Kotek bengalski
| Prionailurus bengalensis[1] | |
| (Kerr, 1792) | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kotek bengalski |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Kotek bengalski[3], kot bengalski[4] (Prionailurus bengalensis) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych.
Systematyka
Takson po raz pierwszy opisany przez R. Kerra w 1792 roku pod nazwą Felis bengalensis[5]. Jako miejsce typowe autor wskazał „Bengal” (Indie)[5].
Podgatunki
Wyróżnia się kilkanaście podgatunków kota bengalskiego[6][3]:
- P. bengalensis alleni Sody, 1949
- P. bengalensis bengalensis Kerr, 1792
- P. bengalensis borneoensis Brongersma, 1936
- P. bengalensis chinensis (Gray, 1837)
- P. bengalensis euptilurus (Elliot, 1871)
- P. bengalensis heaneyi Groves, 1997
- P. bengalensis horsfieldii (Gray, 1842)
- P. bengalensis javanensis (Desmarest, 1816)
- P. bengalensis rabori Groves, 1997 – status IUCN: narażony na wyginięcie (VU)[7] – kotek wisajski
- P. bengalensis sumatranus (Horsfield, 1821)
- P. bengalensis trevelyani Pocock, 1939
Środowisko życia
Lasy środkowej, wschodniej i południowej Azji, Filipiny, Archipelag Sundajski.
Wygląd
Kotek bengalski wielkością przypomina smukłego kota domowego, posiada jednak dłuższe nogi i dobrze wykształcone błony między palcami łap. Drobna głowa naznaczona jest dwiema równoległymi, ciemnymi pręgami, a pysk rozjaśniony bielą. Z tyłu dość długich, zaokrąglonych uszu znajduje się biała plamka na czarnym tle. Ciało i kończyny pokrywają ciemne plamki o zróżnicowanym kształcie i kolorze, przez grzbiet biegną dwie lub trzy podłużne pręgi. Ogon wynosi około połowy długości całego ciała. Na całym swoim terenie występowania kot bengalski jest tak bardzo zróżnicowany, że dawniej uważano te odmiany za oddzielne gatunki. W populacjach południowych kolor futra jest żółtawo-brązowy, zaś w północnych -srebrzystoszary. Zależnie od podgatunku, znaczenia mogą występować w formie plamek, rozet, a nawet nakrapianych pręg. W tropikach ważą od 0,55 do 3,8 kg, długość ciała bez ogona wynosi 38,8 do 66 cm z 17,2 z 31 centymetrowym ogonem. W północnych Chinach i Syberii ważą aż do 7,1 kg, a długość ich ciała wynosi nawet 75 cm; generalnie ich waga wzrasta przed zimą i tracą ją wraz ze zbliżającą się wiosną.[8] Wysokość w kłębie około 41 cm.
Pokarm
Dieta obejmuje ssaki, jaszczurki, płazy, ptaki i insekty. Największy odsetek stanowią niewielkie gryzonie, takie jak szczury i myszy, często uzupełniane trawą, jajkami, drobiem i zwierzyną wodną. Koty bengalskie są aktywnymi łowcami i w przeciwieństwie do większości małych kotów nie "bawią się" swoimi ofiarami, tylko trzymają je pazurami, dopóki zwierzę nie jest martwe. Może to być spowodowane proporcjonalnie dużą ilością ptaków w ich diecie, które mają dużo większą szansę na ucieczkę, niż gryzonie.[8]
Tryb życia
Spotyka się osobniki aktywne za dnia, ale generalnie polują nocą. Chętnie wspinają się na drzewa. Często odpoczywają na gałęziach lub w gęstym poszyciu na ziemi.[9] Na plantacjach olejowca gwinejskiego obserwowano je na wysokościach do 4 m. W tym środowisku terytorium samców wynosiło około 3,5 km2, a samic 2,1 km2, przy czym areały samców zahaczały o areały jednej lub kilku samic.[10] Kotki bengalskie doskonale pływają. Podobnie jak koty komunikują się za pomocą miauczenia, potrafią również mruczeć.
Rozmnażanie i rozwój
U podgatunków południowych nie ma ustalonego okresu rozrodczego, u północnych odbywa się on około marca i kwietnia, kiedy pogoda jest wystarczająco ciepła dla nowo narodzonych kociąt. Estrus trwa 5-9 dni. Jeżeli kocięta nie przeżyją, samica może znowu mieć ruję i jeszcze tego samego roku nowy miot.
Po ciąży trwającej 60-70 dni rodzi się od 2 do 4 kociąt. Tuż po urodzeniu ważą od około 75 do 130 gramów i w przeciągu 2 tygodni podwoją swoją masę; po pięciu tygodniach będą już ważyły cztery razy tyle. Oczy otwierają po dziesięciu dniach. Osiągają dojrzałość płciową w około 18. miesiącu. W niewoli koty bengalskie żyją do dwudziestu lat, na wolności około 4.
Kotki bengalskie zazwyczaj łączą się w pary na całe życie i wspólnie wychowują młode przez ok. 7-10 miesięcy.[11]
Występowanie
Pochodzi z Syberii, Pakistanu, Tybetu, Indii, Mjanmy i Tajlandii. Jest w stanie przetrwać w różnych warunkach klimatycznych i środowiskach: gęstych lasach tropikalnych, stepach, półpustyniach i terenach rolniczych. Łacińska nazwa gatunku bengalensis pochodzi od miejsca znalezienia pierwszego osobnika, który został zauważony, gdy pływał w Zatoce Bengalskiej.
Przypisy
- ↑ Prionailurus bengalensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Prionailurus bengalensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.1 (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 141, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ a b R. Kerr: Class I. Mammalia. W: C. Linnaeus: The animal kingdom, or zoological system, of the celebrated Sir Charles Linnæus. containing a complete systematic description, arrangement, and nomenclature, of all the known species and varieties of the mammalia, or animals which give suck to their young. Edynburg: Printed for A. Strahan, and T. Cadell, London, and W. Creech, 1792, s. 151. (ang.).
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Prionailurus bengalensis. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 29 sierpnia 2009]
- ↑ Prionailurus bengalensis ssp. rabori, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Sunquist, M., Sunquist, F. (2002). Wild cats of the World. Chicago: University of Chicago Press. pp. 225–232. ISBN 0-226-77999-8.
- ↑ Grassman Jr, L. I., Tewes, M. E., Silvy, N. J., Kreetiyutanont, K. (2005) Spatial organization and diet of the leopard cat (Prionailurus bengalensis) in north-central Thailand. Journal of Zoology (London) 266: 45–54.
- ↑ Rajaratnam, R., Sunquist, M., Rajaratnam, L., Ambu, L. (2007) Diet and habitat selection of the leopard cat (Prionailurus bengalensis borneoensis) in an agricultural landscape in Sabah, Malaysian Borneo. Journal of Tropical Ecology 23: 209–217
- ↑ Animal Diversity Web
Bibliografia
- Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Prionailurus bengalensis. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 8 grudnia 2007]
Zobacz też
- Prionailurus iriomotensis – kot z Iriomote, uważany do niedawna za podgatunek kota bengalskiego.