Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Strzyżowie

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
	A/1466 z dnia 15.04.1983
	kościół parafialny
	; Widok ogólny
Państwo	Polska
Miejscowość	Strzyżów
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	Kościół łaciński
Diecezja	Diecezja zamojsko-lubaczowska
Wezwanie	Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1817
Aktualne przeznaczenie	czynny kościół
Poprzednie wyznanie	katolicyzm (obrządek unicki), prawosławie
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • drewno
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Ołtarz; • liczba ołtarzy; • wezwania ołtarzy bocznych	; 3; św. Stanisław Kostka, Przemienienie Pańskie
Liczba naw	1
	Położenie na mapie gminy Horodło Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
	Położenie na mapie Polski Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
	Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
	50°50′30,9″N 24°01′36,7″E/50,841917 24,026861
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny – rzymskokatolicki kościół w Strzyżowie, pierwotnie cerkiew unicka, a następnie prawosławna.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Unicka cerkiew w Strzyżowie została wzniesiona w 1724. Na jej miejscu w 1817, z inicjatywy ks. Eliasza Zborowickiego, zbudowano nową świątynię. W 1875, wskutek likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, strzyżowska świątynia została przymusowo zamieniona na cerkiew prawosławną^[2].

W dwudziestoleciu międzywojennym cerkiew w Strzyżowie pozostała czynna. Należała do parafii wchodzącej w skład struktur dekanatu hrubieszowskiego diecezji warszawsko-chełmskiej, liczącej 2843 wiernych w latach 20. i 3820 w 1939^[3]. Po II wojnie światowej (w czasie której budowla doznała znacznych strat^[2]) i wysiedleniach ludności ukraińskiej wyznania prawosławnego obiekt przeszedł na własność katolików^[4]. W 1946 został rekoncyliowany na kościół, zaś rok później stał się świątynią parafialną. Po zmianie wyznania budowla została przebudowana: usunięto z niej wejścia boczne, poszerzono przedsionek, zacierając cechy pierwotnego stylu obiektu^[2].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Kościół w Strzyżowie jest budowlą drewnianą, o konstrukcji zrębowej, szalowaną, orientowaną, jednonawową. Jedyna nawa świątyni została przedłużona po przebudowie cerkwi na kościół. Pomieszczenie ołtarzowe w kościele jest zamknięte trójbocznie, od północy przylega do niego zakrystia. Nawa i prezbiterium kryte są pozornymi sklepieniami o łuku spłaszczonym, zakrystię kryje strop^[2]. Nad całą budowlą znajdują się dachy dwuspadowe, nad nawą wzniesiona została pojedyncza wieżyczka z sygnaturką^[2]. Dzwonnica kościelna jest wolno stojącą konstrukcją wybudowaną w tym samym czasie, co cała budowla sakralna. Jest to obiekt drewniany, szalowany, o konstrukcji słupowo-ramowej, czworoboczny, zwieńczony dachem namiotowym^[2].

We wnętrzu kościoła znajdują się trzy dziewiętnastowieczne ołtarze: główny z wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz dwa boczne. Boczne ołtarze św. Stanisława Kostki i Przemienienia Pańskiego mają pochodzenie unickie i znajdowały się pierwotnie w cerkwi w Horodle. Z tej samej świątyni pochodzi obraz Ostatniej Wieczerzy, także namalowany w XIX w. W tym samym stuleciu powstała ambona, również przeniesiona z Horodła. W strzyżowskim kościele znajdują się również rzeźby dwóch aniołków wykonanych w stylu barokowym. Pozostałe elementy wyposażenia (druga ambona, chrzcielnica, ławki, konfesjonały) powstały w 1939 w pracowni Czesława Łacińskiego w Hrubieszowie^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2016-04-04] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Strzyżów parafia pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny
↑ Grzesiak K.: Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918-1939. Wydawnictwo Archidiecezjalne GAUDIUM, 2010, s. 57. ISBN 978-83-7548-003-0.
↑ Grzesiak K.: Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918-1939. Wydawnictwo Archidiecezjalne GAUDIUM, 2010, s. 556-557. ISBN 978-83-7548-003-0.

[1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2016-04-04] .

[zam-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Strzyżów parafia pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny

[3] Grzesiak K.: Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918-1939. Wydawnictwo Archidiecezjalne GAUDIUM, 2010, s. 57. ISBN 978-83-7548-003-0.

[4] Grzesiak K.: Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918-1939. Wydawnictwo Archidiecezjalne GAUDIUM, 2010, s. 556-557. ISBN 978-83-7548-003-0.

[1]

[2]

[3]

[4]