Księży Lasek
53°24′56″N 21°11′33″E/53,415556 21,192500| wieś | |
 Kościół wybudowany w 1928 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) |
230 |
| Strefa numeracyjna |
29 |
| Kod pocztowy |
12-114[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NSZ |
| SIMC |
0518398 |
Położenie na mapie gminy Rozogi  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu szczycieńskiego  | |
| 53°24′56″N 21°11′33″E/53,415556 21,192500[1]
| |
Księży Lasek (niem. Fürstenwalde; dawn. pol. Nowa Wieś) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Rozogi. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.
Historia wsi[edytuj | edytuj kod]
Wieś założona w ramach osadnictwa szkatułowego w 1775 r. pod nazwą Nowa Wieś, (osada wzmiankowana już w 1766 r.) przy dawnej granicy Prus. W 1782 r. we wsi było 21 domów, natomiast w 1939 r. we wsi było 500 mieszkańców.
W 1816 utworzono tu nową parafię luterańską, aby przeciwdziałać sekcie „świętych”. Toepen podaje, że sekta ta występowała w 1811 m.in.: w Wawrochach, Lipowcu, Klonie, Wilamowie. Wyznawcy tej sekty nie uznawali instytucji Kościoła. Pastor luterański z Berlina F.S. Oldenberg w 1865 pisał o sekcie „świętych”, że pochodzi z dawno minionych czasów. Przypuszczać można, że byli to potomkowie braci polskich w Prusach.
Wraz z założeniem parafii wybudowano drewniany kościół. W 1928 r. wybudowano nowy, murowany, z wieżą. Barokowe wyposażenie pochodzi z kościoła w Rozogach. W kościele znajdują się (obecnie nie są eksponowane) trzy tablice poświęcone mieszkańcom parafii poległym w wojnach z lat 1866 i 1870-71 oraz w I wojnie światowej.
Przy wsi, przy drodze na Myszyniec duży cmentarz z zachowanymi żeliwnymi krzyżami. W północno-wschodniej części cmentarza kwatera wojenna, w której spoczywa 5 żołnierzy armii niemieckiej i 10 żołnierzy armii rosyjskiej[3].
W XIX w. w Księżym Lasku istniała szkoła dwuwyznaniowa[4].
- Max Toeppen „Historia Mazur”, Wspólnota Kulturowa Borussia, Olsztyn, 1995, ISBN 83-900380-3-X.
- Iwona Liżewska, Wiktor Knercer: Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej. Olsztyn, Agencja Wydawnicza „Remix” s.c., 1998, 171 str., ISBN 83-87031-13-5
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 64454
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 640 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ I Wojna Światowa (1914-18r.) : Księży Lasek [online], www.rowery.olsztyn.pl [dostęp 2016-12-12].
- ↑ T. Grygier, Organizacja szkolnictwa w powiecie szczycieńskim w XIX i na początku XX w., w: Szczytno z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962, s. 257.
| Siedziba gminy | |
|---|---|
| Wsie sołeckie | |
| Pozostałe miejscowości |
