Kwas fitowy

Kwas fitowy

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) heksakisfosforan (1R,2r,3S,4R,5s,6S)-cykloheksano-1,2,3,4,5,6-heksaylu Inne nazwy i oznaczenia kwas fitynowy, IP6, IP-6, kwas inozytosześciofosforowy, kwas inozytolosześciofosforowy, sześciofosforan inozytolu, heksafosforan inozytolu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C6H18O24P6
Masa molowa	660,08 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	83-86-3
PubChem	{{{nazwa}}}, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID:  (ang.).{{PubChem}} Brakujące pola: cid oraz nazwa. Nieznane pola: 1.
DrugBank	DB14981
SMILES C1(OP(=O)(O)(O))C(OP(=O)(O)(O)) C(OP(=O)(O)(O))C(OP(=O)(O)(O)) C(OP(=O)(O)(O))C1(OP(=O)(O)(O))
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanej karty charakterystyki Drażniący (Xi) Zwroty R R36/37/38 Zwroty S S26, S36

Kwas fitowy – organiczny związek chemiczny, heksafosforan inozytolu. Występuje naturalnie w większości nasion, np. ziarnach i otrębach zbóż, kukurydzy oraz w roślinach strączkowych np. fasoli. Jest perufosforylowaną heksozą o właściwościach przeciwutleniających i chelatujących (pomaga usuwać z organizmu nadmiar metali, zwłaszcza żelaza). W przeszłości uważano, że wykazuje właściwości przeciwnowotworowe, jednak badania jednoznacznie temu zaprzeczyły.

Kwas fitowy tworzy trwałe i nierozpuszczalne sole z minerałami z pożywienia (żelazo, cynk, magnez, mangan) i może utrudnić ich przyswajanie i przez to prowadzić do braków żelaza i cynku u osób, których dieta opiera się głównie na zbożach i roślinach strączkowych, jak w krajach rozwijających się i wegetarian. Istnieją również badania, wskazujące, że wysokie spożycie pokarmów zawierających kwas fitowy chroni przed osteoporozą.

Spośród ssaków tylko przeżuwacze potrafią trawić kwas fitowy. Osteoporoza i krzywica oraz anemia zaczęły być częste już w pierwszych populacjach rolników, ale zwłaszcza krzywica stała się plagą począwszy od średniowiecza, gdy upowszechnił się zwyczaj używania rozczynu drożdżowego do wypieku chleba. W przeciwieństwie do zakwasu piekarskiego fermentacja wywoływana przez drożdże nie neutralizuje kwasu fitowego, co w połączeniu z rosnącym spożyciem zbóż, mało urozmaiconą dietą i często niedożywieniem doprowadziło do występowania krzywicy u 80% dzieci w dziewiętnastowiecznej Europie Płn.