Kościół Podwyższenia Świętego Krzyża w Moszczance
| kościół parafialny | |||||||||||
 Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (2012) | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Parafia | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie gminy Prudnik  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |||||||||||
 50°17′34,19″N 17°29′06,00″E/50,292830 17,485000
| |||||||||||
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Moszczance – rzymskokatolicki kościół parafialny w Moszczance, należący do parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Moszczance, w dekanacie Prudnik, diecezji opolskiej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o kościele w Moszczance pochodzi z dokumentu z 1331. W dokumencie jako świadek wpisany jest „Laurentius plebanus de Longoponte”, czyli Lorenc – proboszcz Longoponte (Moszczanki). Powstanie parafii przypisuje się na koniec XVIII wieku, lecz najpóźniej tuż po założeniu pobliskiej Łąki Prudnickiej. Pierwszą znaną świątynię w Moszczance, prawdopodobnie pod wezwaniem Świętego Krzyża, zbudował w latach 1327–1333 niemiecki szlachcic Berka von Dubá. Kościół był zbudowany z drewna, znajdował się przy obecnym cmentarzu katolickim[1].
W 1535 kościół w Moszczance trafił w ręce protestantów. W XVII wieku Moszczanka była własnością rodziny Mettichów z Łąki Prudnickiej[1]. W 1640 w Moszczance, po ponownym przejęciu parafii przez katolików po reformacji, powstał duży barokowy kościół pod wezwaniem Podwyższenia Świętego Krzyża[2]. Sytuacja finansowa hrabiego Metticha się pogorszyła i coraz trudniej było o wypełnienie obowiązków patronalnych względem kościoła w Moszczance. Ojciec Schwester w „Kronice parafii Moszczanka-Łąka” opisuje zdarzenie z 1716: „…w swej łaskawości hrabia osobiście zezwolił proboszczowi sprzedać cynowe trumny z rodowej krypty grobowej a dochód w wysokości 367 talarów i 5 srebrnych groszy obrócić na zaspokojenie potrzeb budowlanych kościoła”[1].
W 1945 dzwon z kościoła, skategoryzowany jako „dzwon o wielkiej wartości zabytkowej i historycznej”, został przetopiony na cele wojenne[3]. Podczas walk w rejonie Prudnika[4], przed przybyciem Armii Czerwonej do Moszczanki, w Wielki Piątek (16 lub 17 marca) 1945, kościół został wysadzony w powietrze po ewakuacji mieszkańców wsi do Czech. Za wybuch odpowiedzialny był Born – dyrektor szkoły w Moszczance. Planował wysadzenie jedynie wieży kościelnej. Zlecił to zadanie trzem mieszkańcom, jednak nie chcieli tego zrobić, za co zostali zabici. Działający sam Born źle wyliczył ładunek i oprócz wieży, wysadził cały kościół z plebanią[1]. Obecnie w miejscu wysadzonego kościoła znajduje się kaplica cmentarna.
Po zakończeniu II wojny światowej, jako kościół używano zastępczo zaadaptowanej restauracji[2]. Działka budowlana na nowy kościół została wykupiona już w 1948, jednak dopiero w 1982 rozpoczęła się jego budowa, która została ukończona w 1988. Świątynia, poświęcona przez biskupa Gerarda Kusza[5], została oddana do użytku 17 grudnia 1988[1].
-
Rysunek kościoła w XVIII w. autorstwa Friedricha Bernharda Wernera -
Pocztówka z początku XX w. przedstawiająca kościół Podwyższenia Krzyża Świętego -
Kaplica w miejscu wysadzonego kościoła -
Wnętrze kościoła
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Historia Moszczanki [online], Sołectwo Moszczanka [dostęp 2021-10-04] (pol.).
- ↑ a b Kasza 2020 ↓, s. 705.
- ↑ Przemysław Nadolski, Losy dzwonów kościelnych ziemi oleskiej w kontekście drugiej wojny światowej, „Rocznik Powiatu Oleskiego”, Andrzej Szklanny – redaktor, 8, Olesno: Starostwo Powiatowe, 2015, s. 38, ISBN 978-83-7342-456-2, ISSN 1899-4210.
- ↑ Kasza 2020 ↓, s. 706.
- ↑ Parafie według dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2018-10-05] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.