieżę przy północnej ścianie kościoła oraz wycięto otaczające go stare dęby. W 1991 dobudowano zakrystię po zachodniej stronie prezbiterium.

Architektura i wyposażenie

Kościół to budowla drewniana, konstrukcji zrębowej, na podmurowaniu kamiennym osłoniętym fartuchem gontowym. Nieorientowany, prezbiterium zwrócone na południe, stosunkowo krótkie, zamknięte trójbocznie z dwiema zakrystiami po bokach. Nawa szersza, prostokątna. Wieża konstrukcji słupowej, o ścianach pochyłych z izbicą, zwieńczona cebulastym hełmem blaszanym z latarnią. Dach jednokalenicowy kryty gontem z wieżyczką na sygnaturkę nad nawą, zwieńczoną kopulastym hełmem blaszanym. Na końcach kalenicy balasy zakończone ażurową plakietką od prezbiterium i krzyżem do strony wieży. Ściany zewnętrzne oszalowane gontem.

• 
  Wejście
• 
  Wnętrze
• 
  Wieża

Wewnątrz stropy płaskie. Na ścianach i stropie polichromia figuralna i iluzjonistyczna z I połowy XVIII w. W prezbiterium malowane podziały architektoniczne. Chór muzyczny wsparty na dwóch słupach. Późnobarokowy ołtarz główny i dwa ołtarze boczne są dziełem snycerzy krośnieńskich. Płaskorzeźbione stacje drogi krzyżowej zawieszone w nawie i rzeźbę Ostatniej Wieczerzy w kruchcie wykonał Jędrek Wasielewski „Połonina”.

Inne

W XIX w. Henrietta Ewa Ankwiczówna, która zapisała się w historii jako młodzieńcza miłość Adama Mickiewicza (adresatka jego wierszy: Do mego Cziczerona i Do Henrietty oraz pierwowzór postaci Ewy Horeszkówny w Panu Tadeuszu), odziedziczyła wieś z kościołem po babce Balównie. Wiele czasu spędzała na modlitwie w tej świątyni.