Kościół Sant’Agnese w Wenecji
| oratorium | |||||||||||||||
_Facciata.jpg) Fasada kościoła od strony Campo Sant’Agnese | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Adres |
Calle S. Domenico, Dorsoduro, 791a, 30123 Venezia VE | ||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |||||||||||||||
 45°25′47,24″N 12°19′41,45″E/45,429789 12,328181
| |||||||||||||||
Kościół Sant’Agnese (pl. kościół św. Agnieszki) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji w dzielnicy (sestiere) Dorsoduro. Pełni funkcję oratorium Istituto Cavanis (Congregazione delle Scuole di Carità).
Historia[edytuj | edytuj kod]
XI–XVIII w.[edytuj | edytuj kod]
Kościół został zbudowany prawdopodobnie na początku XI wieku z inicjatywy rodziny Molini (lub Molina). Dokumenty z 1081 roku świadczą, iz pełnił wówczas funkcję kościoła parafialnego. Zniszczony w 1105 roku przez gwałtowny pożar, został następnie odbudowany, a pod koniec XIII wieku odnowiony[1].
W przeciwieństwie do wielu innych świątyń weneckich, kościół SantAgnese nigdy nie przeszedł radykalnej przebudowy, a raczej szereg drobnych modyfikacji, dokonywanych przy okazji jego kolejnych renowacji. Wewnętrzny system dekoracyjny, struktura budynku i jego charakter bazyliki wenecko-bizantyńskiej zostały zachowane. Ściana boczna nawy głównej od strony Campo Sant’Agnese była podzielona podwójnymi ślepymi arkadami z cegły, wspartymi na lizenach[2]. W 1321 roku został konsekrowany przez biskupów: Giovanniego Zane, biskupa Caorle, Giovanniego Magniego, biskupa Jesolo i Ottonella, biskupa Chioggii[1]. Na mapie Jacopo de’ Barbari z 1500 roku widoczne jest portego[a] przed fasadą kościoła, pochodzące prawdopodobnie z czasów gotyckich. Prezbiterium było zakończone półokrągłą apsydą, a do prawej nawy przylegała wysoka kampanila[2].
W latach 1604 i 1670 udekorowano jego wnętrze (w 1670 pod nadzorem Lodovica Bruzzoniego). Kolejne prace restauracyjne przeprowadzono w roku 1733[3]. Do 1807 roku kościół miał status kolegiaty, zarządzanej przez kapitułę złożoną z dwóch kapłanów tytularnych, diakona i subdiakona, którzy pierwotnie wspólnie zarządzali majątkiem, dzieląc między siebie obowiązki związane z opieką duchową i duszpasterską i sprawowaniem liturgii. Z czasem obowiązki te przejął proboszcz, wspomagany w razie potrzeby przez zakrystiana[1].
XIX w.[edytuj | edytuj kod]
Na mocy dekretu napoleońskiego Królestwa Włoch z 5 czerwca 1805 roku (oraz kolejnych dekretów) zainicjowano w Wenecji proces kasat i przekształceń kościołów i klasztorów oraz zmian granic parafii[4]. W 1810 roku parafia Sant’Agnese została zniesiona, a jej terytorium włączone do nowo erygowanej parafii Santa Maria del Rosario (potocznie Gesuati)[1]. Kościół został ogołocony z dzieł sztuki i wyposażenia. Przez pewien czas był wykorzystywany jako magazyn drewna opałowego i węgla[3]. 3 maja 1839 roku został nabyty przez Francesca Charmeta, który 18 listopada tego samego roku przekazał go braciom Antonangelowi i Marcantoniowi Cavanis[2], prowadzącym od 1802 roku w pomieszczeniach przylegających do świątyni męski instytut charytatywny[1]. W kościele przeprowadzono prace konserwatorskie wnętrza i fasady[3]. W lipcu 1854 roku kościół został ponownie otwarty dla kultu. W 1867 roku został, wraz z przeniesieniem prawa własności na gminę Wenecja, zamknięty. W 1871 roku gmina przekazała go ponownie patriarsze Wenecji, a ten ostatecznie scedował go na rzecz Instytutu Cavanis[1]. W roku następnym kościół został ponownie otwarty dla kultu jako oratorium instytutu[3].
XX w.[edytuj | edytuj kod]
W 1939 roku przeprowadzono w nim kolejne prace konserwatorskie[3], w wyniku których został on praktycznie zbudowany od nowa: z jego dawnego, zewnętrznego wyglądu zachowało się tylko kilka łuków, a wewnątrz - niektóre fragmenty dekoracji freskowej z XIV wieku[2].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
_Campanile_a_vela.jpg)
Portal i fasada[edytuj | edytuj kod]
Niefortunna „renowacja”, której poddano kościół w 1939 roku, doprowadziła do całkowitej utraty wytwornej fasady z kamienia istryjskiego, której bloki zostały rozebrane i sprzedane, dzięki czemu wejście do kościoła cofnęło się o kilka metrów w porównaniu ze stanem pierwotnym. Dzisiejsza fasada prezentuje się jako prosta, ceglana konstrukcja[2]. Pomimo zmian architektonicznych sam kościół zachował jednak, w przeciwieństwie do wielu innych świątyń weneckich, czysty styl trzynawowej bazyliki bez transeptu[5].
Kampanila[edytuj | edytuj kod]
XII-wieczna kampanila została rozebrana w latach 1837–1838, przetrwała jednak jej dolna część, zwieńczona trzyarkadową dzwonnicą parawanową[3].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Po drobiazgowym ogołoceniu w XIX wieku wnętrze kościoła wzbogaciło się jedynie o nowoczesną mozaikę w szklanych tesserach na wewnętrznej ścianie apsydy, inspirowaną typowymi mozaikami kościołów bizantyjskich i romańskich. Ołtarz główny zdobi obraz Męczeństwo św. Agnieszki pędzla A. Follera. Za ołtarzem znajduje się fresk Ostatnia Wieczerza, zrealizowany przez weneckiego malarza Ernaniego Costantiniego w 1968 roku. W nawach bocznych znajduje się po pięć ołtarzy[2].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f SIUSA – Sistema Informativo Unificato per le Soprintendenze Archivistiche: Parrocchia di Sant'Agnese, Venezia. siusa.archivi.beniculturali.it. [dostęp 2020-04-07]. (wł.).
- ↑ a b c d e f VeneziaMuseo: Ciexa de Sant'Agnese. veneziamuseo.it. [dostęp 2020-04-07]. (wł.).
- ↑ a b c d e f Jeff Cotton: Sant’Agnese. churchesofvenice.co.uk. [dostęp 2020-04-07]. (ang.).
- ↑ Emma Filipponi: Città e attrezzature pubbliche nella Venezia di Napoleone e degli Asburgo: le rappresentazioni cartografiche. virgo.unive.it. [dostęp 2020-04-07]. (wł.).
- ↑ Guido Zucchoni: Venezia: guida all'architettura. Lupatoto: Arsenale Editrice, 1993, s. 26. ISBN 978-88-7743-129-5. (wł.).